Cheăng ki rak vế mâu loăng pơkeăng a kong pơlê Dak Lak – Hâi 3 lơ 13.05.2015
Thứ tư, 00:00, 13/05/2015

VOV4.Sêdang - Ô vâi krâ nho\ng o [a\ pú hmâ! Nôkố, kuăn pơlê a mâu tơring Sa Thầy, Ngọc Hồi, kong pơlê Kon Tum; tơring Ia Grai, kong pơlê Gia Lai; tơring M’Drak, kong pơlê Dak Lak dế tơbriât dêi rơpó lăm tung kong ti tăng krí plâi chuăng vâ tê ăm mâu ngế ki roê. Hơnăm kố plâi chuăng kơnâ, mâu ngế ki lăm roê, roê [a\ yă 150 rơpâu 1 kilô, xua mê thăm rế mơhnhôk kuăn pơlê lăm tung kong, ko tơkâng, thăm nếo kếo tá xiâm loăng vâ krí xo plâi. Tơdroăng ki kếo kong loăng plâi chuăng, kô pro long hía loăng chuăng, tơdroăng kố hiăng ai sap mâu hơnăm hdrối mê hía nah, kố pơtối ai nếo, rế pro ăm loăng chuăng kô long tâi tâng.

            Plâi chuăng tung mơ-éa chêh pơkeăng rêi hlá nhâ tối cho plâi chuăng, Xuăn tối cho trái Đười ươi, Đại hải, An Nam tử [a\ hía hé. Klêi kơ’nâi 4 hơnăm loăng pơxiâm ai plâi roh apoăng, mê plâi chuăng tâng ôu kô hơngiâp le#m tung châ, tah lôi trếo ki pôu ‘mêi, le#m troăng krôk, ki malối pơlât kơn^ng, ilá huăn drô kóu kơxêng ro\ng.

            Ôh tá xê to plâi chuăng, mê hên túa pơkeăng kơnâ dêi Tây Nguyên xuân dế tro krí xo túa môi tiah: ko loăng xo plâi; chiâ tá xiâm rêi xo kông, tơkâng, pôm, rêi [ă hía hé. {ok thái pơkeăng ki pơlât tamo châi [a\ pơkeăng rêi nhâ-hlá loăng Võ Thuận Hoá, kăn pho\ Khu ngăn pơkeăng pơlât [ă rêi nhâ hlá loăng kong pơlê Dak Lak, ăm ‘nâi: Tơdroăng krí ko, lâk xo loăng pơkeăng kố dế hlo pro hmâng vâ a lâp lu, môi tiah a tơring Ea Sup, {uôn Đôn, Ea Hleo, Krông Năng, Krông Bông [ă hía hé, mơhé a tíu lâi ối ai kong. Môi tiah kong C|ư Yang Sing loăng pơkeăng ai hên, la vâi ko xo hmâng vâ  hên túa loăng, môi tiah cẩu tích, cốt toái, kê huyết đằng, vương tôn, tô mộc, đỗ trọng nam, củ bình vôi [ă hía hé, tối tơchuôm ki lâi mơngế lăm mơdró vâ rôe kuăn pơlê kô tơku\m tăng tê loăng ki mê. Pơtih môi tiah plâi chuăng a MDrak, a hlo vâi ko tâi tá loăng xo plâi, ai ki klâi vâi ko xo tâi ki mê, lôi môi tiah mê kô hía tâi xiâm gen ki kơnâ dêi pơkeăng.

Ôh tá hlê ple#ng ‘na pơkeăng, mê tâng mâu ki lăm rôe vâ roê loăng ki lâi, kuăn pơlê brôk dêi rơpó lăm tăng loăng ki mê tiô tơdroăng kơdê troh a xiâm, khoh pro xiâm pơkeăng ki hên h^n dêi tơnêi têa pin rế pá ai. A kong pơlê Dak Lak, vâ kơdroh tơdroăng kố, pak^ng veăng rak ngăn ivá kuăn pơlê, khu ngăn pơkeăng pơlât [ă rêi nhâ loăng dế mơdêk tơdroăng hnê kuăn pơlê pêt mâu nhâ pơkeăng tung rơpo\ng hngêi, pêt loăng nhâ pơkeăng vâ xúa pơlât hbrâ mơdât mâu tơdroăng châi ki hmâ tro tiô pơkâ ‘’Pơkeăng a kơdrum, thái tơná pin amê, pơlât tơdroăng châi a hngêi’’. Khu ngăn pơkeăng kố ối mơjiâng 2 veăng khăm pơlât tê kơtê [ă tơku\m po hên rôh khăm pơlât xing xoăng pơkeăng tê kơtê ăm lối chât rơpâu ngế kơtiê, rơpo\ng kơtiê, mâu ki trâm xía vâ [ă hía hé veăng rơtế [ă khu ngăn pơkeăng pêi pro tơdroăng rêh ối mơnhông ki pơxúa tung rak ngăn khăm pơlât kuăn pơlê. {ok thái pơkeăng ki pơlât tamo châi [a\ pơkeăng rêi nhâ-hlá loăng Võ Thuận Hoá, ăm ‘nâi: A Khu ngăn pơkeăng pơlât [ă rêi nhâ hlá loăng sap hơnăm 2006 nah hiăng hnê túa krí, ‘măn pro, xúa loăng nhâ pơkeăng a kong pơlê, malối a mâu kơpong hơngế hơngo. Mâu kăn [o# krí, lêa, lâk, ‘măn pro pơkeăng, klêi mê tơku\m khăm pơlât tê kơtê ăm kuăn pơlê a kong pơlê, châ kuăn pơlê loi nhuo#m. Ai mâu ngế tro tơdroăng châi pá pơlât prêi nôkố xúa pơlât pơkeăng [ă rêi nhâ loăng ki rơpâ liăn hiăng prêi le#m hlối, pơtih môi tiah tơdroăng châi kóu kơxêng hmâ mơ-êi tum khêi, châi ó, kơxo riu ‘nuăn dêi chêng ko\ng pá kâi, tiô khu ngăn pơkeăng pơlât [ă rêi loăng tối cho ki xiâm dêi tơdroăng châi kóu kơxêng, mê ai hên loăng nhâ pơkeăng ki chiâng pêt a hngêi, pơtih môi tiah hlá hluâ,nhâ ilá lim, thổ phục linh, vương tôn (loăng rễ gắm), Thiên niên kiện [ă hên loăng ki ê to mâu loăng pơkeăng tung kơdrum, tung kong vâ pơlât tơdroăng châi la ai pơxúa prêi le#m’’.

Pak^ng tơdroăng khăm pơlât [ă pơlât tơdroăng châi ăm kuăn pơlê, khu ngăn pơkeăng pơlât [ă rêi nhâ-hlá loăng Dak Lak ối thăm hnê tối ing mâu kơxop hlá mơ-éa, um ai mơngiơk ‘na mâu túa loăng nhâ hlá pơkeăng ki ai hlâu a kong pơlê, hnối hnê tung mâu rôh tơku\m hôp dêi mâu khu tơku\m tơpui ‘na pơkeăng. {ok thái pơkeăng ki pơlât tamo châi [a\ pơkeăng rêi nhâ-hlá loăng Võ Thuận Hoá tối: Mâu tơdroăng hnê tối, klêi mê, pêt loăng pơkeăng, rak ngăn pơkeăng mê Khu ngăn pơkeăng pơlât [ă rêi nhâ hlá loăng Dak Lak nếo pêi pro sap hơnăm 2008 troh nôkố [ă hiăng hnê tu\m. Khu kố hiăng klêi [ă dế in môi kơxop hlá mơ-éa chêh tối ‘na pơkeăng, pơkeăng pro [ă rêi nhâ hlá loăng pơlât mâu tơdroăng châi ki hmâ vâ ăm kuăn pơlê, la nôkố xuân hâi ai hên. Mâu túa pơlât tơdroăng châi [ă rêi nhâ hlá loăng, tâng châ hnê tơtro ăm kuăn pơlê, môi tiah rơtế [ă tơdroăng rêh ối pêi pro dêi mâu khu tơru\m khu, kuăn pơlê, rêm kơmăng bú kal hnê 10 phut tê, tối ‘na mâu túa tơdroăng châi ki lâi ‘lo, môi tiah tơngê kơ-o kơ-ôk , ki xiâm hdrối vâ kơ-o [ă hía hé, mê mâu túa loăng ki ‘nâ, ki xêt gá tiah lâi, xúa môi tiah lâi ăm gá tro, tâng kuăn pơlê ‘nâi pro mê khu ngăn pơkeăng pơlât [ă rêi nhâ hlá loăng kô veăng ‘no hên hnoăng tung tơdroăng rak ngăn ivá’’.

Gương prế A Sa Ly tơplôu [ă pơchuât

 

Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC