Hơnăm 2010, Vi [an hnê ngăn cheăm Ea Kao, pơlê kong kơdrâm Buôn Ma Thuột mơjiâng pro Hngêi kơchơ xiâm, achê tíu cheăng dêi Vi [an hnê ngăn cheăm, tâi tâng kơxo# liăn ki mơjiâng pro mê lối 1 rơtal liăn, cho ing kơxo# liăn dêi cheăm ‘no. {ă tơnêi ki rơdâ lối 2 rơpâu met karê, hngêi kơchơ kố châ mơjiâng pro mâu kios vâ ăm mâu khu mơdró ai tíu ‘măn tơbleăng tê dêi kế tơmeăm, [ă yă ai sap 8 troh 12 rơtuh liăn 1 kios, mot mơdró tung pơla 10 hơnăm.

Châ khu kăn pơkuâ ngăn mơhnhôk thế tah lôi kơchơ ki ton, ki pơtân vâ mot tê tung kơchơ xiâm, xua mê, bu tung pơla iâ khế, mâu khu mơdró pá kong hiăng rôe tâi tâng mâu kios vâ mot tê mơdró tung kơchơ ki nếo.

Laga, mot tê mơdró mơni xiâm châ 2 khế ‘lo ai vâ chê tâi tâng khu mơdró athế pơtê, lơ ai mâu khu ki ‘nâ vêh mot tê a kơchơ ki pơtân ton nếo, xua a hngêi kơchơ ki nếo, cho hơngế ing kuăn pơlê ối. Ing mê, kơchơ xiâm tơkéa vâ tối pá ai kơbố vâ mot mơdró. Pôa Vũ Văn Khôi, môi ngế ki mơdró tung kơchơ xiâm tối ăm ‘nâi:

‘’Ki apoăng, mâu kăn cheăng a Vi [an cheăm tối, drêng mơjiâng hngêi kơchơ ki kố, ngin cho khu ki mơdró athế lăm mung liăn a hngêi rak liăn rôe mâu kios ki kố, la klêi kơ’nâi hiăng mơjiâng klêi kơchơ nếo, ôh ti ai kơbố vâ mot mơdró tung kố. Hdrối nah, ‘nâi vâi tơmiât ti lâi, tah lôi kơchơ ton mơjiâng pro kơchơ nếo kố, la a kơchơ nếo preăng ai mơngế vâ mot mơdró, xua ga hơngế ing tíu pơlê rêh ối’’.

Pá ai kơbố mot mơdró tung hngêi kơchơ ki nếo mơjiâng châ rơtal liăn

Tung pơla hngêi kơchơ xiâm hiăng ‘no liăn mơjiâng pro châ lối 1 rơtal liăn, kơchơ pơtân hiăng tơ’nhê ó, lối ai hên ngế mơdró. Kố cho hngêi kơchơ ki hiăng ai sap ing ton t^n nah dêi cheăm, mơjiâng a hơnăm 1982 nah a kơpong ki ai kơdrâm mơngế, achê troăng kân, mê khoh chiâng tơ’lêi hlâu ăm tơdroăng tê mơdró. Dế kố, akố ai dâng 200 kios, châ mâu mơdró mơjiâng hơkôp ki pơtân, la tơdroăng tê mơdró kế tơmeăm ai kơdrâm ‘nâng; thăm nếo vâi ối tê mơdró troh a k^ng troăng prôk.

Tiô jâ Trần Thị Hạnh, mơngế mơdró a kơchơ pơtân tối, tơdroăng ki rơhêng vâ tối, achê [ă kơchơ ki pơtân cho kơpong tơnêi ki rơdâ lối 3 rơpâu met karê hiăng châ Vi [an hnê ngăn pơlê kong kơdrâm Buôn Ma Thuột vê hdró mơjiâng kơchơ sap a hơnăm 1991 nah, la hiăng luâ 20 hơnăm kố ôh tá hâi hlo mơjiâng kơchơ.

La a kơchơ ki nếo pro, tối cho kơchơ ki xiâm pá ai kơbố mot mơdró, mê nốkố vâ mơjiâng pro môi kơchơ ki ê nếo, mơhrê liăn tê kơtê thăm nếo pá ăm kuăn pơlê ki vâ mot mơdró [ă mâu ngế ki vâ rôe tơmeăm.

‘’Kơchơ pơtân kố hiăng châ mơjiâng a hơnăm 1982 nah, hiăng luâ to lâi chât hơnăm ga hiăng tơ’nhê, la khu kăn pơkuâ ngăn cheăm kố ôh tá bê vâ tơmâng ngăn, thăm nếo, vâi mơjiâng kơchơ u hơngế hơngo tá. Nôkố á tâng tối ai tơdroăng tơkêa bro tơdroăng ôm hyô mê, tối vâ tê kơpong tơnêi ki kố vâ ăm ngin lăm mơdró a tơnêi ki pá tá, la tiô túa ki k^ tơkêa yă ga ai 30 rơtuh liăn 1 kios, kân dâng 5 met karê, tơkêa ăm ngin mot mơdró tung pơla 5 hơnăm. Khu mơdró kâ ki kơtiê môi tiah ngin kố ‘nâi xo liăn u lâi vâ nâp kố ah’’.

Tíu ki mơdró ai krâm mơngế a kơchơ pơtân cheăm Ea kao

Pôa Phan Văn Trường, Kăn hnê ngăn Vi [an cheăm Ea Kao ai tối nhên ‘na troăng hơlâ ki vâ mơjiâng kơchơ nếo a kơpong peăng pá tá, xua peăng pá kố cho kơchơ ki pơtân hiăng tơ’nhê, ôh tá tơxâng vâ tê mơdró, ôh tá tơniăn drêng vâ hbrâ tơpâ mơdât on chếo kâ tơmeăm.

La păng ‘nâng kơchơ ki pơtân hiăng tơ’nhê ó ‘nâng, tơ’nhê hiăng ton nah, hdrối Vi [an hnê ngăn cheăm ‘no liăn mơjiâng pro kơchơ xiâm ki nếo. Xua ti mê, tơdroăng ki mê ôh tá tro hiâm tuăn kuăn pơlê, khu mơdró khoh chiâng tơtrâ.

Tơdroăng ki tiâ tối Hngêi kơchơ xiâm châ ‘no liăn lối 1 rơtal ing kơxo# liăn dêi kong pơlê, la ôh tá ai kơbố vâ mot tê mơdró, lôi chúa hiăng châ 7 hơnăm kố, pôa Phan Văn Trường, Kăn hnê ngăn Vi [an cheăm Ea Kao mơnhên tối:

‘’Kơchơ xiâm kố hiăng ai tơdroăng pơkâ ăm phêp dêi Ho#i đông hnê ngăn cheăm, ai tơdroăng ăm phêp dei khu râ kơpêng mê ngin nếo mơjiâng, ti xê ngin mơhno\ng vâ mơjiâng. {ă tiô tơdroăng pói vâ dêi kuăn pơlê, hiăng hên hdroh trâm kuăn pơlê tung mâu roh hôp ing râ cheăm troh a râ kong pơlê, kuăn pơlê pơrá ai pói vâ tiah mê, ngin pêi pro tiô tơdroăng pơkâ dêi luât. Tơdroăng ki vâ lôi chúa mâu kios amê, maluâ nôkố vâi ôh tá vâ mot mơdró, mê rơxông kuăn cháu vâi ah, lơ ai tơdroăng ki po tơdroăng ôm hyô akố, vâi vâ mot mơdró a kơchơ mê ti lâi ah, hmâng to tơná vâi’’.

{ă kơxo# liăn lối rơtal dêi cheăm vâ mơjiâng Hngêi kơchơ xiâm cheăm Ea Kao ôh tá xê iâ la kuăn pơlê ôh tá vâ mot mơdró a hngêi kơchơ xiâm kố, ngăn mê cho tơdroăng ki ôh tá tơ[rê, mơhrê liăn ngân dêi tơnêi têa tê kơtê, thăm nếo, mơhrê liăn ngân dêi kuăn pơlê ki rôe kios mê.

Xua ti mê, tơdroăng ki Vi [an hnê ngăn pơlê kong kơdrâm Buôn Ma Thuột pơtối vê hdró vâ mơjiâng hngêi kơchơ a kơpong tơnêi ki kân 3 rơpâu met  karê pá tá hngêi kơchơ ki pơtân, tung pơla mê, a cheăm Ea Kao hiăng ai kơchơ xiâm ki kân lôi chúa, tá hâi ai troăng hơlâ ki vâ kum tơleăng mơnhên, la cheăm pơtối pơkâ vâ mơjiâng kơchơ ki  nếo cho tơdroăng ki vâ ‘no hrê liăn ngân tê kơtê.

Hương Lý chêh

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng