Dak Lak hrá pơkâ [ă kum lie#n tung pro pơlê nếu

Ô vâi krâ nho\ng o [ă pú hmâ! Mâu hnăm hiăng hluâ, tơdroăng ki kue#n pơlê lăm rêh ối hmâng vâ hiăng pro tơpá ăm tơdroăng ki mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối dêi kong pơlê Dak Lak, tung pơla mê, tơdroăng rêh ối dêi mâu kue#n pơlê ki nếu lăm rêh ối xun trâm hên tơpá. Kong pơlê Dak Lak hiăng mơjiâng 17 tơdroăng pơkâ [ă k^ pơkâ 15 tơdroăng pơkâ xing xoăng tíu ối, pro tơnie#n ăm kue#n pơlê ki lăm rêh ối hmâng vâ, tâi tâng lối 6 rơpâu 500 rơpo\ng, lối 32 rơpâu pơ’leăng mơngế, tâi tâng kơxo# lie#n ‘no lối 810 rơtal lie#n, tung mê, kơxo# lie#n dêi tơnêi têa ‘no vâ chê 550 rơtal lie#n. Laga, tơdroăng pêi pro kố trâm ôh tá iâ tơvâ tơvân. Tơdjâk troh kơxo# lie#n ‘no mơjiâng hngêi trăng, troăng klông, pơhlêh tơnêi vâ xing xoăng ăm kue#n pơlê tung pơla pêi pro tơdroăng pơkâ kố. Tơdroăng ‘’Kuo#k ho#i [ă kue#n pơlê’’ hâi kố, ngin ai tối tơbleăng ‘na tơdroăng mê, pó vâi krâ nho\ng o kôm tơmâng.

On veăng ngoh Dương Văn Sài, ối a kơpong pơlê 10, cheăm }ư\ K[ang hiăng xo on veăng vâ chê 2 hnăm, la xua trâm hên tơdroăng pá puêt, tơdroăng cheăng ôh tá tơnie#n mê tá hâi teăm khên ai kue#n. On veăng ngoh nếu châ axoăng 500 met karê tơnêi [ă to\ng kum tơ’nôm 10 rơtuh lie#n vâ mơjiâng hngêi trăng. Hngêi ki mê bố kân rơdâ lối chât met karê, mehe ga chía hơtôu le#m tâ tâng vâ pơchông ngăn [ă hơkôp ki pro pơtân hdrối nah, la tơdroăng rêh ối xun ối trâm hên pá puêt, athế toi kơxái on tơhrik ing hngêi mơdró tơmeăm ki achê mê, têa ôu athế lăm hnêng tơrêm kơthung, tơnêi pêi chêk ôh tá ai, athế lăm mung dêi kue#n pơlê. Ngoh Sài tối ăm ‘nâi: Tơnêi pêi chêk pêi deăng xun tá hâi teăm ai. Mung tơnêi vâ pêi, la pin bố iâ mơngế, mung dâng 2 troh 3 sao dâng mê. Vâi pơchoh ăm chêk, 400 rơpâu tung 1 sao. Tíu ki lâi vâi kal mung mơngế mê pin lăm pêi cheăng ăm vâi vâ híu rôe phái kâ, vâi mung pin lăm lâk pôm loăng lơ mung pro ki klâi pin pro ki mê tê. Púi rơhêng vâ tơnêi têa axoăng tơnêi vâ pêi chêk pêi deăng.

Rơpo\ng nâ Vàng Thị Minh xun ôh tá ai ki klâi hluâ tâ kơ mê. Troh rêh ối a kong pơlê Dak Lak hiăng châ 7 troh 8 hnăm kố la tơdroăng rêh ối xun ối tơpá tơpuêt. Ôh tá ai tơnêi pêi chêk pêi deăng, on veăng nâ athế lăm mung tơnêi vâi ai 1 ha vâ pêt alâi, prá, la tơnêi ‘mêi, hyôh kong prâi ôh tá tơtro mê pêi cheăng kâ ôh tá rơhéa, ôh tá bê kế kâ. Tơdroăng ki mơhriâm dêi 4 ngế vâi kue#n xun dế ối tơvâ tơvân hên tơdroăng, ngế kue#n ki rơmúa athế lăm tiêu dêi nôu pâ lăm pêi cheăng vâi, ngế ki ku\n hluâ tâ athế ối a hngêi, xua ôh tá ai lie#n vâ ăm dêi kue#n lăm mơhriâm mâuh yăo. Nâ Vàng Thị Minh, tối tiah kố: Nốkố, xun púi tơngah tơnêi têa kum pong têa klôh [ă tâp trăng, hnhâng troăng kơxái on tơhrik vâ vâi krâ-nho\ng o tơnie#n tung rêh ối-cheăng kâ. Môi khế a bố xua môi to pul on [ă um tivi, ôh tá ai ko kơđiah la xun tâi 100 rơpâu lie#n. Pro ki klâi xun athế tí tăng mung tơnêi vâi vâ pêi, klêi mê ah, athế axoăng lie#n pro tơdroăng kố tơdroăng mê. Ôh tá ai lie#n athế mung phân vâi, troh a mơ’nui rơnó mâu loăng pêt mê hlâ, mê kơxo# kế tơmeăm pêi lo ôh tá bê vâ mơdrếu phân, athế cheăn vâi, la vâi mơdrếu laih hên păng ‘nâng. Kue#n pơlê akố tơpá ó má môi, pêi ki klâi bố bê vâ kâ hâi ki mê tê.

A dro troăng kân hiăng châ gu tơbăng, mơtiah: on tơhrik, têa ki vâ xúa rêm hâi dêi kue#n pơlê xun tá hâi teăm châ mơjiâng pro a kơpong kue#n pơlê rêh ối, mê cho kơpong kơxo# 8, kơxo# 9, kơxo# 10 hiăng châ pơkâ. Mâu rơpo\ng athế veăng rơlo lie#n vâ pong môi to klôh têa, rêm to klôh têa athế pong troh a 30 met nếu ai têa; rêm to klôh mê athế tâi xăp 40 troh 45 rơtuh lie#n. Poâ Trương Ngọc Thảo, Kăn pho\ hnê ngăn Vi [an hnê ngăn cheăm ]ư\ K[ang tối ăm ‘nâi: Tung kơxo# 380 rơpo\ng châ axoăng tơnêi ối nếu ai lối tơdế kơxo# rơpo\ng kố châ veăng kum lie#n vâ mơjiâng pro hngêi: Châ xo lie#n to\ng kum dêi tơnêi têa, rêm rơpo\ng châ lối 10 rơtuh lie#n, tâi tâng ai 172 rơpo\ng. Ki u ối cho tơná vâi krâ-nho\ng o, bố bê tơnêi ki ối, pro hngêi pơtân klêi mê lăm mung, tăng rêh bố hluâ hâi kố hâi tá, ai mâu ‘nâ pêi cheăng a mâu Ko\ng ti. Ối lối 130 rơpo\ng tá hâi teăm ai tơnêi vâ mơjiâng pro hngêi trăng. Ngin xun hiăng pâ thế khu kăn pơkuâ ngăn râ kơpêng po rơdâ tơdroăng tơkêa bro, pơtối pơkâ mâu tơdroăng cheăng vâ mâu rơpo\ng ki mê ai tơnêi ối.

Poâ Trân Văn Long, Kăn pho\ [urô ngăn ‘na chêk deăng [ă mơnhông mơdêk thôn pơlê tơring Ea Sup, tối ăm ‘nâi: Mâu rơpo\ng tá hâi teăm châ axoăng tơnêi, xua tơnêi akố dế tro mâu rơpo\ng ki ‘nâ tơbriêt, tơxup, tơring dế chêh bro hlá mơ-éa vâ kum kue#n pơlê. Mê kơxo# lie#n ki ‘no ăm mâu rơpo\ng ki mê tiêu tơdroăng tơkêa vâ bro hiăng châ k^, ăm phêp, mê troh chơ phut kố, kong pơlê xun tá hâi teăm pêi tiêu tơdroăng pơkâ dêi hnăm 2014. Xua mê, hiăng pro tơpá ăm tơring tung hnoăng cheăng mơjiâng hngêi trăng, troăng klông, malối po rơdâ kơdrum deăng, klâng chêk vâ pơcháu tơnêi ăm mâu rơpo\ng kue#n pơlê klêi kơ’nâi axoăng mâu tơnêi ki hiăng vê hdró. Kue#n pơlê akố hiăng hên hdroh pâ thế tơring, [ă kong pơlê ‘na tơdroăng ki re#ng axoăng tơnêi pêi chêk pêi deăng vâ tơnie#n tung rêh ối. Poâ Long kheăn: Tơdroăng ki tôu tue#n mê, ngin xun hiăng tiâ tối mơnhên ăm kue#n pơlê. Ki má lối, tơnêi a kơpong mê tá hâi ai hno, rơchoâ têa, 3 sao tơdế mê xun ôh tá hâi bê, tơnêi akố ôh tá dâi, ki má péa nếu, ôh tá ai têa tôh, pêt mơjiâng ki klâi xun ôh tá kâi chiâng. Tung tơdroăng ki axoăng tơnêi ăm kue#n pơlê, tâng [ă mâu kue#n pơlê ki lăm ối a pơlê nếu, ối a kơpong rơchoâ têa mê athế châ axoăng xăp 4 rơpâu troh 5 rơpâu met karê tơnêi pêi chêk pêi deăng, mê nếu kâi châ mơdrếu cheăn. Ngin xun ối pâ [ă 1 ha [ă khu kăn pơkuâ kong pơlê, la kong pơlê xun tá hâi teăm ai hlá mơ-éa, xua peăng tơring ối tơvâ tơvân ‘na tơdroăng kố, Tơnêi dêi kơpong ki hiăng vê hdró vâ axoăng kố xun u ối, la tơdroăng ki vâ axoăng ăm kue#n pơlê ối hrá ó. Ki pá puêt ê nếu, tơdroăng tơkêa vâ bro mê hiăng tâi, pâ thế kal pro mơdon iâ tơdroăng kố.

Dế nốkố, a tơring Ea Sup ai 3 tơdroăng tơkêa bro, axoăng ăm kue#n pơlê, [ă tâi tâng kơxo# lie#n kố ki apoăng cho vâ chê 120 rơtal lie#n, tung mê, hiăng ‘no vâ chê 56 rơtal lie#n. Meluâ ti mê, kơxo# lie#n ki hiăng ăm phêp pêi apoăng kal to\ng kum tâi tâng ai 150 rơtal lie#n, xua mâu tơdroăng tơkêa bro hiăng ton xăp nah, ôh tá tro [ă tơdroăng púi vâ dêi tơdroăng tơkêa bro a chơ phut kố.

Pái tơdroăng ki dế ối tơvâ tơvân tung pêi pro mâu tơdroăng tơkêa bro, mâu túa ki klâ axoăng, ‘mâi rơnêu ăm kue#n pơlê ối a Ea Sup, kong pơlê Dak Lak: Kơxo# lie#n ki ‘no, tơdroăng ki pơhlêh tơnêi pêt kong chiâng tơnêi pêi chêk pêi deăng ối tơvâ hên mâu tơdroăng chêh bro hlá mơ-éa, [ă ki kal cho hâi khế ki pêi pro tiêu tơdroăng tơkêa bro kôm mơgêi a mơ’nui hnăm kố. Vi [an hnê ngăn kong pơlê Dak Lak [ă mâu khu râ kal athế tăng troăng vâ lêi tah lôi ki tơvâ tơvân, thâ re#ng to\ng kum mâu tơdroăng ki kố, vâ kue#n pơlê re#ng tơnie#n tung rêh ối.

A Sa Ly tơplôu [ă pơchuât