VOV4.Sêdang – Dế rơnó mêi, [a\ kuăn pơlê ôh tá vâ bê tơmâng hbrâ mơdât pơrea\ng, xua mê pơrea\ng tơngê lo mơheăm dế xông tâ tú rơdâ a kong pơlê Dak Lak. Kơvâ cheăng kong pơlê thăm pơtâng tối [a\ pêi pro mâu túa hbrâ mơdât pơrea\ng.

            Hngêi dêi rơpo\ng pôa Võ Đình Chuẩn, ối a pơlê kân Quảng Phú, tơring }ư Mgar, kong pơlê Dak Lak mơjiâng pro tung kơdrum kơphế, tâ tá to nhâ loăng êa rơtoh, to kơthung tơnô kân, kơdoăng têa hên h^n. Tung mâu kơthung têa mê, kiâ ngu nge\ng hên h^n, laga pôa Chuẩn ôh tá bê vâ tơmâng: Kơdrum tiah kố ai hên ‘nâng tri trôu. Nôkố ôh tá ‘nâi pro tiah lâi, hmâ vâ xế pơkeăng lâp kơdrum xuân ôh tá kâi kơdêi tâi tri trôu, kiâ ngu nge\ng. Nôkố rơpo\ng kố, rơpo\ng ki achê ai kiâ ngu nge\ng ga kô kơneăng lăm pá kố.

            Pôa Lê Văn Duyên, kăn pơkuâ tíu xiâm ngăn pơkeăng [a\ khăm pơlât tơring }ư Mgar tối ăm ‘nâi, to lâi khế kố, tơring đi đo ai mơngế tơngê lơ mơheăm. Kơxo# mơngế tơngê lo mơheăm tâk châ péa xôh tâng pơchông [a\ roh kố a hơnăm nah. Tíu xiâm ngăn pơkeăng [a\ khăm pơlât tơring hiăng mơhnhôk mâu ngế pêi cheăng, xôh pơkeăng kơdê tri trôu, chêh tơbleăng mơ-éa, tơku\m pơtâng vâ tối kuăn pơlê hlê ple\ng xiâm kối pơrea\ng tơngê lo mơheăm [a\ túa hbrâ mơdât pơrea\ng, laga kuăn pơlê xuân ôh tá vâ bê tơmâng tung tơdroăng hbrâ mơdât pơrea\ng: Kuăn pơlê tá hâi hlê ple\ng tung rak vế ivá, châ chăn dêi tơná, rơpo\ng [a\ pơlê pơla, klêi kơ’nâi séa ngăn mê hlo mâu tôh kơpho# a pơlê kân Quảng Phú xuân bu hlo pêi xêh tiô rêm rơpo\ng xo, tơdroăng ki mơgrúa lâp lu, tơdrêng, pêi pro tá hâi châ tơ-[rê.

            A pơlê kong kơdrâm {uôn Ma Thuột hiăng ai vâ chê 630 ngế tơngê lo mơheăm, tung mê, ai 121 ngế tro pơrea\ng tơngê mơheăm. Laga, kố cho xêo riân ing hngêi pơkeăng, tá hâi xêo kơxo# mơngế tơngê lo mơheăm ki pơlât a mâu hngêi pơkeăng khu môi ngế xêh [a\ pơlât a hngêi. {ok thái pơkeăng Đặng Ngọc Sơn, Kăn pơkuâ ‘na kơvâ xôh kơdê pơrea\ng, cheăng tung Tíu xiâm ngăn pơkeăng [a\ khăm pơlât pơlê kong kơdrâm {uôn Ma Thuột ăm ‘nâi, hơnăm kố, tơngê lo mơheăm xông tâ tú rơdâ a lâp lu 21 cheăm bêng tung pơlê kong kơdrâm. Ki rơhêng vâ tối nôkố xuân ối hên ngế tơmiât tơdroăng hbrâ mơdât pơrea\ng cho hnoăng cheăng dêi kơvâ ngăn pơkeăng [a\ khăm pơlât. Kố xuân cho xiâm kối pro pơrea\ng tơngê lo mơheăm xông tâ tú rơdâ [a\ ton xo\n: Tiô kuăn pơlê hlê ple\ng, tơmiât, tro tâ pơrea\ng thế xôh kơdê pơrea\ng, ôh tá ‘nâi kơdê kiâ ngu nge\ng tung rơpo\ng dêi tơná. Pơla kố nah, Tíu xiâm [a\ pơlê kong kơdrâm hiăng tơku\m hên roh pơtâng kơdê kiâ ngu nge\ng, laga hên rơpo\ng [a\ kuăn pơlê tá hâi hlê ple\ng tơdroăng mê. Ki hên, klêi kơ’nâi lăm séa ngăn, mê măng t^ng kơ’nâi pơtối hlo kuăn pơlê xuân ôh tá kơdê kiâ ngu nge\ng. A xuân hiăng prôk [a\ hlo ai sap 10 troh 20% kơxo## Kuăn pơlê ôh tá vâ tơru\m môi tuăn, mâu rơpo\ng ki ‘nâ kl^ng péa lăm chiâk deăng, mâu rơpo\ng ki ‘nâ ôh tá vâ lôu péa vâ xôh pơkeăng kơdê pơrea\ng, mơhé ối tung hngêi.

            Tiô xêo dêi Tíu xiâm ngăn pơkeăng [a\ khăm pơlât kong pơlê Dak Lak, nôkố, tâi tâng mâu tơring, pơlê kong krâm, pơlê kong kơdrâm dêi kong pơlê Dak Lak hiăng ai mơngế tro tơngê lo mơheăm, [a\ tâi tâng lối 1 rơpâu 500 ngế. Tíu xiâm ngăn pơkeăng [a\ khăm pơlât kong pơlê Dak Lak tối hdrối, tơdroăng pơrea\ng xông tâ tú pơtối tâk, xua kong mêi hên, tơnêi hngiâm kơchoh, pro tơ’lêi hlâu ăm tri trôu xông kân; kiâ ngu nge\ng rế hía rế xông kân, cho xiâm kối chiâng tơngê lo mơheăm.

            *Ô [ok thái pơkeăng Phạm Văn Lào, môi tiah hiăng tối dêi ngế chêh hlá tơbeăng ngin, mê pơrea\ng tơngê lo mơheăm tá hâi chu kơdroh, tiah mê nôkố, ai hên ngế tro tâ pơrea\ng tơngê lo mơheăm tung kong pơlê, [a\ pơrea\ng xông tâ tú môi tiah lâi?

{ok thái pơkeăng Phạm Văn Lào: Tơkéa vâ tối ta troh nôkố, ki rơ-iô dêi pơreăng tơngê lo mơheăm a kong pơlê dế cho tơdroăng ki rơ-iô khât, kơxo# mơngế tâ tú troh kơxêi hnah lâp tung kong pơlê hiăng ai 1 rơpâu 509 ngế, ki hên a tơring C|ư Mgar [ă pơlê kong kơdrâm Buôn Ma Thuột, nôkố pơxiâm hlo tâ tú a pơlê kong krâm Buôn Hồ [ă tơring Mdrak, tơkéa vâ tối tơdroăng tâ tú môi tiah kố kô chiâng tâ tú hên, tâng ôh tá re\ng pêi pro tơdrêng tơdroăng mơdât kô tâ tú troh lâp lu.

*Ti lâi hơnăm kố pơreăng tơngê lo mơheăm tâ tú ó môi tiah mê?

{ok thái pơkeăng Phạm Văn Lào: Tơkéa vâ tối pơreăng tơngê lo mơheăm cho môi túa pơreăng ki tơ’lêi tâ tú, gá ai a tơnêi têa Việt Nam sap ing mâu hơnăm 1960, tung lâp plâi tơnêi gá tâ tú hiăng ton t^n sap ing nah, mê pin ối tung kơpong ki ai pơreăng tơngê tâ tú, tơkéa vâ tối pin ối tung kơpong hyôh tô hngíu [ă mâu kong têa peăng mâ hâi lo pá hdroh châu Á xuân môi tiah châu Á Thái Bình Dương pin ối tung kơpong ki mê, tiah mê nôkố tung lâp plâi tơnêi ai kơpong mê pơreăng tơngê lo mơheăm xuân tâ tú ôh tá xê to a pin. Tơkéa vâ tối nôkố pak^ng pin, môi tiah: Malaysia tá Singapore, Lếo [ă Kul [ă mâu kong têa ki ê xuân ai pơreăng tơngê lo mơheăm, la pin xuân ối tung kơpong ki mê, pin xuân chiâng tơdjâk há, mê cho ki má môi, ki má péa nếo ki hngiú tô hơnăm kố tiô hlo ki hngiú tô mâu hơnăm achê pơla kố rế tâk [ă ki hngiú tô tâk, mâu túa pơreăng ki tơdjâk troh tơdroăng rêh ối dêi mâu kơtâ oâ kiâ ngu nge\ng tơdjâk ki hngiú tô gá kô rế tâk hên, má pái nếo, pin hlo hơnăm kố a kơpong tơdroăng kong mêi hmâng vâ, rơnó mêi hơnăm kố ôh tá ai mêi hên, la ai drêng mêi drêng ôh, tâi tâi tơdroăng kong mêi tiô rơnó, la pin ôh tá hlo ai môi tiah mê, xua kong prâi hơ’lêh, mê khoh chiâng ai tơdroăng ki tơviah môi tiah mê, la pin ôh tá mơne#n tối mê cho ki xiâm khoh pro tâ tú pơreăng, tá tơdroăng ki pin lơ tơngôu ôh tá vâ hbrâ mơdât xêh pơreăng.

*Tiah mê, kơvâ ngăn pơkeăng hiăng hbrâ pêi pro mâu troăng hơlâ hbrâ mơdât pơreăng môi tiah lâi?

{ok thái pơkeăng Phạm Văn Lào: ‘Na tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng nôkố, hlo tiah mê tơkéa vâ tối hơnăm kố pin pêi pro kơtăng khât, kơvâ ngăn pơkeăng xuân pêi pro kơtăng [ă mâu túa kih thua#t [ă tí tăng ‘nâi ple\ng ăm mâu kăn, mê nôkố a mâu tíu ki kal môi tiah pơlê kong kơdrâm {uôn Ma Thuột, C|ư Mgar, tơdroăng hnê tối thế kuăn pơlê kơdê ôa, kiâ ngu nge#ng, tri trôu, tơdroăng hnê thế mơgrúa hyôh kong prâi vâ kơdê pơreăng [ă vâ kơdroh kơxo# mơngế ki hlâ xua tâ tú pơreăng, mơhé pin hiăng ai ngế hlâ la kơ’nâi mê hiăng châ rơnêu [ă mâu tíu khăm pơlât hiăng mơdêk hnoăng cheăng tung khăm pơlât dêi tơná, mâu tíu pêi cheăng dêi rêm [ơrô pơtối mơdêk hnoăng cheăng mâu kih thua#t [ă tá tung tơdroăng ki kal pin xuân xôh [ă kơdê pơreăng, tu\m tơdroăng pêi pro krâu khât.

Êng: Môi tiah [ok thái pơkeăng hiăng tơpui tơno tung mâu tơdroăng ki xiâm tơdroăng tâ tú lâp lu dêi pơreăng tơngê lo mơheăm cho tơdroăng dêi kuăn pơlê ôh tá hlê ple\ng, ôh tá hbrâ mơdât pơreăng, tiah mê ing mâu tơdroăng pêi pro séa ngăn vâ ‘nâi mâu tơdroăng, mâu [ok thái pơkeăng, mê [ok thái pơkeăng kô tối tiah lâi ‘na ki hlê ple\ng dêi kuăn pơlê tung rôh pơreăng tâ tú hên tiah hơnăm kố?

{ok thái pơkeăng Phạm Văn Lào: Môi tiah tơdroăng ngin hlo môi tíu ki kuăn pơlê ối tơngôu, thế tối cho tiah mê, la ki trâu tâ thế tơmâng khât tâ mê cho tơdroăng ki hôm hlê dêi kuăn pơlê tung hbrâ mơdât pơreăng tơngê lo mơheăm, tơkéa vâ tối vâi krâ nho\ng o pin tối troh tơngê lo mơheăm cho xuân tơdroăng ki tô tuăn dêi khu ngăn pơkeăng [ă tối tá mâu khu râ kăn, la tơdroăng ki kơdê pơreăng cho tơdroăng ki pro ti lâi vâ pôi tá ai ngế tơngê lo mơheăm xếo, mê kuăn pơlê tô tuăn ‘na tơdroăng mê, pơtih a mâu pơlê kong kodrâm, a mâu kơpong, vâi dâ têa tung kơthao, ai nhâ loăng ki pro le\m mơnâ mâ, mâu kơ’lo têa, kơthung tơnô ki kơdoăng têa mêi ai hên, la pin ôh tá kơdê tah mâu kiâ ngu nge#ng, ‘nâ hía pin ôh tá chiu tí tăng ‘nâi ple\ng vâ kơdê mâu tíu ai tri trô kơtâ a tung hngêi tơná pin, thế kơdê tâi mâu tíu mê. Tiô a, túa kơdê mê, môi tiah a mâu kơ’lo têa tâ reăng, kơtháu tâ mâu loăng ki pro mơna amâ cho tíu ki mâu tri trôu vâ kơtâ chiâng kiâ ngu nge\ng ah xêi chiâng tri trôu pro chiâng tơngê lo mơheăm, mê kuăn pơlê thế ‘nâi plê ple\ng nhên, pêi pro tơdrêng; ’nâ pin tá hâi pro kơhnâ khât [ă tơdroăng mơgrúa hngêi trăng, rak krúa hyôh kong prâi, [ă tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng tơngê lo mơheăm mê cho tíu ki xiâm vâ pin kal athế tơmâng.

Êng: Hôm mơnê kô [ok thái pơkeăng hiăng hnê tối ăm ngin.

Gương prế A Sa Ly tơplôu [ă tơbleăng