Ngoh Hòang Văn Sóng, ối a thôn 4, cheăm Nhân Cơ rôe 1 ta#n phon vi sinh ai inâi BM001 dêi Ko\ng ti tơlo liăn cheăng Vietstar, xua Ko\ng ti pêi cheăng tiô rơnó Nam Long, cheăm Kiến Thành, tơring Dak Rlâp pro tíu mơdró ki vâ mơ’no tê hên tíu ki ê. Ngoh Sóng tối ăm ‘nâi, khế 5 hdrối kố nah, Ko\ng ti pêi cheăng tiô rơnó Nam Long hiăng tơku\m po hneăng hôp a thôn 4, cheăm Nhân Cơ vâ mơhno tối tơmeăm phon châ hên kuăn pơlê veăng tơku\m vâ ngăn, vâ hlo.

Drêng ai mâu tơdroăng tối pơlông rơkê, mot xiâp tung tuăn hiâm ‘na ki dâi le\m dêi phon, xuân môi tiah hên kuăn pơlê pêi chiâk deăng ki ê xuân hiăng rôe, mê ngoh Sóng rôe 1 ta#n phon vi sinh ki ai inâi BM001 [ă yă 6 rơtuh 500 rơpâu liăn [ă hiăng châ Ko\ng ti hbruô tơ’nôm a ku kếo phon têa há.

Kơxâk phon ai inâi BM001 ngăn mơnâ mâ

Drêng prếo troh dêi a hngêi, ku kếo phon têa hiăng châ rơpo\ng ngoh Hoàng Văn Sóng tôh dêi kơphế. La drêng po ngăn dêi phon vi sinh BM001 hlo ai hên h^n kơdrêa. Pơla mê ai hên ngế châ hlo, on veăng ngoh Sóng xo dâng 2 kilô phon tung têa rơvâ ăm i tơmot, hlo hên h^n to kơdrêa gât, [rik, xơmong [ă ku kếo ki ối tung kơdó kơthung.

Tô tuăn ‘na tơdroăng ki ôh tá dâi dêi phon rơvât mê, on veăng ngoh Sóng krếo phôn troh a tíu tê phon pâ mơdrếo dêi liăn, la peăng ko\ng ti bu vâ mơdrếo tơdế kơxo# liăn. Ối tơdế kơxo# liăn pơtối ăm 10 kơxâk phon rơtế ai inâi ki mê. Ngoh Hòang Văn Sóng, tối ăm ‘nâi:

‘’Ku kếo phon têa ki kố drêng hôp nah vâi ăm tơ’nôm, á tơmiât, tơmeăm ki mơhá ăm tơ’nôm mê á kô rơvât dêi mâu hdrê loăng tung kơdrum, phon kơxâk ki rôe a rơvât dêi tơmeăm kơ’nâi ah.

Hlo mâu rơpo\ng ê rơvât phon hên h^n to kơdrêa gât, [rik, mê á ôh tá vâ rơvât, ôh tá khên vâ rơvât xâu tơmeăm lơ răng hlâ. Mâu hâi hdrối nah, ko\ng ti hiăng pâ mơdrếo dêi ku kế phon ki vâi ăm, tâng ôh tá rơvât phon ki mơhá tơ’nôm mê, vâi mơdrếo tâi tâng kơxo# liăn, la pin hiăng tro tôh dêi tơmeăm, mê vâi thế pin lu\p dêi tơdế ha, vâi nếo vâ mơdrếo dêi phon’’.

Tơdroăng ki phon rơvât vi sinh BM001 dêi Ko\ng ti tơlo liăn cheăng Vietstar cho túa phon ki ai hên kơdrêa rế châ mơhno nhên, drêng a thôn 4, rơpo\ng ngoh Hòang Văn Dạt veăng hôp [ă rôe 1 ta#n phon túa ki kố vâ rơvât dêi kơdrum tiu rơpo\ng tơná. Ngoh Hòang Văn Dạt, tối ăm ‘nâi:

‘’Kơxê klêi rơvât, sap kơmăng kong mêi troh kơxo hâi kơ’nâi, á lo ngăn dêi kơdrum deăng hlo to mâu kơdrêa ku kếo, hmốu, mâu nhe\ng [ă hên h^n mâu tơmeăm ki mơ’nhiu mơ’nháu a mâu xiâm loăng tiu. Riân sap ing hâi ki pơxiâm xo tơdrong phon ki nếo vêh hâi kố nếo mơnúa ngăn dêi, á hlo môi tiah mê, tơviah ‘nâng’’.

Mâu kơdrêa prêi, hmốu ki krêa tung phon ai dâng 2 kg

Pôa Vũ Thành Đoan, Kăn hnê ngăn Khu Kuăn pơlê Pêi chiâk deăng cheăm Nhân Cơ tối ăm ‘nâi, hên rơpo\ng kuăn pơlê ki rêh ối akố hiăng rôe phon dêi Ko\ng ti pêi cheăng tiô rơnó Nam Long.

Klêi kơ’nâi tê dêi phon, ko\ng ti kố hiăng tơru\m cheăng [ă hên kuăn pơlê pêi chiâk deăng vâ tê tơdrêng. Drêng châ tâng tối phon rơvât ôh tá dâi le\m, Ko\ng ti pêi cheăng tiô rơnó Nam Long hiăng hơ’lêh phon ki ê. Maluâ ti mê, xua xâu ôh tá tơniăn ki dâi le\m mê kuăn pơlê dế chôu ‘măn dêi hên mâu kơxâk phon ki kố. Pôa Vũ Thành Đoan tối:

‘’Nốkố, ai mâu kuăn pơlê ki pêi chiâk deăng ối ‘măn chôu dêi hên túa phon ki kố. Êng vâi krâ-nho\ng o ‘na phon ki kố hôm dâi le\m lơ ôh, mê kuăn pơlê tối sap apoăng hơnăm troh nôkố, vâi krâ-nho\ng o xuân hiăng rơvât dêi tiu hên hdroh, la xuân tá hâi ‘nâi nhên phon ki pơloi lơ ôh.

Bu ai khu kăn pơkuâ [ă kơ koan ki rak ngăn ‘na phon kố mê nếo châ ‘nâi nhên phon ki kố dâi lơ ôh [ă chiâng vâ tối pơtâng ăm kuăn pơlê ‘nâi nhên vâ rơvât dêi tơmeăm pêt’’.

A tơring Dak Rlâp, kong pơlê Dak Nông, môi tiah Rơ’jíu Việt Nam hiăng mơ’no tối, kơtăn kố tá hâi teăm ton, kuăn pơlê xuân hiăng tro rôe phon vi sinh ki ôh tá dâi le\m, tơvât hên [ă mâu kơdrêa gât, [rik.

Drêng kuăn pơlê mơnúa tâm tung têa, lôi ton ing mê tung kơdâm kơthau, kơthung hlo to prêi, chhá, xơmong tâng vâ ngăn ai troh vâ châ tơdế. Maluâ ti mê, klêi kơ’nâi séa ngăn dêi Khu ngăn ‘na chiâk deăng [ă mơnhông thôn pơlê dêi kong pơlê Dak Nông tối kơ’nâi mê, mâu kơdrêa bú ai 6%, ôh tá ai xôi ‘na tơdroăng pơkâ mơjiâng phon.

Klêi kơ’nâi séa mơnhên ngăn [ă tơdroăng ki kuăn pơlê hiăng châ hlo [ă mâ, pro kuăn pơlê Dak Nông chiâng tô tuăn, ôh tá triăn tuăn ‘nâi ki lâi cho phon ki pơloi, ki lâi cho phon dâi le\m păng ‘nâng.

Hoàng Qui chêh

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng