VOV4.Sêdang - Khế pro rak krúa kế kâ hơnăm kố châ tơbleăng pêi sap ing hâi lơ 15 khế 4 troh lơ 15 khế 5, [ă tơdroăng pơxá ‘’Mơdêk hnoăng cheăng pro - tê mơdró, rôe xúa mâu kơchâi hơ’nêh mâm tơniăn krúa’’ [ă tơdroăng pơkâ tơleăng mơnhên mâu tơdroăng ki tô tuăn hên nôkố [ă tơdroăng lơ xúa mâu krếo ki mơdât ôh tá ăm xúa tung păn che#m mơnăn mơnôa, kơdroh ki lơ lối hên pơkeăng tung mâu kơchâi plâi pôm, lơ rơlối mâu trếo, khăng sinh tung hơ’nêh chu, hơ’nêh í, ká xi xo\ng [ă mơdêk ki hlê ple\ng dêi mâu khu tơru\m cheăng, mâu ngế tung mơjiâng pro, tê mơdró, rôe xúa, kâ mâu kơchâi plâi plôm, hơ’nêh tơniăn krúa, kơdroh tro pôu ‘mêi kế kâ. Ngế chêh hlá tơbleăng ‘na tơdroăng kố tối mâu tơdroăng séa ngăn, lăm séa ngăn dêi khu râ pơkuâ cheăng kong pơlê Daklak tung rôh séa ngăn pơla kố. 

Vâ hnê mơhno pêi ai pơxúa tơdroăng xua pro rak krúa kế kâ hơnăm 2016, khu hnê mơhno cheăng pro rak krúa kế kâ kong pơlê Daklak hiăng mơjiâng khu kăn séa ngăn, lăm ngăn dêi khu râ kơvâ cheăng kong pơlê vâ lăm séa ngăn a 15 tơring, pơlê kong krâm, pơlê kong kơdrâm tung kong pơlê. Rôh séa ngăn pro sap hâi lơ 20 troh lơ 29 khế 4, tơku\m a mâu tơdroăng pêi pro, uâ pơliê, mơdiê  rôe ‘mot ing kong têa ê, lăm tê mâu kế kâ, malối mâu kơchơ xiâm, rôe ‘măn mâu kơchâi, plâi, pôm, hơ’nêh mâm. {ok thái pơkeăng Lê Thị Châu, Kăn ngăn khu pro rak krúa kế kâ kong pơlê Daklak ăm ‘nâi: Tung pơla  hơnăm hdrối kố nah tơdroăng ‘na xúa mâu trếo ki mơdât ôh tá ăm xúa rơvât tung mơdrăn che\m mơnăn, kế kâ hlo ai tê hên h^n, mê ngin tơru\m [ă khu râ kơvâ cheăng, malối Khu ngăn ‘na chiâk deăng [ă tê mơdró vâ mơdêk tơdroăng séa ngăn xuân môi tiah tơku\m hnê tối ăm kuăn pơlê vâ ing mê, kuăn pơlê ‘nâi [ă xúa mâu kế kâ ki krúa tơniăn tung khế pêi pro tối tơchuâm, xuân môi tiah tung tơdroăng cheăng pêi plâ hơnăm [ă mâu hơnăm pơtối.  

Tiô [ok thái pơkeăng Lê Thị Châu tối, môi tung mâu tơdroăng pơloăng mơnúa tung séa ngăn ‘na pro rak krúa kế kâ nôkố cho séa ngăn ki rơlối dêi trếo pơkeăng, khăng sinh, trếo ki pro ăm mơnăn re\ng piê, trếo ki pro kơchâi plâi pôm re\ng kân, séa ngăn tơdroăng chơ djâ mâu hơ’nêh mâm kơpôu ro chu í ki chơ hmâng vâ, lăm ngăn mâu tíu ki chêh siê hơnêh ro, chu, í, pêap. Vâ ‘nâi ki tơdjâk dêi kế kâ pro rak ôh tá krúa ah chiâng pro ‘mêi troh ivá mơngế rôe kâ, ôh tá xê to rơlối trếo pơkeăng, mê ối xua ing mâu trếo châ tối cho mâu kế rơvât dó xêh ôh tá tro klâi la ga pro ‘mêi ó. Tung rôh lăm séa ngăn dêi Khu râ kơvâ cheăng kong pơlê Daklak nếo achê kố a tơring Krông Pac\ ăm hlo, vâ pro chiâng trếo ki mơdât ôh tá ăm u\m tung mâu hơ’nêh chu, mâu chah, hơ’nêh mê ai hên mâu tíu pêi pro hiăng râm hên trếo ki mơdât mê tung mâu hơ’nêh mâm ai inâi pơrá phá. Tơná mơngế ki pro mâu kế rơvât mê xuân ôh tá ‘nâi mâu kế ki rơvât mê gá ai xiâm rêi ing lâi. Hnê tối thế rak pro krúa la mâu khu pơkuâ tíu mơjiâng pro xuân râm kơtôa, bú pro krúa mơhno pa kong tê. Môi ngế pơkuâ tíu pêi pro yo chah ing hơ’nêh mâm chôu tơring Krông Pac\, tối: Mâu khu séa ngăn tá hâi séa ngăn la á hlo hiăng tơniăn, mê klêi séa ngăn a nếo hlo, a kô mơ-eăm tơmâng [ă mơ-eăm hriâm, lăm hriâm mâu rôh ki vâi hnê pro rak krúa kế kâ. A xuân mơ-eăm pro mâu hlá mơ-éa tu\m, vâ drêng ai khu lăm séa ngăn troh ah a kô mơhno dêi tu\m mâu hlá mơ-éa ‘na pro rak krúa kế kâ.

*Ki hdrối tâ, pâ kơ jâ mơnhên tối ‘na tơdroăng ki pro rak krúa kế tung kong pơlê Daklak tung pơla hdrối kố nah gá tiah lâi?

            Jâ Nguyễn Thị Xuân Thuỷ: Tung mâu hơnăm hiăng hluâ, [ă tơdroăng ki lăm séa ngăn dêi mâu kơvâ cheăng ki pro rak krúa kế kâ tung kong pơlê Daklak hlo tơ-[rê, [ă rêm hơnăm ai dâng 10 tung 12 rơpâu tíu ki mơjiâng pro châ khu lăm séa ngăn. Hnoăng cheăng ki tối tơbleăng tung um tivi, rơ’jiu ‘na hnoăng cheăng ki pro rak krúa kế châ mơdêk khât, kơxo# mơngế ki rơkê ple\ng ‘na kế kâ [ă pêi pro tro ‘na tơdroăng ki pro rak krúa kế kâ hlo rế hía rế tâk. Mâu rôh pôu ‘mêi a khu pú hên hlo kơdroh.

            Pák^ng mê, xuân ối ai mâu ngế phá, mâu tíu ki mơjiâng pro tiô tơdroăng ki vâ ai liăn tơkâ hên xuân ối ai mâu rôh ki xúa mâu trếo ki mơdât tung păn mơnăn mơnoâ, pêi pêt kế tơmeăm lơ xúa mâu trếo pơreăng tung pro kế kâ. Môi tiah tung hơnăm 2015 mê hlo ai 4 rôh pôu ‘mêi kế kâ, tung mê, ai 1 roh xua vi sinh va#t, 3 roh xua pôu ‘mêi. Ki rơhêng vâ tối cho mâu roh xua kâ kêt dro. Tơdroăng kố ăm hlo tung pơla hdrối kố nah, athế mơdêk hnoăng cheăng tối tơbleăng, hnê khe\n troh kơpong hơngế hơngo vâ vâi krâ nho\ng o hdroâng kuăn ngo ‘nâi nhên tơ’nôm ‘na mâu kế kâ ki ôh tá tơniăn, ki ôh tá chiâng xúa.

            *Ki khât gá ăm hlo dêi tơdroăng ki pro rak krúa kế tung kong pơlê Daklak dế hlo ôh tá tơniăn, hên roh tơdroăng ki tê mơdró kế kâ kal athế pêi pro châ ngăn môi tiah tơdroăng ki xiâm dêi tơdroăng pơkâ. Jâ ai tối klâi ‘na tơdroăng kố?

            Jâ Nguyễn Thị Xuân Thuỷ: Tơdroăng ki pro rak krúa kế kế kâ tung kong pơlê, mơ’nui hơnăm 2015 apoăng hơnăm 2016, mâu kơ koan ki ai tơdjâk dêi kong pơlê xuân hiăng châ hlo hên roh pro xôi ‘na rak tơniăn kế kâ, môi tiah tơdroăng ki xúa trếo vâ pro mâu plâi kâ re#ng tuâm, lơ tơdroăng ki pro kơphế ki ôh tá krúa le#m, tơdroăng ki pơto chơ hơ’nêh mâ ki hiăng u\m sap ing kơpong ki ê mot tung kong pơlê Daklak vâ tê. Tối tơdjuôm mâu tơdroăng ki mê kơnôm ing tơdroăng ki lăm séa ngăn dêi mâu khu râ kơvâ cheăng mê hiăng tro pơxâu phâk kơtăng. Mâu tơdroăng cheăng ki kố ki xiâm tá hâi kâi mơgât, xua ối ai mâu khu ki tơbriât vâ kho\m châ liăn tơkâ hên, mê xuân ối tê mơdró kế tơmeăm ki ôh tá krúa le#m vâ châ liăn tơkâ hên ôh tá tro luât. Vâ ‘mâi rơnêu tơdroăng kố, tối tơbleăng châ tơ-[rê tơdroăng ki pro ăm hlá mơ-éa mơnhên hiăng ai tu\m ‘na mâu tơdroăng ki pro rak krúa kế dêi mâu tíu tê mơdró xuân môi tiah ngế ki tê mơdró ‘na kế tơmeăm ôu kâ, séa ngăn tơniăn kế kâ.

            *Ki khât dêi tơdroăng ki tối a kơpêng, tiô jâ, hnoăng cheăng rak ngăn dêi mâu kơ koan ki ai tơdjâk ‘na hnoăng cheăng rak tơniăn kế kâ athế môi tiah lâi?

Jâ Nguyễn Thị Xuân Thuỷ: ‘Na hnoăng cheăng séa ngăn, pro rak krúa kế kâ mê athế ai tơdroăng ki veăng to\ng kum, séa ngăn tơdâng tơ’mô dêi mâu tíu tê mơdró, môi tiah Khu ngăn pơkeăng [ă khăm pơlât, Khu ngăn cheăng kơmăi kơmok [ă tê mơdró, khu ngăn Ko\ng an [ă Vi [an hnê ngăn rêm râ. Khu hnê mơhno cheăng ‘na tơniăn kế kâ xuân hiăng tí tăng ‘nâi ple\ng ăm Vi [an hnê ngăn kong pơlê, ai mâu troăng hơlâ pêi pro ki nhên, môi tiah pơtroh mâu khu ki lăm séa ngăn ki ai tơdjâk troh lăm séa ngăn tung mâu roh môi tiah Têt trung thu, Têt khôi hmâ, khế pêi pro ‘na tơniăn kế kâ. Pák^ng mê, ối tơku\m po mâu rôh séa ngăn tiô kơvâ [ă tơku\m séa ngăn rêm hneăng. Pák^ng mê ối tơku\m séa ngăn ôh tá tối hdrối tiô hnê mơhno dêi tơnêi têa [ă dêi Vi [an hnê ngăn kong pơlê.

Hôm! Mơnê kơ jâ.

Gương prếi Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng