Drêng hlo ai tơdroăng pôu ‘mêi chiâng hơ-ou xua ôu drôu ki ai al-côl lối hên, mê cho methanol tung têa drôu luâ kơ tơdroăng, pôa Nguyễn Phú Cường, Kăn ngăn ‘na khoa hok Ko\ng nge#, ối tung khu xiâm ngăn ‘na tê mơdró-cheăng kơmăi tối ăm ‘nâi, [ă mâu ngế ki tro pôu ‘mêi chiâng hơ-ou drôu pơla hdrối kố nah cho xua ôu drôu lối hên, trếo methanol ối tung châ mơngế, klêi mê ga tâk hluâ tâ tơdroăng ăm phêp. Xua ga, tung drôu ki tro tơdroăng xuân ai trếo methanol la ‘ló tiô tơdroăng ăm phêp. Pôa Nguyễn Phú Cường mơnhên tối:

‘’Ôh tá ai drôu ki rơvât [ă al-côl Methanol, ôh tá ai kơbố ki rơvât, xua methanol lối kơnâ, athế rôe xo ing kng têa ê. Methanol cho drôu trếo châ pơkuâ ngăn. Mâu khu mơdró ki rôe methanol athế tối tơbleăng ăm khu pơkuâ tâng vâ xúa’’.

Môi ngế ki pôu ‘mêi xua ôu drôu dế pơlât a hngêi pơkeăng Bạch Mai

Maluâ ti mê, ai hên mâu ngế ki hriăn rơkê ‘na drôu tối, tiô tơdroăng ki pâk xo mơheăm mâu ngế ki tro pôu ‘mêi chiâng hơ-ou drôu ki nếo achê pơla kố nah ăm hlo, trếo methanol tung mơheăm tâk lối chât, lối hr^ng, thăm nếo tâk lối rơpâu hdrôh tơdroăng ăm phêp. Tơdroăng kố mơhno tối, drôu ki mê cho rơvât ing trếo methanol. Mâu túa drôu ki kố châ tê [ă yă rơpâ xua mê ôh ti ‘nâi, thâo xuân cho drôu ki tơvât [ă al-côl ki tong rôe ing kong têa ê, rơpâ liăn há ‘lo.

Xuân tơmiât tiah tơdroăng ki mê, pôa Nguyễn Mạnh Hùng, Kăn pho\ hnê ngăn Khu rak ngăn mơngế ki rôe xúa tơmeăm tối ăm ‘nâi:

‘’Tơdroăng xúa al-côl ki ai trếo methanol chiâng drôu ki xăng têi, ti xê nôkố nếo châ ‘nâi. Kơtăn ing kố to lâi hơnăm hdrối nah, mâu rơ’jíu, um tivi, hlá tơbeăng xuân hiăng tối tơbleăng, malối a kong pơlê Nghệ An, vâi tê trếo ki kố [ă kơthung tơnô, tê hmâng to lo vâ, to lâi xuân ai, mê cho trếo methanol rôe ing Sinuâ’’.

Tơdroăng ki tô tuăn akố, dế nôkố mâu kơ koan ki ai tơdjâk [ă mâu kong pơlê, tơring tá hâi teăm châ pơkuâ rak ngăn kơtăng khât ‘na tơdroăng ki rơvât drôu ing trếo methanol, klêi mê, xuân tá hâi teăm châ pơkuâ ngăn kơtăng tơdroăng ki mâu rơpo\ng hngêi pế drôu. Pôa Nguyễn Văn Việt, Kăn xiâm hnê ngăn Khu pế drôu [ier, têa ngeăm Việt Nam tối tiah kố:

Drôu ôh tá ‘nâi xiâm kối tro Khu ngăn ‘na pơkeăng Hà Nội châ hlo

‘’Tiô á ‘nâi, tơdroăng ki pôu ‘mêi chiâng hơ-ou cho xua vâi ôu drôu [ier ki tơvât [ă trếo methanol, xua mê, pin athế ai troăng hơlâ pơkuâ, rak ngăn i kơtăng. Măng t^ng hdrối nah á ai vêh hôp a Ninh Bình (môi tung mâu kong pơlê ki pế drôu hên má môi a mâu rơpo\ng hngêi). Kong pơlê ai tối tơbleăng ai 2 rơpâu 500 tíu ki pế drôu a dêi rơpo\ng hgêi, la xiâm ăm 6 tíu ki ai hlá mơ-éa phêp. Xua mê, tơdroăng ki pơkuâ ngăn ‘na pế drôu ki kuăn pơlê pêi pro dêi xêh cho tơdroăng ki pá vâ châ ‘nâi tu\m, xua pơkuâ tá hâi teăm kơtăng khât’’.

Tiô pôa Nguyễn Viết Tiến, Kăn xiâm pho\ ngăn ‘na pơkeăng [ă khăm pơlât tối, hdrối nah, tơdroăng ki rơvât [ă trếo methanol cho vâ xúa pro tung tơdroăng ki mơjiâng pro mâu tơdroăng ki ê, xua mê kal athế xúa trếo xanh methylen, mơjiâng chiâng mơngiok drêh vâ ‘nâi nhên drôu ki rơbông xua kuăn pơlê pin pế xêh. La nôkố, tơdroăng mê ôh ti hlo pro xếo, xua mê, khoh tơ’lêi ai tơdroăng ki xúa trếo methanol vâ rơvât pro chiâng drôu, kế ôu, kế kâ:

‘’Dế kố, al-côl methanol vâi rơvât, hơ’lâk vâ pro kế nheăn, véc-ni, la xúa al-côl ki kố ôh tá tro tơdroăng, mê vâi rơvât [ă têa mơjiâng drôu mê khoh chiâng pôu ‘mêi, chiâng hơ-ou, hlâ mơngế. Tơdroăng pơkuâ ngăn ‘na kơvâ cheăng kố, xua Khu xiâm ngăn ‘na tê mơdró, cheăng kơmăi’’.

Ing mê pin hlo, ‘nâi nhên, tơdroăng pơkuâ ngăn ‘na mơjiâng [ă tê mơdró drôu tá hâi teăm kơtăng khât, ing mê, thăm pro khu ngế ki ôh tá ái hiâm mơno le\m, xua rơhăm kơ liăn ngân, vâi hiăng rơvât trếo methanol kố vâ mơjiâng pro drôu, ing mê, mâu kuăn pơlê rôe ôu khoh chiâng pôu ‘mêi, ôu hên luâ tơdroăng kố hlâ.

Bu riân ngăn klêi kơ’nâi Têt Lo hơnăm nếo kố nah troh nốkố, a Hà Nội [ă Lai Châu hiăng ai lối hr^ng ngế pôu ‘mêi, tro hơ-ou drôu ki rơvât methanol, tung mê, ki iâ ai 18 ngế hlâ. Tiô tơdroăng chêh tối dêi Khu ngăn ‘na krúa le\m kế kâ, cheăng tung Khu xiâm ngăn ‘na pơkeăng [ă khăm pơlât tơnêi têa ăm ‘nâi, plâ 10 hơnăm hiăng luâ, lâp tơnêi têa pin hiăng ai 382 ngế tro pôu ‘mêi xua ôu drôu ki ôh tá krúa, ôh tá tro tơdroăng, ai 98 ngế hiăng hlâ. Ki hên vâi ôu drôu ki ôh tá ‘nâi xiâm kối, drôu ki ôh tá ai hlá mơ-éa chêh tối tro tiô tơdroăng, thăm nếo vâi tê drôu a mâu tíu mơdró kế kâ, mâu hngêi mơdró ki kuăn, no#ng tê u kố u mê lơ kuăn pơlê mơhno\ng pế, rơvât xêh. Tung mê, kơxo# mơngế hlâ xua ôu drôu ki ai trếo methanol hên má môi, vâ châ tơdế.

Văn Hải chêh

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng