Ngăn dêi [ăng deăng pêt kơtếo hiăng tro on chếo kâ, pôa Phùng Văn Hương, ối a cheăm Ia Piơr, tơring }ư\ Prông, kong pơlê Gia Lai, ăm ‘nâi, ivá ‘no cheăng dêi rơpo\ng tung hơnăm hiăng luâ ngăn tiah hiăng hía tâi. Tâi tâng 8 ha kơtếo dêi rơpo\ng pôa tro on chếo kâ tâi tâng bu tung môi rôh kơxêi.

Kơtếo tro on chếo

Klêi môi măng t^ng tro on chếo, 8 ha kơtếo dêi rơpo\ng pôa Hương xuân tá hâi ai kơbố lăm troh kơ-êng roê, maluâ pôa hiăng tăng túa tơpui [ă mâu hngêi kơmăi ki a chê:

‘’Rơpo\ng á ai 8 ha kơtếo tro on chếo kâ tâi tâng ôh tá ối híu môi xiâm ki lâi. Kơtếo tro on chếo môi tiah kố, răng môi tiah kố hngêi kơmăi ôh tá vâ roê ki ngin, kuăn pơlê ngin ngăn môi tiah hiăng hvât lôi yoh, nôkố kơtếo pin mơdiê ăm gá lo têa ôh tá ai klâi ôh. Kơxo# liăn mung ‘no hrê ăm tơdroăng rak ngăn, la kơtếo tro on chếo môi tiah kố rơpo\ng á lu\p tâi tâng. Rơhêng vâ khu râ kơpêng ai túa ki lâi kum ăm vâi krâ nho\ng o ngin, tâng lôi môi tiah kố mê hơnăm kố ôh tá liăn kâ Têt’’.

Sap ing apoăng khế 11/2018 troh nôkố, tung cheăm Ia Piơr, tơring }ư\ Prông pơtối đi đo ai tơdroăng kơtếo tro on chếo, [ă vâ chê 80 ha kơtếo tro on chếo, pro lu\p ôh tá iâ ăm vâi krâ nho\ng o.

Kơtếo tro on chếo

Tung mê ai mâu [ăng deăng kơtếo tro on chếo, tê vâi ôh tá vâ roê, mê kuăn pơlê tro lu\p tâi tâng. Pôa Nguyễn Xuân Lộ, kăn pơkuâ thôn Yên Hưng, cheăm Ia Piơr, ăm ‘nâi, rơnó tô hiăng troh mơni tơdroăng kơtếo tro on chếo kâ gá u ối nếo, rêm rôh hiăng tro on chếo mê ôh tá kâi tơpâ, xua hlá kơtếo răng tơ’lêi chếo, hnối ai khía mơhot têi, plá on chếo he\ng khât.

‘’Pơxiâm tối tơbleăng on chếo mê khu kăn pơkuâ cheăm hiăng mơ’no thế mâu khu lêng, kuăn pơlê lăm troh tơpâ on la ôh tá kâi tơpâ xua on chếo kâ kân. Hlo môi rôh on chếo kâ kân, chếo tâi tâng troh [ăng ki kố troh [ăng deăngy ki tá, ôh tá kâi tơpâ, ma luâ hiăng pơkâ thế pơtroh rơxế kai, kơmăi hrik têa, [ek têa la ôh tá kâi tơpâ’’.

Rơnó kơtếo hơnăm 2017 – 2018, cheăm Ia Piơr, tơring }ư\ Prông pêt dâng 250 ha kơtếo, tâk pái hdroh tâng vâ pơchông [ă rơnó hdrối mê.

Kơtếo tro on chếo ‘măn lôi môi tíu ôh tá ai kơbố lăm êng roê

Maluâ tiah mê kuăn pơlê khên tơnôu pêt tơ’nôm [ăng tơnêi môi tiah kố cho xua Ko\ng ti Tơlo liăn mơjiâng pro xik Dak Lak nếo hơ’lêh troh a tơring Ea Súp, tơdjêp [ă tơring }ư\ Prông, kong pơlê Gia Lai k^ tơkêa roê kơtếo ăm kuăn pơlê cheăm Ia Piơr. Laga, tiô jâ Nguyễn Thị Trúc, thôn Yên Hưng, cheăm Ia Piơr, tơring }ư\ Prông tối, drêng mot tung rơnó ko kơtếo, tơdroăng ki roê kơtếo dêi hngêi kơmăi kố hrá ó ‘nâng. Tá tơdroăng kơtếo tro on chếo kâ ôh tá tơniăn, tơdroăng roê xuân hrá, ki lu\p dêi vâi krâ nho\ng o rế hía rế hên. Pá ‘nâng, rơpo\ng jâ Trúc, ai 5 ha kơtếo tro on chếo la hngêi kơmăi hrá roê mê tro lu\p lối hr^ng rơtuh liăn:

‘’Tâng hngêi kơmăi re\ng roê kơtếo dêi kuăn pơlê mơni á kô châ mơdrếo dâng 150 rơtuh liăn dêi hngêi kơmăi, á kô ôh tá che\n mê bu tro lu\p vâ chê 200 rơtuh kơxo# liăn pêi lo. La nôkố hngêi kơmăi tá hâi roê môi tiah kố á kô tro che\n hngêi kơmăi, ôh tá châ xo klâi xếo, ngăn môi tiah hiăng lu\p tâi tâng tung hơnăm ki mê. Rơpo\ng á khéa khât, to lâi hâi kố, ôh tá vâ lăm u lâi ôh’’.

Tiô jâ Bùi Thị Hồng Thắm, Kăn pho\ hnê ngăn Vi [an cheăm Ia Piơr, tơring }ư\ Prông tối, hdrối nah, kuăn pơlê tung cheăm tơkêa [ă Hngêi kơmăi mơjiâng pro xik Ayun Pa, tíu cheăng a pơlê kong krâm Ayun Pa, kong pơlê Gia Lai mê rêm tơdroăng hlo tơniăn le\m khât. Rôh kố dêi mâu hơnăm hdrối mê hía nah, hngêi kơmăi hiăng pêi klêi tơdroăng ki roê kơtếo dêi kuăn pơlê.

Tơdroăng tô tuăn ‘na kơtếo tro on chếo rế hía rế hên xua hiăng mot tung rơnó tô mơdrăng

 La rơnó kố, rôh apoăng kuăn pơlê k^ tơkêa [ă Ko\ng ti Tơlo liăn mơjiâng pro xik Dak Lak, tơdroăng roê trâm hên xơpá. Ko\ng ti kố bu k^ tơkêa tơdrêng [ă kuăn pơlê, ôh tá tơpui tối klâi ăm khu kăn pơkuâ cheăm mê pá vâ pơkâ tơleăng mâu tơdroăng ki trâm:

‘’Hngêi kơmăi Ea Súp pêi tơdrêng hlối [ă kuăn pơlê mê ki tro lu\p dêi vâi krâ nho\ng o gá hên khât tiah kố, kơtếo tro on chếo môi tiah kố la khu kăn pơkuâ cheăm pá vâ pêi cheăng [ă ko\ng ti. Tâng khu kăn pơkuâ cheăm, drêng k^ tơkêa [ă kuăn pơlê ai tơdjâk troh khu kăn pơkuâ cheăm mê cheăm kô pêi cheăng tơdrêng [ă ko\ng ti séa ngăn tơdroăng ki tơvâ tơvân, xơpá môi tiah lâi vâ pơkâ tơleăng ăm vâi krâ nho\ng o. La hngêi kơmăi kố ôh tá ai tơdjâk klâi troh khu kăn pơkuâ cheăm’’.

Tơbrêi tơbrêh plâ hơnăm pêi cheăng a [ăng tơnêi vâ rak ngăn kơtếo châ dâi le\m, xik le\m, la nôkố, kuăn pơlê ki pêt kơtếo a cheăm tơkăng kong Ia Piơr, tơring }ư\ Prông, kong pơlê Gia Lai dế trâm tơdroăng ôh tá tơniăn. Rơtế [ă tơdroăng ki kơtếo ôh tá ai yă, mê kơtếo tro on chếo thăm rế pá tâ nếo. Tung pơla mê, tơdroăng roê dêi hngêi kơmăi hrá tiah mê pro kuăn pơlê rơtế tô tuăn ó tâ nếo.

Công Bắc chêh

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng