Vêh a pơlê kâ Têt [ă hên ngế mê cho tơdroăng ki ‘ló hơniâp ro [ă mâu ngế kơtiê, mâu ngế ki ai tơdroăng rêh ối xơpá, pêi lo liăn iâ mê tơdroăng hâk phiu châ to rơxế vêh pơlê mê thăm rế tro. Ki rơhêng vâ tối, châ vêh dêi a pơlê kâ Têt a mâu rơxế ki hơ-ui pâ, ôh tá xo híu môi xu khếi tung tâi tâng tơdroăng prôk lăm, mê tơdroăng ki prếo vêh a pơlê cheăm tơná thăm rế ai pơxúa tâ xua a mê cho tơdroăng ki veăng kum, ai tơdjâk tuăn mơno hơ-ui pâ pơla kuăn mơngế.

Hbrâ ăm tơdroăng kơto rơxế vâ prếo vêh a pơlê, nâ Tạ Thị Hồng Hạnh, pơlê xiâm a Quảng Bình tối ăm ‘nâi, nâ [riê rơ-rêk tung hiâm mơno ing tơdroăng ki to\ng kum, veăng dêi khu kăn pơkuâ dêi kong pơlê troh a mâu ngế ki trâm xơpá:

‘’Á troh rêh ối a kố hiăng ton hơnăm, xuân ôh tá ai roh ki vâ châ prếo vêh dêi a pơlê, kơnôm ai rơxế ki chơ hơ-ui kum kố á mơnê tơnêi têa hiăng veăng kum ăm rôh rơxế chơ kố ăm mơngế kơtiê prếo pơlê kâ Têt, păng ‘nâng ngin hiăng mot rêh ối a kố hiăng châ to lâi hơnăm, mê nôkố nếo châ vêh dêi a pơlê kâ Têt rơtế [ă rơpo\ng hngêi’’.

Mâu kơtiê vêh pơlê kâ Têt

Roh Têt cho drêng mâu rơxế mơ-eăm pêi hên dêi hnoăng cheăng vâ chơ tơmối, pêi lo liăn. Maluâ ti mê, tơdroăng pêi lo liăn ôh tá xê tâi tâng, ai mâu khu rơxế a kong pơlê Gia Lai xuân ối toh chôu vâ rak vế, pêi pro tiô tơdroăng ki to\ng kum pơlê pơla, xua vâ kum kuăn pơlê.

Ngoh Phạm Huy Thà, ngế vê rơxế dêi hngêi rơxế Thuận Ý Gia Lai tối ăm ‘nâi, ngoh hơniâp ro păng ‘nâng drêng veăng kum ăm mâu ngế pêi cheăng, hok tro, sinh viên kơtiê vêh a pơlê kâ Têt. Têt [ă ngoh xua ti mê thăm rế tơtro hên tâ, ai hên tơdroăng ki hơniâp ro, vâ ing mê, ai tơ’nôm ivá cheăng vâ achê thăm rế kơhnâ [ă hnoăng cheăng vê rơxế tơná:

‘’Mâu khu mơdró xuân pói rơhêng vâ vâi krâ châ prếo vêh dêi a pơlê kâ Têt hơniâp ro, to\ng kum ăm vâi krâ-nho\ng o ki ai tơdroăng trâm hên xahpá vâ chê vêh [ă dêi rơpo\ng hngêi. Ngin kô chơ vâi krâ-nho\ng o vêh tơniăn vâ kâ Têt [ă dêi rơpo\ng hngêi. Tâng vâ tối, peăng khu mơdró kâ ngin, vê rơxế mê xuân pói rơhêng vâ ai roh kố vâ veăng châ to\ng kum kuăn pơlê, hlo tơdroăng rêh ối thăm rế hơniâp ro tâ’’.

Roh chơ [ă rơxế ki ai hiâm mơno  hơ-ui pâ

Pôa Nguyễn Hữu Quế, Kăn pơkuâ ngăn ‘na troăng prôk, rơxế kơtâu dêi kong pơlê Gia Lai tối ăm ‘nâi, ahdrối Têt dâng môi khế, Khu pơkuâ ngăn ‘na troăng prôk-rơxế kơtâu hiăng cheăng [ă mâu khu ai rơxế tung kong pơlê vâ pơkâ hnoăng cheăng ki hơ-ui kum chơ kuăn pơlê vêh pơlê xiâm kâ Têt. Kố cho roh ki apoăng kong pơlê hiăng tơku\m po ‘na hnoăng cheăng kố.

Tiah mê, mâu ngế kơtiê ing Quảng Bình vêh ngi kơnho\ng kô châ chêh dêi inâi vâ kơto rơxế ôh tá tâi liăn. Tơdroăng ki to\ng kum kố kô châ mơ’no tối a tâi tâng mâu hngêi trung, mâu hngêi kơmăi, mâu tíu pêi cheăng [ă mâu tơring, cheăm tung kong pơlê. Ing mâu tơdroăng ki mê, ai vâ chê 100 ngế kơtiê ki ai pơlê xiâm a mâu kong pơlê peăng kơnho\ng hiăng chêh dêi inâi vâ châ vêh a pơlê kâ Têt:

‘’Pêi pro tiô hnoăng cheăng tơ’noăng xua Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh ai mơ’no mê cho tâi tâng tơnêi têa tơdjuôm ivá mơno vâ kum mâu ngế kơtiê, ôh tá ăm ai ngế ki lâi tro piu hiêt pá ro\ng, mê ngin hiăng tơku\m po mâu roh hơ-ui kum chơ kuăn pơlê kố.

Mê cho hơnăm ki apoăng ngin ai tơku\m po mâu roh ki ăm rơxế chơ mâu ko\ng nhân kơtiê vêh a pơlê kâ Têt ai 2 toăng rơxế, ai dâng 80 ngế. Ing mê, vâ kuăn pơlê vêh dêi a pơlê kâ Têt, châ tơkuô dêi on veăng, rơpo\ng hngêi [ă ai hiâm mơno loi tơngah, hơnăm kơ’nâi ah vêh nếo a Gia Lai veăng ‘no dêi ivá mơno veăng kum mơnhông mơdêk tơdroăng rêh ối-cheăng kâ dêi kong pơlê’’.

Têt hiăng vâ chê troh, mâu rôh chơ mơngế vêh pơlê kâ Têt hiăng mơhno tối ‘na tơdroăng ki ai hơ-ui kum dêi pó. Mâu toăng rơxế ki mê, ôh ti xê to pro ăm mâu kơtiê tơtô hiâm mơno mê ối kum tá mâu ngế ki pêi pro tơdroăng hơ-ui kum mê thăm rế pêi hnoăng cheăng ai pơxúa, tơ’nôm tơdroăng hơniâp ro.

Công Bắc chêh

Nhat Lisa tơplôu [ătơbleăng