VOV4.Sêdang - Êi pêam cho môi tơdroăng tâ tá ki ó. Hnăm ki lâi xuân tro tâ tú pơreăng, tung mê, vâi ‘ne\ng pá xôp 10 hơnăm kô tơ’lêi tro tâ pơreăng. Tâng ‘nâi túa hbrâ mơdât [ă pơlât tro pơreăng êi pêam kô kum vâi ‘ne\ng hluăn ing tơdroăng ki rơ-iô xo ah hmôi. Tơdroăng ‘’Ivá [ă rêh ối’’ hâi kố, ngin kô tối ‘na tơdroăng êi pêam [ă túa hbrâ mơdât [ă pơlât.

  Êi pêam cho môi tơdroăng tâ tá ki ó. Hnăm ki lâi xuân tro tâ tú pơreăng, tung mê, vâi ‘ne\ng pá xôp 10 hơnăm kô tơ’lêi tro tâ pơreăng. Tâng ‘nâi túa hbrâ mơdât [ă pơlât tro pơreăng êi pêam kô kum vâi ‘ne\ng hluăn  ing tơdroăng ki rơ-iô xo ah hmôi. Tơdroăng ‘’Ivá [ă rêh ối’’ hâi kố, ngin kô tối ‘na tơdroăng êi pêam [ă túa hbrâ mơdât [ă pơlât.

 Ki mơhno ăm ‘âi ahdrối dêi tơdroăng êi pêam

Êi pêam cho pơreăng tâ tú ki râ, cho ki xiâm pro tâ tú ing troăng hiâm xua achê [ă têa hé dêi ngế ki êi pêam. Pơreăng kố xua môi túa virus khu pơreăng Paramyxo pro, hmâ hlo tơdjâk troh têa hé tung pơla troăng têa hé tung kơnăng tuăn pro chiâng châi, mơ-êi pá xôp keăng 1 lơ 2 pâ. 25% mâu ngế tro êi pêam ôh tá ‘nâi nhên hdrối, la ki hên hmâ hlo ăm ‘nâi hdrối tiô kơ’nâi kố:

Tơngê hmân, rơthăm nếo tơngê hmân tâk troh 40 đo#.

-Mơ-êi môi lơ péa pâ xôp tuăn pa ngiâ dêi tuăn [ă a k^ng keăng;

-Kơ-o, ‘nâ lo têa môh;

-Châi ko [ă châi rơlâi rơlo tung châ;

-Châi klêa, ôh tá lo\n kâ kế;

Kơ’nâi 14 troh 24 hâi achê [ă virus ki pro châi, mơngế ki châi kố tro  tơngê iâ hnối tâ châi krôk, ôh tá sôk, ôh tá lo\n kâ kế. Kơ’nâi mê, tíu ki châi a tuăn mơ-êi kân 1 lơ 2 pâ tung pơla 3 hâi, klêi mê nếo kơdroh. Kơpong ki mơ-êi kô hlo êi troh a tơpo, pá xôp keăng, thăm nếo troh a rơtá nuih pro chiâng mơ-êi kơxêng.

Êi pêam a vâi ‘ne\ng hôm rơ-iô?

Ei pêam hmâ hlo ôh tá préa [ă ah gá prêi le\m xêh klêi kơ’nâi pơla 10 hâi. La, mâu ki ‘nâ xuân chiâng ki rơ-iô, malối a vâi ‘ne\ng.

-Mơ-êi drăng chốu vâi kơnốu; sap 20-35 ngế tro êi pêam a pơxiâm phôm xông kân, hmâ tro êi kơtâ lơ klêi môi rôh êi pro tơngê hmân ton 7 hâi. Tơdế kơxo# mơngế gá ho\n xêh tơdrong kơtâ kô pro ôh tá khoh vâ mơjiâng kuăn ‘ne\ng.

Mơ-êi a pâu kuăn: 7% mâu vâi o kơdrâi tro mơ-êi pêam klêi pơxiâm pho#m xông kân kô pro chiâng mơ-êi a pâu kuăn. La ki pro ôh tá chiâng mơjiâng kuăn mê xuân trâm ai há.

La pro ‘mêi troăng mơheăm ngôa, pro chiâng mơ-êi kơtôu ngôa, mơ-êi ngoâ lơ hía tơdroăng ki vâ pro tơdjâ ăm ngôa hlê ple\ng.

-Mơheăm chiâng tơku\m a xôu: cho tơdroăng klêi mơ-êi kơtâ vâi kơnốu, pro chiâng ôh tá ai mơheăm vâ rak vế xôu, khoh pro chiâng mơ-êi xô.

Rak ngăn vâi ‘ne\ng ki tro mơ-êi pêam tiah lâi?

-Drêng ‘nâi vâi ‘ne\ng mơ-êi pêam, ngế nôu thế ăm kuăn pơtê hriâm, ối a hngêi vâ ví lơ tâ tú troh mâu vâi o ki ê.

Tâng vâi ‘ne\ng tơngê hmân, ngế nôu ăm ôu pơkeăng kơdroh châi, kơdroh tơngê vâ kum kơdroh châi, kơdroh mơ-êi (tơdroăng ăm ôu pơkeăng kơdroh châi thế ăm ôu tro tiô [ok thái pơkeăng hnê.

-Ăm vâi ‘ne\ng ôu têa hên:

-Ăm kâ ôu tu\m trếo kơhiâm, thế rah kâ mâu kế kâ ki rơpâ, tơ’lêi kâ, mơdêk tơ’nôm vitamin ăm vâi ‘ne\ng vâ mơdêk ai ivá kât tơplâ mơdât pơreăng rak ăm châ chăn mo le\m.

-Tơtro\ng athế mơgrúa môh, rơkong ăm vâi ‘ne\ng rêm hâi xếo, păm [ă têa po. Xo kên kơ’nhâm têa ki tô hơ-ol xut châ kuăn ‘ne\ng.

Thế djâ vâi ‘ne\ng lăm khăm a hngêi pơkeăng tâng hlo vâi môi tiah tối a kơ’nâi kố:

Tơngê đi đo tung 3 hâi, êi peâm ton hluâ 7 hâi.

Vâi ‘ne\ng tơngê châ ó a tíu mơ-êi

Vâi ‘ne\ng ôh tá vâ kâ kế, ôu têa, tung châ x^ng, ôh tá ai têa.

Vâi ‘ne\ng tơngê kơdrâ tung châ.

Hbrâ mơdât tro êi pêam

Nôkố xuân hâi ai pơkeăng pơlât ki xêt khât vâ pơlât êi pêam, la ngế nôu athế kum kuăn hbrâ mơdât pơreăng [ă môi hdroh pâk pơkeăng vaccine. Bú kơ’nâi 6 troh 7 hâi pâk pơkeăng mơdât pơreăng, vaccine kô pro ăm tung châ o ku\n ai ivá kâi tơplâ mơdât [ă pơreăng.

Gương tơplôu [a\ tơbleăng