VOV4.Sêdang - Sap apoăng hơnăm 2016 troh nôkố, lâp tung tơnêi têa hiăng hlo ai 7 ngế tâ tú pơreăng pro ‘mêi ngôa, tung mê ai 1 ngế hiăng hlâ. Kố cho pơreăng ki iâ trâm hlo tung hên hơnăm achê pơla kố la rơ-iô khât. Xua mê, rêm ngế pôi tá tơngôu thế tí tăng ‘nâi ple\ng vâ ai troăng hơlâ hbrâ ví ki tơ[rê .

Pơreăng pro ‘mêi ngôa cho pơreăng ki tâ tú ing mơngế kô troh mơngế ki tá ing troăng rơkong xua ing virus ing ngôa Neisseria meningitidis pro. Pơreăng kố gá pro ‘mêi ngôa lơ pro tâ tú ‘mêi tung mơheăm, kô pro chiâng hlâ tâng ôh tá re\ng châ ‘nâi [ă ôh teăm pơlât prêi.

Pơreăng tâ tú pro ‘mêi ngôa hlo chiâng tâ pơreăng a hên tíu tung lâp plâi tơnêi, ki hên a rơnó xeăng tôu. Pơreăng kố gá tâ tú a rêm ngế, hmâ hlo ki hên a vâi ‘ne\ng pá xôp 5 hơnăm, mâu vâo o nếo xông kân sap 14 -20 hơnăm, mâu ngế ki rêh ối a kơpong ai krâm mơngế [ă mâu ki tung châ ôh tá kâi tơplâ [ă pơreăng.

Ki xiâm ăm ‘nâi dêi pơreăng kố pro pin kơdrâ tơngê hmân, châi ko, hêng hêa, châi rơno\ng, ‘mêi tung tuăn ngôa, hlo lo tum (Mâu tíu lo mơheăm hiăng u\m) tung châ, hmâ hlo a péa pâ chêng. Tâng a vâi ‘ne\ng kô pro vâi châi klêa, pêi ngăn tâ a kung kui tơbrêi, pê tâ rơpâ.

{ok thái pơkeăng chuyên khoa 2 Hoàng Ngọc Anh Tuấn, Kăn ngăn kơvâ to\ng kum ‘mâi ivá i mo ăm vâi ‘ne\ng [ă vâi ne\ng klêi mơhum, dêi hngêi pơkeăng kân kong pơlê Daklak ăm ‘nâi: Tơdroăng ki rơ-iô dêi pơreăng pro ‘mêi ngôa drêng pin ‘nâi hiăng tâ tú pơreăng la ôh tá vâ re\ng hnê tối tung tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng, mê pơreăng kô tâ tú re\ng. ‘Na ki pơlât, tâng drêng khăm ngăn ôh tá re\ng ‘nâi, ôh tá teăm pơlât ngế ki tâ tú pơreăng ‘mêi tung ngôa kô hlâ tung pơla 24 chô.

Ki xiâm dêi pơreăng ‘mêi tung ngôa cho tung châ ngế ki mê hlo lo khêi hnối tơngê hmân. Xua mê, nôu pâ rơpo\ng hngêi thế tơdro\ng troh tơdroăng ki hơ’lêh tung châ vâi ngế ki tâ tú pơreăng mê  vâ re\ng djâ gá lăm khăm pơlât tơdrêng, {ok thái pơkeăng chuyên khoa 2 Hoàng Ngọc Anh Tuấn, Kăn ngăn to\ng kum ‘mâi ivá i mo ăm vâi ‘ne\ng [ă vâi ‘ne\ng klêi kot mâ, hngêi pơkeăng kân kong pơlê Daklak tối pơchân: Drêng hlo mâu tíu lo tum khêi hnối pro tơngê, kơ o, hâ môh, lo têa môh thế lăm troh a hngêi pơkeăng khăm tơdrêng hlối. Xua tâng lôi tiah mê vâi ‘ne\ng kô tro tâ tú pơreăng ing troăng rơkong pro chiâng troăng rơkong ki râ, klêi mê hlo lo tum khêi, hên mâu rơpo\ng hngêi tối lo ‘mêi, lơ lo tum theăn ki hmâ. La châ khât gá ôh tá xê. ‘Nâ hía rôh apoăng cho ti mê ‘nâng, la kơ’nâi ing mê ah gế pro u\m. mê cho pơreăng pro ‘mêi ngôa.

Mơhé pơreăng kố rơ-iô la vi khuẩn ki pro ‘mêi ngôa ôh tá ai ivá, kô tro hlâ a ki hngiú tô sap 60 độ C tơngi klêng tung pơla 10 phut lơ xua ing mâu trếo pơkeăng ki xếo, kơdê pơreăng ki hmâ, Xua mê, tơdroăng hbâ ví pơreăng kí tơ’lêi hlâu, [ă tơdroăng pêi pro tiah kơ’nâi kố:

-Pêi pro tro tơdroăng mơgrúa châ chăn, xếo ko\ng [ă kơ [o\ng kơdiê pơreăng.

-Rêm hâi thế xêa rơkong [ă têa po la râm po iâ lơ xêa [ă mâu têa pơkeăng kơdê pơreăng.

-Kơpuih văng krúa hngêi trăng, mơgrúa ăm bâ phuâng.

-Kâ ôu tro tơdroăng vâ mơdêk ivá mo le\m.

Pâk pơkeăng vaccine hbrâ mơdât pơreăng ăm vâi ‘ne\ng sap 21 khế tơngi klêng [ă 3 hơnăm lăm pâ môi hdrôh nếo.

Tâng châ hlo nhôm mơni tâ tú pơreăng ‘mêi tung ngôa, thế lăm troh a hngêi pơkeăng vâ re\ng khăm ngăn [ă teăm pơlât tơdrêng.

Gương prế A Sa Ly tơplôu [a\ tơbleăng