VOV4.Sêdang - Tiô kơxo# ki riân ngăn dêi Khu xiâm séa ngăn [ă mơdât pơreăng kong pơlê Dak Lak, tung 11 khế hơnăm 2020, lâp tung kong pơlê hiăng ai 7 ngế hlâ xua pơreăng kôk rơxok. Tâi tâng mâu ki mê xuân to mâu ki tro chó kâ [ă ôh tá pâk pơkeăng vaccine hbrâ mơdât pơreăng hlối kơ’nâi mê. Kố cho pơreăng tâ tú ki rơ-iô hiăng hlo tâ tú sap ing ton nah la ki hlê ple\ng ‘na mơdât pơreăng dêi kuăn pơlê hâi hlê to lâi, hên rơpo\ng hngêi ôh tá tơmâng, oh tá ngăn tơdroăng mê môi tiah mê oh tá vâ pâk pơkeăng vaccine hbrâ mơdât pơreăng ăm chó miếo ki kâ.

Môi tiah ngế ki tro pơreăng kôk rơxok [ă hlâ hâi má 7 ngế cho ngế kơnốu, 40 hơnăm, kuăn ngo Rơđế, ối a thôn C|ư Hlâm, cheăm Ea Pô], tơring C|ư Mgar, kong pơlê Dak Lak.

Hâi lơ 8/11, ngế ki mê tro chó kâ a hơ’ngrăng ko\ng ‘na hơ hơ-‘vá [ă tuăn ‘na hơ-ếo lo mơ-heăm, kơ’nâi ing mê hlối vâi hiăng pâm kơdê chó. Ngế ki mê ôh tá lăm pâk pơkeăng vaccine hbrâ mơdât kôk rơxok. Hâi lơ 02/11/2020, pơreăng kôk rơxôk xông hlối pro ngế ki mê hmôu pơ xâu, xâu kơ têa, xâu khía, xâu eăng mâ hâi trâ, rơnôa kế plăn mê rơpo\ng hngêi hiăng djâ gá lăm pơlât a hngêi pơkeăng tơring C|ư Mgar khăm. Amê mâu [ok thái pơkeăng khăm tối gá hiăng tro pơreăng chó rơxok kâ klêi mê vâi pơtroh pơlât a hngêi pơkeăng kân Kơpong Tây Nguyên.

Troh hâi lơ 3/11/2020 ngế ki mê plâi nuih kơdrâ ôh tá hiâm hlối hlâ. {ok thái tối hiăng hlâ: xua troh dêi pơreăng kôk rơxok ki râ.

Pơreăng kôk rơxok xua virus pro. Pơreăng mê gá tâ tú ing mơngế, ing têa hế dêi kuăn kiâ ki kôk ing tíu kơnêi chó kơ’viêo kâ, lơ rơpê gá chéa a tíu hbáu rong. Tâi tâng mâu ngế ki tro kôk rơxok cho ing chó rơxok kâ, miếo ki rơxok kâ, mâu ngế ki ‘nâ xua mâu kuăn kiâ ki ê kâ môi tiah kơto\n, to, kơnái [ă kuăn kiâ ki ê.

Klêi pơreăng ki ‘mêi mot tung châ mơngế, virus kôk rơxok mê gá prôk mot ing mô pá xôp kéa lơ ing hơ’nêh mot tung troăng veăn ki a ngâ, [ă tơngá kơxêng [ă a ngôa. Pơla pơreăng mot tung châ mơngế ai péa pái hâi troh môi péa khế ‘na hía ton troh môi hơnăm. Ngế ki tung châ hiăng ai pơreăng kôk rơxok hmâ hlo tiah kố: Châi lơ tơhe#n a tíu chó miếo kâ, chó miếo kơ’viêo; pro tơngê, rơlâi rơlo, châi ko ton hâi sap ing 2-4 hâi; xâu kơ têa, xâu eăng mâ hâi trâ [ă xâu tâng pơ’lok pơ’lâ; ối hmôu pơ xâu, ối oh tá triăn hmôu kriêo dêi châ [ă hên ki ê.

Nôkố pơreăng kôk rơxok hâi teăm ai pơkeăng ki pơlât xêt khât. Tâng hiăng troh dêi pơreăng pro rơxok, ngế ki mê kô hlâ hlối kơ’nâi mê. Xua mê, vâ hbrâ mơdât pơreăng kôk rơxok, kuăn pơlê thế tơtro\ng pêi pro tro mâu tơdroăng kơ’nâi kố:

-Pâk pơkeăng hbrâ mơdât rơxok ăm chó miếo, pâk tiô rơnó pêi pro tro tiô tơdroăng hnê dêi kơ koan ngăn pơkeăng pơlât mơnăn.

-Pôi tá kơ’nêi chó, miếo lo pá gong lăm prôk hmâng vâ. Tâng kơ’nêi thế klup mông chó.

-Pôi tá xah ‘nêk chó miếo, malối [ă vâi o tơx^n pôi tá ối achê mâu chó miếo mê.

-Drêng chó, miếo kâ, kơ’viêo lo mơ-heăm, tơdroăng pêi pro apoăng thế xếo hbáu chó miếo kâ mê [ă kơ-[o\ng xếo têa kơneăng ton pơla 15-20 phut, mê cho tơdroăng pêi pro ahdrối vâ ku\m mơdât pơreăng kôk rơxok. Klêi mê lôi tíu ki chó kâ mê tiah mê djâ ngế ki mê lăm troh a hngêi pơkeăng vâ pâk pơkeăng.

Nôkố, pâk pơkeăng vaccine mơdât pơreăng kôk rơxok cho tơdroăng pêi pro ki tro má môi vâ pôi tá hlâ.

-Ôh tá chiâng hmôu tí tăng pơlât xêh a hngêi [ă mâu pơkeăng nhâ loăng pơlât tiô chal krâ nah.

Thu Huế chêh

Gương tơplôu [ă tơbleăng