Pơreăng kôk rơxok xua virus ki kôk rơxok pro. Pơreăng kố gá tâ túa a mơngế ing têa hế dêi chó ki kôk rơxok ing tíu ki gá kâ, lơ tíu ki hơpê chó miếo chéa lơ ing mâu tíu tro rong. Tâi tâng mâu ngế ki tro pơreăng rơxok cho xua ing chó, miếo kâ, kơ’viêu, iâ ngế tro rơxok xua ing mâu kuăn kiâ ki ê môi tiah kơto\n, to, kơnái kâ [ă hên ki ê. Klêi pơreăng ki mê mot tung châ mơngế, virus ki pro rơxok kôk mot hlối tung dế hơ’neh pá xôp kéa lơ ing kéa hơ’neh mot a mâu troăng veăn, troăng mơheăm ngoại biên, troh tung tơngá kơxêng [ă hlối mot tung ngôa.

Pơla pơreăng ối tung châ sap ing péa pá hâi troh 1 khế lơ 2 - 3 khế [ă ki ‘nâ ton châ môi hơnăm. Ngế ki ai pơreăng chó rơxok kâ gá hmâ tâ châi, ‘nâ hía tâ tơhe\n a tíu heăn lơ tíu ki hiăng xêt xua chó kâ, lơ chó miếo kơ’vo, kơ’viêu; pro ngế ki mê tơngê, rơlâi rơlo, châi ko ton hâi sap ing 2-4 hâi; ôh tá vâ [ă têa, xâu eăng trâ [ă ôh tá vâ pơ’lok pơ’lâ, ối hmôu pơxâu, ối tâ oh tá le\m tung châ [ă hía hé.

Nôkố pơreăng rơxok hâi teăm ai pơkeăng ki pơlât prêi. Tâng hiăng troh dêi chôu ki rơxok, ngế ki mê kô hlâ ôh tá ton kơ’nâi mê. Xua mê, vâ hbrâ mơdât pơreăng rơxok, kuăn pơlê thế tơtro\ng pêi pro tro mâu tơdroăng môi tiah a kơ’nâi kố:

-Pâk pơkeăng hbrâ mơdât chó, miếo kâ tiô rơnó pro tiô hnê tối dêi kơ koan ngăn pơkeăng pơlât mơnăn.

-Pôi tá kơ’nêi chó miếo lo pá gong. Tâng kơ’nêi thế trong mông  [ă kế ki krêu.

-Ôh tá xah ‘nêk chó miếo, malối pôi tá ăm vâi ‘ne\ng ối achê [ă mâu kuăn kiâ ki păn mê.

-Drêng tro chó miêo kâ, kơ’vó, kơ’viêu tơdroăng pêi pro apoăng thế xếo krúa le\m [ă kơ[o\ng a têa kơneăng kơmăi, lơ têa hdrok, jíu, xếo drăng hbáu ki tro kâ, kơ’vo mê. Xếo đi đo ton gá sap 15-20 phut. Kố cho tơdroăng pêi pro tơ-[rê vâ hbrâ mơdât pơreăng kôk rơxok. Kơ’nâi mê, pôi tta pân, lôi hbáu ti mê [ă thâ lăm troh a hngêi pơkeăng khăm pơlât. Nôkố, pâk pơkeăng vaccine brâ mơdât pơreăng kôk rơxok cho tơdroăng pêi pro ki tro má môi vâ ví kơ tơdroăng hlâ.

-Pôi tá hmôu pơ rôe xêh pơkeăng pơlât dêi a hngêi [ă mâu pơkeăng nhâ loăng tiô chal krâ nah.

Thu Huế - Quang Nhật chêh

Gương- Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng