Djâ dêi kuăn lăm pâk pơkeăng hbrâ mơdât pơreăng a hngêi pơkeăng cheăm, nâ Lê Thị Tuyết, ối a thôn Tân Tiến, cheăm Quảng Thành, pơlê kong krâm Gia Nghĩa, kong pơlê Dak Nông ăm ‘nâi, kơnôm xúa tơdroăng pơtroh tin nhắn tơbâ hâi lăm khăm pơlât, nâ ôh tá piu tơdroăng lăm pâk pơkeăng ăm dêi kuăn.

Hdrối nah, xua kơ koan kơtăn hngêi tro a chât km, thé prôk xo má, vêh hrá klêi mê tơvâ hên tơdroăng ‘na pơchên hmê kơchâi kâ, pêi viâ tơdroăng cheăng tung hngêi trăng, mê hiăng ai rôh ki ‘nâ nâ piu djâ dêi kuăn lăm pâk pơkeăng hbrâ mơdât pơreăng. Khế 8 kố nah, ngế pêi tơdroăng cheăng khăm pơlât tơbleăng ‘na tơdroăng pơtroh tin nhắn khăm pơlât tiô hâi lơ, nâ hiăng chêh inâi krếo pơchân dêi nôu djâ kuăn lăm pâk pơkeăng mơdât pơreăng:

‘’Troh khế vâi nhắn tin tơbâ a phôn tơbleăng hâi ki mê, khế ki mê thế djâ dêi kuăn lăm khăm. A ôh tá pâ nhăng piu mê ai pơtroh tin nhắn tối tơbâ, á pâ á djâ dêi kuăn lăm pâk pơkleăng mơdât pơreăng, tâng ôh a kô piu lối’’

Ôh tá xúa tơdroăng pơtroh tin nhắn tơbleăng lăm khăm tiô hâi lơ, nâ Tăng Thị Mắm, ối a cheăm Dak Nia, pơlê kong krâm Gia Nghĩa xuân đi đo po ngăn tơdroăng nếo ai ‘na rak ngăn ivá ăm tơná [ă ăm rơpo\ng hngêi ing tơdroăng hnê tối tơdrêng dêi kăn [o# ngăn pơkeăng a kong pơlê.

Nâ ăm ‘nâi, troh a mâu hâi apoăng khế, mâu [ok thái pơkeăng a hngêi pơkeăng cheăm lơ mâu ngế cheăng kum khăm pơlât thôn pơlê troh tơrêm to hngêi hnê tối ăm mâu nâ o túa rak ngăn mơhum kuăn, pêi pro mâu tơdroăng ai kuăn preăng, kuăn iâ, tơniăn [ă hlối tối pơchân ăm mâu vâi nôu ki ai kuăn ku\n dế tro hơnăm pâk pơkeăng hbrâ mơdât pơreăng djâ dêi kuăn lăm pâk. Kơnôm ing mê, kuăn pơlê hiăng hlê ple\ng iâ tơdroăng rak ngăn ivá mo le\m:

‘’Kơnôm mâu [ok thái pơkeăng troh a hngêi vâ hnê tối, mâu [ok thái pơkeăng hiăng thế ngin djâ kuăn ‘ne\ng re\ng lăm pâk pơkeăng vâ kơdroh tơdroăng ki ôh tá mơhúa’’.

Tiô nâ Trần Thị Lâm, ngế kum pêi hnoăng cheăng ngăn ‘na pơ’leăng mâ mơngé a thôn Nghĩa Thắng, cheăm Quảng Thành, pơlê kong krâm Gia Nghĩa tối, vâ kuăn pơlê hlê ple\ng ki tơ-[rê dêi tơdroăng rak ngăn ivá mo le\m ing tơdroăng khăm pơlât, mâu ngế kum pêi hnoăng cheăng ngăn ‘na pơ’leăng mâ mơngế ôh tá xê to rơkê tơdroăng cheăng mê ối thế tí tăng ’nâi ple\ng khôi túa tơlá [ă tơdroăng hmâ rêh ối dêi kuăn pơlê amê vâ rah mâu tơdroăng ki vâ tơbleăng hnê tối ăm tơtro:

‘’Ai tíu ki á hnê tối [ă phôn râng ko\ng, tơkéa vâ tối pin kô chiâng lăm troh a tíu mê a kơhâi dế lơ tung chôu phut tung thôn ai tơdroăng cheăng hnê tối. Tối tơchoâm tơru\m tu\m tơdroăng pêi pro, tối tơbleăng ki lâi xuân hôm la thế pêi tơ-[rê hnoăng cheăng’’.

Kơnôm tối tơbleăng tơdrêng hên mâu troăng hơla tung hnê mơhnhôk cheăng ‘na khăm pơlât a kuăn pơlê la kơxo# kuăn pơlê veăng lăm khăm pơlât a mâu hngêi pơkeăng thăm rế tâk. Bú riân sap apoăng hơnăm troh nôkố, a 8 to hngêi pơkeăng cheăm tung pơlê kong krâm Gia Nghĩa hiăng ai lối 20 rơpâu hdroh ngế kuăn pơlê troh lăm khăm pơlât.

Malối tung mâu hơnăm hdrối, tơdroăng pơreăng tâ tú tung pơlê kong krâm châ tối kâ teăm mơdât, pêi tơ-[rê tung khăm pơlât. Tơdroăng pâk pơkeăng po rơdâ châ pơtối rak vế [ă mơdêk tơ-[rê; kơxo# vâi ‘ne\ng pá xôp 1 hơnăm ki pơreăng ôh tá xâu pơkeăng vâ chê 90%; vâi kơdrâi dế mơ-êa châ pâk tu\m tâi tâng, châ 90%. {ok thái pơkeăng Vũ  Thị  Thanh Thủy, {ơrô ngăn ‘na tơdroăng cheăng- hngêi pơkeăng khăm pơla dêi pơlê kong krâm Gia Nghiã, kong pơlê Dak Nông ăm ‘nâi:

‘’Tung la ngiâ tơdroăng hnê tối kô pro tơdrêng tung kuăn pơlê, môi tiah hnê tối ‘na tơdâng tơ’mô pơla kơdrâi [ă kơnốu hdrối vâ mơhum, hnê tối ‘na pôi tá pơrah pơla kơdrâi [ă kơnôu, hnê tối pôi tá re\ng xo dêi rơpó drêng hâi teăm tro hơnăm, pôi ta xo dêi rơpó ôi tơchoâm môi hdroâng hdrê, klêi mê rak ngăn ivá mơhum kuăn ăm kơpong hngế hngo. Sap ing mâu roh tiah mê kum ăm kuăn pơlê hlê ple\ng nhên tâ ‘na tơdroăng rak ngăn tơná klêi mê rak vế ivá mo le\m mơhum kuăn, pêi pro tơdroăng pơkâ ai kuăn preăng kuăn iâ’’.

            Nam Trang chêh

Gương tơblôu [ă tơbleăng