Tối hnoăng cheăng pêi pro dêi kong pơlê, pôa Lê Đình Sơn, kăn hnê ngăn Đảng kong pơlê, kăn hnê ngăn Ho#i đo\ng kong pơlê Hà Tĩnh tối tiah kố, nôkố Hà Tĩnh ai 5 tíu ki nếo tung tơdroăng cheăng dêi Ho#i đông nhân yân mê cho: tung tơdroăng kơ-êng, tá Kăn hnê ngăn Vi [an [ă mâu Kăn pho\ hnê ngăn xuân thế tiâ mâu kăn, vâ ví tơdroăng mâu kăn drêng trâm mâ kuăn pơlê djâ tơdroăng kuăn pơlê tối ‘na Ho#i đo\ng, klêi mê djâ tiâ, la tơpui oh tá kâi đeăng tơdroăng klâi. Ho#i đông  hnê ngăn kuăn pơlê dêi kong pơlê Hà Tĩnh hiăng ai troăng hơlâ, mâu kăn tiâ tơdrêng ăm kuăn pơlê a rôh trâm mâ.

Tơdroăng pơkâ mâu tơdroăng to\ng kum ki kal thế châ pơtroh ăm kăn xiâm [ă tơbleăng ing tơdroăng pơkâ lơ tối tơbleăng mơgêi mơ’nui:

 ‘’Khu kăn Đảng kong pơlê ôh tá pê tâi mê ăm troăng hơlâ [ă tơdroăng pơkâ tơchoâm [ă hnối pơcháu hnoăng ki mê ăm Vi [an hnê ngăn, mê ah Vi [an hnê ngăn kuăn pơlê kô hbrâ luât pơkâ, tơdroăng tơkêa bro, tung mê, ai luât pơkâ dêi Ho#i đông hnê ngăn kuăn pơlê. Tiah mê, khu kăn Đảng kong pơlê ôh tá tơmâng troh tơdroăng pơkâ luât to\ng kum dêi Ho#i đông hnê ngăn kuăn pơlê. Xua mê, oh tá ai tơdroăng ki kong pơlê pơkâ môi tiah lâi mê Vi [an hnê ngăn kuăn pơlê, Ho#i đông hnê ngăn kuăn pơlê pro tiô môi tiah mê. Ai mâu tơdroăng tơpui tơpeăng a roh hôp Ho#i đông hnê ngăn kuăn pơlê kô chiâng hơ’lêh’’.

Cho ngế ki hlê ple\ng [ă hiăng hmâ pêi hên mâu tơdroăng cheăng dêi Ho#i đông hnê ngăn kuăn pơlê rêm râ, tiô pôa Nguyễn Đức Dũng, Kăn pho\ hnê ngăn Ho#i đông kong pơlê Quảng Trị, tơdroăng cheăng pêi dêi mâu kăn Ho#i đông hnê ngăn kuăn pơlê rêm râ ối hên tơdroăng pá, tơvâ tơvân:

‘’Ki tơvâ tơvân kân má môi dêi Ho#i đông hnê ngăn kuăn pơlê cho ôh tá pêi pro tiô tơdroăng púi vâ dêi Đảng, Tơnêi têa têa [ă Kuo#k ho#i mê cho pêi cheăng tro rơkê, tơ-[rê khât. Nôkố kơxo# mâu kăn krâm la hnoăng cheăng pê khât gá iâ, tơná vâi hlối pêi dêi tá tơdroăng cheăng mê. Tâng riên ki hmâ bú iâ [ă vâi ôh tá ‘nâi mâu tơdroăng, ôh tá vâ tí tăng ‘nâi ple\ng trâu hơngế ‘na luât vâ pêi tơdroăng cheăng dêi mâu kăn’’.

Xông tơpui hnê mơhno a hneăng hôp, jâ Nguyễn Thị Kim Ngân, Kăn xiâm hnê ngăn Kuo#k ho#i tối tiah kố, klêi mâu roh tơmâng pơchuât mâu tơdroăng xuân môi tiah tơdroăng veăng hnê tối dêi mâu kăn ăm hlo, tơdroăng tơku\m po hneăng hôp dêi Ho#i đông hnê ngăn kuăn pơlê rêm râ a hên kong pơlê tung hơnăm hiăng luâ hiăng hlo hơ’lêh hên, tơ-[rê, ‘nâi kơd^ng [ă tơ-[rê.

La tơdroăng tơku\m po hneăng hôp Ho#i đông hnê ngăn kuăn pơlê hlo tơ-[rê, ai tiô tơdroăng púi vâ dêi kuăn pơlê, Kăn hnê ngăn Kuo#k ho#i pơkâ thế Khu kăn hnê ngăn Ho#i đông pêi pro tro 8 tơdroăng ki kân, tung mê, ai tơdroăng tơmâng troh ki tơ-[rê ai pơxúa tung tơku\m po hneăng hôp.

‘’Rôh hôp Ho#i đông hnê ngăn kuăn pơlê cho tơdroăng pêi cheăng ki kal má môi dêi kơ koan xiâm tơnêi têa a kong pơlê, cho tíu ki pơkâ mâu tơdroăng ki xiâm, tơdjâk troh mơnhông mơdêk cheăng kâ – rêh ối, kring vế tơniăn cheăng kal kí, tơniăn tung tâi tâng pơlê pơla, mơdêk tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê. Xua mê, kal thế tơmâng khât troh ki tơ-[rê tung mâu roh tơku\m po hneăng hôp a tâi tâng a rêm kơvâ cheăng. Tơdroăng tơku\m po mâu roh hôp Ho#i đông hnê ngăn kuăn pơlê kal hơ’lêh nếo, pêi cheăng tro tiah tơdroăng ai khât a kong pơlê, pôi tá pêi bú ăm hlo [ă mâ, thế pê khât tro tiô pơkâ dêi Luât, tơniăn tro tiô tơdroăng pơkâ, ‘na pro hlá mơ-éa’’.

Pa k^ng mê, Ho#i đông hnê ngăn rêm kong pơlê kal pơtối hơ’lêh nếo tơdroăng cheăng pơkuâ hnê djâ dêi roh hôp tro tiô khoa hok, hbrâ rơnáu, iâ tê chôu pơchuât mâu tơdroăng chêh tơbleăng a rôh hôp, ăm hên chôu tơpui tơno, kơ-êng tiâ, mâu tơdroăng pơkâ dêi Ho#i đông hnê ngăn kuăn pơlê thế châ tơbleăng [ă séa ngăn tung pêi pro.

Kăn hnê ngăn Kuo#k ho#i xuân pơkâ thế mơdêk hnoăng cheăng dêi mâu kăn Ho#i đo\ng hnê ngăn kuăn pơlê, malối cho mâu tơdroăng chêh pơchuât tơbleăng, ‘na trâm mâ kuăn pơlê, ‘na kơ êng, tiâ,  tối tơdrăng, thế khên tơnôu, rơkê ple\ng xông tơpui tiâ a ngiâ drêng ai kơ-êng mâu tơdroăng ki pá tiô tơdroăng cheăng hơ’lêh khu, ‘na mâu tơdroăng ki tro ‘ló krếo mâu kăn Kuo#k ho#i tơpui hnê tối túa pêi cheăng.

Lê Tuyết chêh

Gương tơplôu [ă tơbleăng