Hơ’lêh kân má môi tung tơdroăng tơkêa ‘mâi rơnêu troăng hơlâ mơhá liăn khế roh kố cho tơbleăng ăm pêi pro troăng mơhá liăn khế nếo [a\ kơpong pêi ăm tơnêi têa tiô tíu cheăng, hnoăng cheăng [a\ hnoăng pơkuâ ing xiâm kối ‘mâi rơnêu mơdêk kơlo liăn khế ki iâ má môi [a\ po rơdâ ki achê má môi [a\ kơchơ tê mơdró. Tơdroăng mơhá liăn khế nếo kô châ pơkâ [a\ kơxo# liăn ki hên teăng pơkâ he# kơxo# liăn nhân [a\ kơlo liăn khế ki xiâm. Ki tơtro\ng má môi, teăng xua 7 kơlo liăn khế môi tiah nôkố, mê kơlo liăn khế kô pro iâ u ối 5 kơlo liăn khế, ai: 2 kơlo liăn khế ăm ko\ng chưk, viên chưk [a\ 3 kơlo liăn khế [a\ khu lêng: Pôa Nguyễn Quang Dũng, Kăn pơkuâ liăn khế, ối tung Khu xiâm pơkuâ kăn [o# tối:

‘’Drêng pêi pro troăng hơlâ mơhá liăn khế nếo tiô pơkâ hơ’lêh dêi Tơnêi têa mê liăn khế dêi kăn [o# ko\ng chưk kô châ hơ’lêh nhên. Laga kô ai klâ axoa\ng pơla maua kơvâ [a\ tơniăn tiô túa ki kơjo vâ mơhnhôk kơvâ cheăng [a\ kô mơjiâng tơdroăng ki nếo, tâi tâng kăn [o#, ko\ng chưk pơrá châ mơdêk liăn khế’’.

Tâng pơchông [a\ liăn khế ki iâ tiô kơpong châ Chin phuh tơbleăng pêi pro a hơnăm 2018, mê kơlo liăn khế dêi kăn [o#, ko\ng chưk, viên chưk nôkố nếo xúa 40% tiô tơdroăng ki tu\m vâ rêh ối nôkố. Nôkố [a\ mâu ngế mơgêi đăi hok mê nhân he# kơxo# 2,34 bu châ dâng lối 3 rơtuh liăn, iâ tâ tâng pơchông [a\ tơdroăng tu\m vâ rêh ối [a\ iâ tâ kơlo liăn khế tung kơchơ. Tơdroăng ai hên liăn ki mơhá tơ’nôm, chiâng pro liăn mơhá hên tâ liăn khế ki xiâm [a\ pro chiâng tá môi tuăn pơla mâu kơvâ cheăng, pơchông pơla kơvâ ki kố [a\ kơvâ ki tá. Pak^ng mê, ôh tá tơdâng tơ’mô pơla mơngế pêi cheăng ăm tơnêi têa, liăn khế châ kê hên, ối châ hên liăn ki pêi pakong [a\ pơkuâ liăn khế tá hâi tơdrăng khât; tơdroăng pơkuâ pêi lo liăn tá hâi châ tơ-[rê khât.

Hneăng hôp tơnêi têa má 7 hneăng 12 tơpui tơno ‘na kơlo liăn khế nếo [a\ ‘mâi hơ’lêh liăn khế [a\ liăn mơhá nếo mê cho: Kơlo liăn khế xiâm (châ dâng 70% tung tâi tâng liăn khế kơd^ng); mâu kơxo# liăn ki mơhá tơ’nôm (châ 30% tâi tâng liăn khế kơd^ng) [a\ liăn mơhá ([a\ 10% tung tâi tâng liăn khế kơd^ng). Pôa Nguyễn Hữu Dũng, ngế rơkê hriăn ple\ng ‘na troăng hơlâ liăn khế [a\ baoh hiêm pơlê pơla tối:

‘’Tiô á thế tơbleăng tah lôi liăn khế xiâm. Bu ai môi tơbleăng ‘na liăn khế ki xiâm tơnêi têa, xo xiâm kối ing tơdroăng rêh ối rêm hâi. Má péa nếo cho kơdroh kơtăn kơchơ tê mơdró [a\ kơpong pêi cheăng tơnêi têa. Liăn khế dêi kơpong pêi cheăng ăm tơnêi têa pơkâ tung tơru\m tơdâng tơmô [a\ kơchơ tê mơdró’’.

Môi tơdroăng ki hlo nhên ối hên tơvâ tơvân tung troăng hơlâ mơhá liăn khế xuân châ Tơnêi têa tơpui tơno, tơpui tơno cho tơdroăng tăng troăng mơhá liăn khế tiô ngăch [a\ hnoăng liăn mơhá tơ’nôm ăm hnoăng pơkuâ. Tiô pơkâ nôkố, tơdroăng cheăng đảng, đoân theh châ mơhá tơ’nôm 30%, laga bu mâu ngế ki kăn nếo châ mơhá, [a\ pho\ pơkuâ đảng (tơdâng râ kăn pho\) ôh tá châ mơhá hnoăng liăn, tơdroăng kố chiâng pro liăn khế dêi pho\ pơkuâ kơvâ đảng iâ tâ liăn khế kăn pơkuâ (vụ trưởng).

Tiô pôa Trần Quốc Toản, Kăn cheăng tung Ho#i đông tơpui leăng Tơnêi têa, troăng hơlâ kố kal mơnhên pơkâ vêh mơjiâng tơdroăng mơhá liăn, mơhá tơ’nôm liăn ăm khu cheăng kal kí môi tiah lâi; séa ngăn khu kăn [o#, ko\ng chưk vâ mơjiâng pro hnoăng mơhá liăn ăm tơtro [a\ châ tơ-[rê tung tơdroăng pêi cheăng rêm hơmăm dêi kăn [o#, ko\ng chưk:

‘’Tiah mê drêng pin klâ ngăn mâu kăn [o#, ko\ng chưk môi tiah mê, pin kô ai xiâm kối vâ mơjiâng pro hnoăng mơhá liăn khế ki tơtro. Ing mê mơjiâng tơdroăng ki mơhá liăn [a\ mâu ngế pêi cheăng hiăng ton hơnăm, tơdroăng mơhá liăn [a\ mâu kăn kơpêng, tơdroăng mơhá liăn ăm mâu ngế pêi cheăng châ tơ-[rê khât tung tơdroăng pêi hnoăng cheăng’’.

Tơdroăng tơkêa hơ’lêh troăng hơlâ liăn khế roh kố xiâm kối vâ pêi pro hơ’lêh mơdêk kơlo liăn khế ki iâ tiô kơpong vâ troh hơnăm 2020 tơniăn tơniăn tơdroăng rêh ối. Choâ ‘lâng kơdroh [a\ la ngiâ kô tah lôi tơdroăng ki veăng dêi tơnêi têa [a\ troăng hơlâ liăn khế dêi khu tê mơdró. Khu tê mơdró (tá khu tê mơdró ki mơhá liăn khế ing liăn tơnêi têa) châ pêi pro xêh hnoăng pơkâ troăng hơlâ liăn ing tơdroăng tơpui tơno, môi tuăn [a\ mâu ngế pêi cheăng kơnôm ing tơdroăng rơkê hôm pêi cheăng [a\ châ tơ-[rê tung pêi cheăng.

{a\ mâu tơdroăng ki hơ’lêh rơkê, tơdroăng tơkêa bro hơ’lêh troăng hơlâ liăn khế [a\ kăn [o#, ko\ng chưk, viên chưk, khu lêng [a\ mâu ngế pêi cheăng tung khu tê mơdró hlối kơdroh [iên che#, kơdroh rah xo hên mơngế pêi cheăng tung kơ koan tơnêi têa châ pói tơngah kô mơnhông tung pêi cheăng, mơjiâng pro kế tơmeăm khoăng./.

Kim Thanh chêh

A Sa Ly tơplôu [a\ tơbleăng