VOV4.Sêdang  - Pêi pro tiô Hlá mơ-éa pơkâ klêi tơpui tơkêa kơxo# 80/2011/NĐ – CP dêi Ch^n phuh tung 3 hơnăm hiăng luâ, cheăm Hương Lâm, tơring Dà Tẻh, kong pơlê Lâm Đồng hiăng pơkâ thế pêi pro le\m tro ‘na túa ki pơkâ troăng hơlâ vâ kring vế ăm mâu ngế ki tro hyông troăng, tro xôi la ‘nâi s^ng hrméa vâ vêh le\m, cheăng kâ-rêh ối [ă pơlê pơla drêng hiăng tâi khế hơnăm phâk. Tung mê, Ko\ng an cheăm Hương Lâm cho khu ki xiâm, ai mâu hnoăng cheăng ki kân veăng kum ăm mơngế ki ai xôi vêh le\m [ă dêi pơlê pơla.

Vâ kum ăm mâu ngế ki klêi lo ing hngêi phâk xua hdrối mê tro hyông, tro pro xôi châ re#ng kơdroh tah lôi ki kơmêi lim tung hiâm mơno, mê Ko\ng an cheăm Hương Lâm hiăng tối tơbleăng ăm khu râ Đảng, khu kăn pơkuâ to\ng kum tu\m tơdroăng vâ vâi ki tro xôi châ re\ng châ ai hnoăng [ă tơdroăng pêi pro dêi kuăn pơlê. Ki rơhêng vâ tối, klêi kơ’nâi lối 2 hơnăm mơjiâng nah troh nôkố, túa cheăng ‘’Khu ko\ng an lăm pôu, tối mơhnhôk, hnê khe#n, to\ng kum mơngế ki hiăng klêi phâk’’ a cheăm Hương Lâm, tơdroăng pêi pro kố hiăng tơ-[rê păng ‘nâng. Tung mâu hơnăm hiăng luâ, rêm xôh drêng ai mâu ngế ki klêi phâk prếo vêh dêi a pơlê cheăm, mê khu kăn pơkuâ ngăn hiăng mơhnhôk thế mâu khu râ, mâu kơvâ cheăng, mâu pơkuâ ngăn rêm tơdroăng cheăng rơtế veăng ‘no dêi hiâm mơno veăng kum ăm vâi. Pak^ng tơdroăng ki lăm trâm mâ, tơpui tơno, hnê mơhnhôk vâi, kum vâi châ hlê ple\ng nhên troăng hơlâ pơkâ túa pro, troăng hơlâ dêi Đảng [ă pơkâ tu\m túa pro, luât xiâm dêi tơnêi têa, khu kăn pơkuâ tơring, cheăm ối athế ai troăng hơlâ pêi pro dêi xêh hnoăng cheăng ki vâ to\ng kum ăm vâi tá hiâm mơno, [ă tơdroăng lông mơhnhôk.

            Pôa Hồ Hỷ, Kăn hnê ngăn Vi [an pơkuâ ngăn cheăm Hương Lâm, tối ăm ‘nâi: ‘’Pơkuâ ngăn, hnê hriâm, to\ng kum mâu ngế ki klêi phâk châ rêh ối cheăng kâ môi tiah ton [ă pơlê pơla cho hnoăng cheăng tơchuôm dêi tâi tâng pơlê pơla. Ing mê, cheăm hiăng mơhnhôk mâu khu râ, kơvâ cheăng, mâu ngăn ‘na tơdroăng cheăng dêi Đoân droh rơtăm, vâi kơdrâi xing xoăng cheăng ăm mâu kăn [o#, đảng viên tơru\m cheăng [ă on veăng, rơpo\ng hngêi tơná vâ pơkuâ ngăn, hnê hriâm [ă kum ăm mâu ngế ki kố. Tiah mê, cheăm hiăng ‘no liăn ngân vâ kum mơjiâng pro hngêi hbruô hơ-ui pâ ăm 2 ngế [ă kơxo# liăn ai 25 rơtuah liăn; pâ thế Vi [an hnê ngăn tơring xing xoăng ăm 5 ha tơnêi pêi chiâk pêi deăng; to\ng kum ăm 2 ngế châ mung liăn pêi cheăng kâ [ă tối tơbleăng tơdroăng cheăng ăm 3 ngế [ă kơlo ki châ xo 5 rơtuh liăn 1 ngế 1 khế’’.

{ă hnoăng cheăng cho ki xiâm dêi túa cheăng ki kố, Ko\ng an cheăm Hương Lâm hiăng xing xoăng hnoăng cheăng ăm tơrêm ngế ko\ng an pá kơdâm tơmâng ngăn, to\ng kum, mơhnhôk vâi tah lối tơdroăng ki lim kơxiâp, ôh tá ai khu ngế ki ê pơrah [ă kum ăm vâi châ tơlôm, rêh ối, cheăng kâ tung pơlê pơla. Môi tiah pôa Trần Văn Nhiệm (56 hơnăm, ối a thôn Thanh Hương). Hơnăm 2000 nah, xua tro hyông troăng, pôa Nhiệm athế trâm tơdroăng ki pá puât xua tơná pôa pro xôi, pôa tro rup phâk 17 hơnăm. Xua re\ng tơmâng, re\ng ‘nâi s^ng hmréa [ă hiăng châ tơnêi têa veăng kum, hơnăm 2010, pôa Nhiệm châ mơ’no lo ing hngêi phâk hdrối tâ 7 hơnăm. {ă tơdroăng ki kơdôu mơ-eăm dêi tơná [ă tơdroăng to\ng kum dêi khu kăn pơkuâ tơring, cheăm hiăng kum pôa Nhiệm re\ng xut tah lôi tơdroăng ki lim kơxiâp vâ chiâng môi ngế ki pêi cheăng kâ-rêh ối djâ troăng le\m ahdrối tung mâu ngế ki hiăng lo ing hngêi phâk, hiăng châ Ko\ng an kong pơlê Lâm Đồng hâk kơde#n tung hơnăm 2013. Pôa Nhiệm hơ’muăn tối: ‘’Drêng hiăng vêh a pơlê, á trâm [ă tơdroăng ki on veăng tơklâ, kế tơmeăm pá ai ki klâi bu ối 2 ha kơdrum ki to nhâ eâ rơtôh. Drêng mê, tâi tâng mâu tơdroăng [ă á pá ai ki klâi, môi tiah pá ai troăng vâ xông prôk. Maluâ ti mê, kơnôm ai tơdroăng to\ng kum, hnê mơhnhôk, veăng ngăn dêi khu kăn pơkuâ hiăng mơhnhôk á chiâng ai ivá nếo kâi xut tah mâu tơdroăng ki lim kơmêi [ă mơjiâng dêi tơdroăng rêh ối ing apoăng nếo’’.

Tơdrêng [ă pôa Nhiệm, cho mơngế ki ai tơdroăng rêh ối xahpá, mê rơpo\ng jâ Huỳnh Thị Gái (42 hơnăm, ối a thôn Hương Phú). Hdrối nah, on veăng nâ Gái hmâ rêh ối kơnôm to tơdroăng ki lăm tôm mâu kung kếo, chhá vâ tê tăng liăn. Laga, xua jâ ôh tá ple\ng nhên ‘na luât tơnêi têa, jâ hiăng rôe tơmeăm vâi ki ai xôi, mê jâ khoh pôu râng xêh tơdroăng xôi mê, kơnốu jâ tro phâk la ăm ối a hngêi vâ tí tăng mơnhên ngăn tơdroăng cheăng; tơná jâ tro phâk 9 khế. Klêi kơ’nâi lo ing hnêi phâk, jâ vêh dêi a pơlê cheăm [ă tơdroăng ki xahpá pá kâi tối, xua ôh pá ai tơnêi pêi chiâk pêi deăng. Hlo lối pá ó tiah mê, Vi [an hnê ngăn cheăm hiăng pâ phêp Vi [an hnê ngăn tơring Dà Tẻh xing xoăng tơnêi ăm rơpo\ng nâ. Drêng hiăng ai tơnêi pêi chiâk pêi deăng, mê on veăng jâ hiăng kơhnâ khât tung pêi cheăng kâ [ă tơdroăng rêh ối nôkố hiăng choâ lâng tơniăn. Pôa Trần Phúc Chính, Kăn pơkuâ ngăn Ko\ng an cheăm [ă mâu khu râ, kơvâ cheăng, mâu Đoân droh rơtăm, khu pơkuâ vâi kơdrâi, khu ngăn mố đo#i hơnăm hiăng krâ hiăng đi đo to\ng kum, ngăn khât, hnê pơkuâ djâ vâi châ tơlôm, rêh ối, cheăng kâ le#m tro môi tiah hdrối nah nếo [ă pơlê cheăm, tơdrêng amê, hnối hnê mơhnhôk vâi pêi pro tơdroăng le\m, mâ tá pro tơdroăng xôi’’.

{ă hnoăng cheăng ki rơkê tiah tối kơpêng mê âi, tung plâ 3 hơnăm pơtối (sap hơnăm 2012 troh hơnăm 2014), cheăm Hương Lâm hiăng hâk mơnê châ Vi [an pơkuâ ngăn kong pơlê Lâm Đồng hbru {âng kơdeăn khe#n ‘na hnoăng cheăng ‘’Tâi tâng kuăn pơlê kring vế tơniăn tơnêi têa’’. Khế 10 hơnăm 2014, Ko\ng an cheăng Hương Lâm hiăng châ Kăn xiâm pơkuâ Ko\ng an tơnêi têa diâp {âng kơdeăn khe#n ‘’Hiăng pêi pro rơkê khât tung hnoăng cheăng kum mâu ngế lo ing hngêi phâk châ tơlôm rêh ối cheăng kâ tơtro le\m môi tiah hdrối [ă pơlê cheăm’’.

Nhat Lisa tơplôu Gương pơchuât