Klêi kơ’nâi vâ chê 8 hơnăm pêi pro tiô troăng hơlâ ‘no mơhá ăm tơdroăng ki rak ngăn kong a kong pơlê Kon Tum, tơ-[rê [ă ai pơxúa khât mê cho mâu khu pơkuâ ngăn kong hiăng ai kơxo# liăn ngân  tơniăn vâ ‘no hnoăng cheăng ăm kơvâ pêt kong kố. {ă mâu ko\ng ti pêt kong drêng athế kl^ng péa, pơtê tơdroăng ko ‘nhiê loăng sap ing kong ki chiâng xêh mê kố cho tơdroăng ki châ to\ng kum vâ rak vế kong châ tơ-[rê, kum mơdêk tơniăn [ăng tơnêi dế ai [ă pêt tơ’nôm kong.

Pôa Nguyễn Trọng Nhất, kăn pho\ Khu pơkuâ rak kơnho\ng têa Đăk Long, tíu cheăng dế rak ngăn vâ chê 15.000 ha kong rak kơnho\ng têa [ă tơnêi pêt kong, tung mê dâng 14.400 ha châ xúa ing tơdroăng ki ‘no mơhá liăn ăm tơdroăng rak ngăn kong, ăm ‘nâi:

‘’Sap ing tối tơbleăng troăng hơlâ ‘no mơhá liăn ăm tơdroăng rak ngăn kong hiăng veăng kum kơxo# liăn ‘no gá hên khât ăm tíu cheăng vâ tối tơbleăng pêi pro mâu túa pơkâ rak ngăn kong tro tâ. Kong ôh ti xê châ rak vế tơniăn mê ối mơdêk tá [ăng tơnêi [ă ki dâi le\m dêi kong’’.

Rơtế [ă tơdroăng tối tơbleăng pêi pro tro tiô troăng hơlâ ‘no mơhá ăm tơdroăng ki rak ngăn kong, vâ mâu pơlê pơla [ă kuăn pơlê rế hía rế achê [ă kong tâ, Khu râng liăn rak ngăn [ă pêt mơjiâng kong dêi kong pơlê Kon Tum ối tơtro\ng troh tơdroăng ki hnê mơhno xúa châ tơ-[rê mâu kơxo# liăn ai sap ing troăng hơlâ kố.

Krê a hơnăm 2017, Khu râng liăn hiăng tơku\m po 32 rôh tơ’noăng tung um tivi troăng hơlâ ‘no mơhá liăn ăm tơdroăng rak ngăn kong, tơru\m [ă tơdroăng ki po lâm hnê hriâm rak ngăn kơxo# liăn rak ngăn kong a râ cheăm.

Ngoh Hoàng Trọng Huy, ngế ki gak ngăn loăng pơkuâ tung cheăm Đăk Long, khu rak ngăn loăng pơlái kế kong dêi tơring Đăk Glei, ăm ‘nâi:

‘’Klêi kơ’nâi po mâu lâm hnê hriâm ăm vâi krâ nho\ng o ‘nâi túa ki ‘no liăn, pro tiah lâi ăm ga tơtro, ăm tơ-[rê pôi tá ăm liăn tro mơhriê tê kơtê lơ vâ kum ăm hnoăng cheăng rak ngăn kong châ pêi pro tro tâ. Vâi krâ nho\ng o ‘nâi nhên túa ki ‘no, hrê pơtih 10% vâ kơd^ng kum ăm Hneăng hôp, in pro hồ sơ hlá mơ-éa. U ối 90% cho kum ăm hnoăng cheăng rak ngăn kong, hbrâ mơdât on chếo kong, pơtrui ngăn tăng rup mâu ngế ki mot tung kong tong kếo loăng’’.

Ki khât gá ăm hlo, mâu pơlê pơla hiăng tơku\m po rak ngăn [ă xúa kơxo# liăn rak ngăn kong châ tơ-[rê ăm 3 tơdroăng pơkâ ki xiâm: Kơxo# liăn ‘no ăm hnoăng cheăng rak ngăn kong, kơxo# liăn ‘no ăm mâu tơdroăng pêi tơdjuôm dêi pơlê pơla [ă xúa kơxo# liăn ăm tơdroăng rak ngăn kong [ă mơnhông mơdêk pêt kong.

{ă mâu rơpo\ng hiăng ai tơ’nôm ‘na kih thuât [ă tơdroăng ki xúa liăn ăm tơdroăng rak ngăn kong tơku\m [ă kơxo# liăn ki ê dêi rơpo\ng vâ mơnhông mơdêk cheăng kâ. Kuăn pơlê ngăn kơ a kong prâi, tơnêi tơníu a rêm to cheăm, ivá dêi rêm ngế krê, rơpo\ng hngêi kô ai tơdroăng ki rah xo túa pơkâ pêi cheăng tơtro vâ mơnhông mơdêk cheăng kâ, xut tah kơklêa kơtiê xơpá.

Kố cho ki xiâm vâ kuăn pơlê rế hía rế hâk vâ [ă hnoăng cheăng rak ngăn kong. Ngoh A Đruế, a pơlê Kon Ke 2, cheăm Đăk Long, tơring Kon Plông, môi ngế ki kơhnâ tung tơdroăng rak ngăn kong, ăm ‘nâi:

‘’Ting pơla hdrối kố nah ‘na tơdroăng ki rak ngăn kong tơná á xuân lăm mơhnhôk mâu rơpo\ng xuân môi tiah mâu đoân viên, droh rơtăm vâ ‘nâi nhên túa rak ngăn kong. Rêm ngế cho ai môi hnoăng cheăng vâ rak ngăn kong. Mê nôkố tâi tâng kuăn pơlê xuân môi tiah mâu rơpo\ng đoân viên droh rơtăm châ kâ liăn ki ‘no mơhá ăm tơdroăng rak ngăn kong, hlo ai tơdroăng ki ko kếo loăng ôh tá tro luât mê vâi krâ nho\ng o hmôu pơ mơjiâng khu vâ lăm tăng rup’’.

Klêi kơ’nâi vâ chê 8 hơnăm tối tơbleăng pêi pro tiô troăng hơlâ ‘no mơhá liăn ăm tơdroăng rak ngăn kong, riân troh apoăng hơnăm kố, kong pơlê Kon Tum hiăng ai lối 361 rơpâu ha kong xúa ing tơdroăng ki rak ngăn kong.

Lâp kong pơlê ai 22 tíu cheăng pơkuâ ngăn kong cho khu tơru\m, 74 Vi [an hnê ngăn cheăm, pơlê kân, vâ chê 3.600 rơpo\ng, 21 pơlê châ pơcháu rak ngăn [ăng tơnêi kong tung kong pơlê, kô châ xo lối 248 rơtal liăn kơxo# liăn ing tơdroăng ki ‘no mơhá liăn rak ngăn kong sap ing mâu tíu cheăng xúa tơdroăng kố, tâk 80% tâng vâ pơchông [ă hơnăm nah. Kố cho tơdroăng ki kal vâ kong pơtối châ rak ngăn [ă mơnhông mơdêk tro tâ.

Pơtối tơdroăng kố, pó vâi krâ nho\ng o [ă pú hmâ rơtế tơmâng rôh kơ-êng dêi ngế chêh hlá tơbeăng [ă pôa Hồ Thanh Hoàng, kăn pơkuâ Khu râng liăn rak ngăn [ă pêt mơjiâng kong dêi kong pơlê Kon Tum vâ ‘nâi nhên tâ ‘na túa pơkâ cheăng xuân môi tiah mâu tơdroăng pơkâ pêi pro ki nhên dêi Khu kố tung hơnăm 2018.

Êng: Ô pôa Hồ Thanh Hoàng, Kăn râng liăn mơhá rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong Kon Tum, tung hơnăm 2018, tơdroăng mơhá kơxo# liăn rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong hôm ai phá tơ-ê tâng pơchông [a\ hơnăm hdrối?

Pôa Hồ Thanh Hoàng: Mot a hơnăm 2018, Kơxo# liăn mơhá rak  ngăn [a\ pêt mơjiâng kong a kong pơlê Kon Tum po rơdâ mâu tơdroăng xiâm ki nếo tâng pơchông [a\ hơnăm 2017, môi tiah kơ’nâi kố:

Má môi, cho xo hnoăng mơhá liăn rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong hơnăm 2018 tiô tối hdrối tâk dâng 80% tâng pơchông [a\ hơnăm 2017 xua yă mơhá rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong [a\ khu pơkuâ hngêi kơmăi on tơhrik.

Má péa, hơnăm kố ôh tá pêi pro tơdroăng xo hnoăng mơhá liăn rak  ngăn [a\ pêt mơjiâng kong, mê mơhá tiô tơdroăng mơnhên ngăn kong, mơjiâng lơgât mơhá tơdroăng rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong xua Khu  râng liăn mơhá rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong dêi kong pơlê cho kơ koan pơkuâ tơru\m [a\ mâu tíu cheăng, tơring ki tơdjâk pêi pro.

Má pái, mâu khu pơkuâ kong, Khu mơhá liăn rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong râ tơring ôh tá êa mơjiâng pơkâ xo hnoăng mơhá liăn, mơ’no liăn mơhá rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong. Hnoăng cheăng kố Khu pơkuâ rak kơxo# liăn rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong mơjiâng pro, tơbleăng tối ăm Ho#i đồng pơkuâ kơxo# liăn tơbleăng ăm pêi pro, tơbleăng Vi [an kong pơlê séa ngăn, pơkâ pêi.

Má pu\n, cho tơdroăng pơtâng tối ngin po rơdâ pơkâ cheăng pơtâng tối ‘’Rơtế [a\ vâi o troh hngêi trung’’: In a kơtôu mơ-éa hriâm, tơbleăng ‘na troăng hơlâ mơhá liăn rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong [a\ hlối pơtâng ‘na rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong a kơtôu mơ-éa chêh [a\ xing xoăng ăm hok tro râ má môi, râ má péa tung kơpong ki tơdah hnoăng rak  ngăn kong.

Êng: Châ ‘nâi a kong pơlê Kon Tum xuân hiăng mơjiâng Khu Kăn râng liăn mơhá rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong râ cheăm. Nôkố a mâu Khu Kăn râng liăn mơhá rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong râ cheăm dế pêi cheăng môi tiah lâi, ô pôa?

Pôa Hồ Thanh Hoàng: Vi [an mâu tơring, pơlê kong kơdrâm hiăng mơjiâng 45 khu pơkuâ kơxo# liăn mơhá rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong râ cheăm tiô hnê mơhno dêi Vi [an kong pơlê [a\ hnê mơhno dêi kơvâ Khu pơkuâ ‘na pêi chiâk deăng [a\ mơnhông mơdêk thôn pơlê – Kơxo# liăn gâk ngăn [a\ pêt mơjiâng kong dêi kong pơlê [a\ hiăng tơbleăng luât tơku\m po pêi cheăng dêi Kơxo# liăn [a\ rah tơ’nôm mâu ngế pêi cheăng.

Laga nôkố liăn kơd^ng rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong râ cheăm xuân ối tơvâ tơvân, tá hâi po rơdâ pêi cheăng tơdâng tơ’mô tung lâp kong pơlê; ki hên mâu kơxo# liăn kơd^ng râ cheăm tá hâi kêi đeăng tơdroăng tơdah pơcháu ing Vi [an cheăm; ki ‘nâ tá hâi mơjiâng tơdroăng tối hdrối xo hnoăng mơhá liăn, mơ’no liăn hơnăm 2018 tơbleăng râ kăn ai hnoăng séa mơnhên, k^ vâ po rơdâ tơdroăng pêi cheăng. Thăm nếo ai Khu Kăn râng liăn mơhá rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong cheăm Đăk Man, tơring Đăk Glei tá hâi pơkâ chêl kơxo# liăn rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong hơnăm 2017, mơhé Khu Kăn râng liăn mơhá rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong hơnăm 2017 hiăng mơhnhôk [a\ mơ-éa kơxo# 03.

Vâ kum Khu Kăn râng liăn mơhá rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong râ cheăm tơleăng mâu tơdroăng pá puât, mâu Kăn râng liăn mơhá rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong dêi kong pơlê Kon Tum hiăng tơku\m po 06 Hneăng hôp hnê mơhno ăm kăn teăng mâ {ơrô pơkuâ liăn ngân pơkâ túa cheăng mâu tơring, pơlê kong kơdrâm, khu kăn pơkuâ, ke# toăn [a\ kăn [o# cheăng dêi mâu Khu pơkuâ kơxo# liăn rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong râ cheăm.

Êng: Tâng pơchông hơnăm 2017 mê [a\ng kong châ mơhá liăn rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong, kơxo# khu pơkuâ kong, pơlê pơla [a\ rơpo\ng tơdah liăn pơkuâ rak ngăn kong hôm ai hơ’lêh ki klâi, ô pôa?

Pôa Hồ Thanh Hoàng: Tiô pơkâ dêi Vi [an kong pơlê k^ pơkâ xo, mơ’no liăn rak ngăn kong [a\ xêo hdrối kơxo# liăn pơkuâ dêi mâu Khu pơkuâ kơxo# liăn mơhá ăm rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong mê hơnăm 2018 tâi tâng [a\ng kong vâ ăm rak ngăn [a\ pêt mơjiâng hơnăm 2018 cho 361.569 ha tâk 1.263,57 ha tâng pơchông [a\ séa ngăn hlối xêo hơnăm 2017.

Tung mê 22 tíu cheăng pơkuâ kong cho pơkuâ ngăn 288.613,98 ha [a\ng kong; 74 Vi [an cheăm, pơlê kân pơkuâ lối 28.000 ha [a\ng kong; 3.597 rơpo\ng, 21 pơlê pơla kuăn pơlê châ tơnêi têa pơcháu tơnêi, pơcháu kong pơkuâ vâ chê 45.000 ha.

‘Na pơcháu pơkuâ rak ngăn kong: Vâ kum châ pơxúa ăm kuăn pơlê pêi tơdroăng rak ngăn kong, kum xăm kơklêa, kơdroh kơtiê ăm kuăn pơlê kơpong hơngế hơngo, kơpong pá puât, tơdjâk pêi chiâk deăng – mơnhông mơdêk thôn pơlê [a\ mâu Khu Kăn râng liăn mơhá rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong dêi kong pơlê hiăng tơbleăng ăm Vi [an kong pơlê tơbleăng Pơkâ kơxo# 510 hâi lơ 22/5/2018 hơ’lêh troăng hơlâ ăm pơkuâ, rak ngăn kong hneăng hơnăm 2016 – 2020.

Tiah mê, [a\ng kong ki rak ngăn [a\ pêt mơjiâng pơcháu ăm rơpo\ng, mâu ngế, pơlê pơla thôn pơlê hơnăm 2018 tâng pơchông [a\ hơnăm 2017 cho 26.785,28 ha, mơdêk [a\ng kong rak ngăn [a\ pêt mơjiâng pơcháu ăm rơpo\ng khu môi ngế, pơlê pơla thôn pơlê rak ngăn tâk 149.253 ha châ 54,72% [a\ng kong gâk ngăn [a\ pêt mơjiâng dêi khu pơkuâ kong cho Khu tơru\m tơnêi têa.

Êng: Pôa hôm chiâng tối pơkâ pêi cheăng dêi Khu pơkuâ kơxo# liăn mơhá rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong dêi kong pơlê Kon Tum tung hơnăm 2018 kố?

Pôa Hồ Thanh Hoàng: Tung hơnăm 2018, Khu pơkuâ kơxo# liăn rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong dêi kong pơlê Kon Tum mơnhên tối mâu hnoăng cheăng xiâm kal pơtối po rơdâ pêi pro môi tiah kơ’nâi:

Má môi, ‘na pơkâ xo hnoăng liăn, mơhá liăn rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong hơnăm 2018 pêi pro tiô pơkâ kơxo# 358 hâi lơ 11/4/2018 dêi Vi [an kong pơlê. Tung mê, pơkâ xo lối 248 rơtal liăn; pơkâ mơ’no lối 233 rơtal liăn; kơxo# liăn tối hdrối xo hnoăng [a\ [a\ng kong ai kơlo mơhá rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong hên tâ 02 hdroh kơlo to\ng kum dêi hngêi rak liăn tơnêi têa ăm pơcháu rak ngăn kong vâ xing xoăng ăm kơpong ki ê ai kơlo mơhá iâ tâ dâng 4,6 rơtal liăn.

Mâu túa tơku\m po pêi pro. Hơnăm 2018: Vâ kêi đeăng hnoăng xo hnoăng liăn, mơ’no liăn rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong tiô pơkâ châ Vi [an kong pơlê k^, Khu pơkuâ kơxo# liăn mơhá rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong Kon Tum mơnhên:

Má môi, troăng hơlâ mơhá liăn rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong cho troăng hơlâ nếo xua mê tơnêi têa đi đo ‘mâi rơnêu tơ’nôm tơtro. Xua mê, hơnăm 2018, Khu pơkuâ kơxo# liăn mơhá rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong dêi kong pơlê kô tơku\m hnê mơjiâng, hnê tơ’nôm tơdroăng nếo ăm kăn [o# dêi Khu Kăn râng liăn mơhá rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong dêi kong pơlê; mâu khu pơkuâ kong cho khu tơru\m, Khu pơkuâ kơxo# liăn mơhá rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong râ cheăm vâ pêi pro troăng hơlâ mơhá liăn rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong rế tơtro tâ.

Má péa, pơtối tơru\m [a\ mâu Khu, kơvâ ki tơdjâk tơbleăng châ tơ-[rê, teăm tơdrêng ăm Vi [an kong pơlê tung hnê mơhno, pơkuâ hnê pêi pro troăng hơlâ mơhá liăn rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong tơtro [a\ mâu pơkâ dêi Tơnêi têa [a\ ivá ki ai dêi kong pơlê.

Má pái, pơtối pơtâng tối mơdêk hlê ple\ng troăng hơlâ mơhá liăn rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong troh mâu khu tơru\m cheăng, mâu ngế [a\ hên túa phá tơ-ê, môi tiah: in chư chêh tơbleăng ‘na rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong a kơtôu mơ-éa chêh [a\ xing xoăng ăm mâu vâi o hok tro tung kơpong ki pơcháu nôu pâ vâi rak ngăn kong; tơru\m [a\ mâu kơ koan thông ta#n, hlá tơbeăng chêh xo tơdroăng ki ai khât, tơdroăng ‘na troăng hơlâ mơhá liăn rak ngăn kong.

Ngin pơtối séa ngăn, tơpui tơno, k^ tơkêa [a\ mâu tíu cheăng ki pêi pro tơdroăng rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong nếo pêi cheăng vâ mơhnhôk hên ngế tung pơlê pơla veăng tung tơdroăng pơkuâ, rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong tung kong pơlê.

Pak^ng mâu hnoăng pêi pro troăng hơlâ mơhá liăn rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong, Khu pơkuâ kơxo# liăn mơhá rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong dêi kong pơlê Kon Tum ối pêi hnoăng xo hnoăng liăn pêt kong ki nếo dêi mâu khu mơ’no liăn ai hơ’lêh xúa tơnêi kong ki vâ hơ’lêh pêt kong ki ê [a\ thế mơ’no liăn ăm mâu khu pơkuâ kong tiô pơkâ dêi Vi [an kong pơlê vâ tơku\m pêt kong ki nếo tiô pơkâ.

Êng: Hôm mơnê pôa Hồ Thanh Hoàng, Kăn pơkuâ Khu pơkuâ kơxo# liăn mơhá rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong dêi kong pơlê Kon Tum ‘na roh tơpui tơno kố!

A Sa Ly  prế Katarina Nga  tơplôu [a\ tơbleăng