Dâng péa măng tĭng hdrối, ngế hdrêng nếo 19 khế, ối a tơring Hải Lăng, kong pơlê Quảng Trị pơxiâm ai pơreăng pro êi tuăn pá hơ ếo mot pơlât a hngêi pơkeăng kơvâ Tuăn - môh - krôk, Hngêi pơkeăng Trung ương Huế vâ pơlât. Klêi mê, khăm ngăn mơheăm ai vi khuẩn Whitmore mê chiâng pơlât hngêi pơkeăng pơlât kơvâ vâi hdrêng. Klêi 2 măng tĭng pơlât ƀă khăng sinh tiô troăng mơheăm, ngế hdrêng hiăng tơniăn prêi lĕm, tíu rong a kơ’năng tuăn xêt ƀă hiăng lo ing hngêi pơkeăng pơlât a hngêi ôu khăng sinh ki iâ gá tung pơla 3 khế.
Ai ngế ki ‘nâ tro pơreăng Whitmore ó tâ mê cho o Trịnh Ngọc N, 6 khế, ối a tơring Cam Lộ, kong pơlê Quảng Trị. Muăn pơxiâm châi hdrối vâ pơlât a hngêi pơkeăng ai 5 hâi nhăng tro tơngê, châi klêa lăm pơyâng lo têa tung pơla 6 - 7 hdrôh tung môi hâi hlối hiâm rĕng, pá vâ hiâm. Drêng khăm ngăn mơheăm ƀok thái pơkeăng tối ai vi khuân pro chiâng pơreăng Whitmore. Mâu ƀok thái pơkeăng Hngêi pơkeăng pơlât vâi hdrêng mê hiăng pơlât ăm muăn ôu khăng sinh. Jâ Lệ Thị Gái, jâ peăng nôu muăn Trinh Ngọc N. ăm ‘nâi:
“Muăn hmếo pơ tơngê 39 đô̆ troh 40 đô̆, vâ tối ôh tá kâi prêi troh hâi má pái tung pơla tơngê ga chiâng rơxá ó, klêi mê kơnôm tung hngêi pơkeăng pơtroh muăn lăm khăm pơlât a Hngêi pơkeăng trung ương, drêng mê mot pơlât vâi ăm mot veăng pơlât tơdrêng hlối’’.
Pơreăng Whitmore ki xiâm gá tâ tú troăng kéa lơ troăng kâ kế, têa ôu ki ai vi khuân, ai pơreăng. Pơreăng kố hmâ tâ tú a rơnó khía mơhot kân, a tíu ki lâi ôh tá krúa lĕm. Ngế ki tro pơreăng kố thế châ pơlât ôu khăng sinh ton hâi, hmâ hlo hlối pâk khăng sinh sap 2-4 măng tĭng. Tâng ai pơkeăng ôu pơlât mê tơtro kâi kơdê pơreăng mê, klêi mê kô chiâng vêh pơlât a hngêi ƀă tơdroăng ôu khăng sinh ki iâ gá tung pơla 3 khế, Thak sih Trần Thị Hạnh Chân, pêi cheăng a xiâm pơlât vâi hdrêng dêi Hngêi pơkeăng Trung ương Huế ăm ‘nâi:
“Pơreăng Whitmore tâ tú ki hmâ hlo ing troăng kéa lơ ing mâu khế kâ têa ôu ki ai pơreăng, vi khuân xua mê tơdroăng pêi pro ki tro má môi kơhnâ kơpuih văng krúa lĕm hngêi trăng, tíu ối. Ai drêng ‘nâ pin ôh tá bê̆ng ê pơreăng ki lâi ôh, drêng pơreăng mot tung châ pin mê nếo ‘nâi cho pơreăng Whitmore’’.
A Hngêi pơkeăng Trung ương Huế, tiô riân ing hơnăm 2014 - 2019, Hngêi pơkeăng hiăng tơdah pơlât 83 ngế châ tối ăm ‘nâi cho pơreăng Whitmore. Sap apoăng hơnăm 2024 troh nôkố, Hngêi pơkeăng Trung ương Huế hiăng xo pơlât 17 ngế tro pơreăng kố. A Dak Lak hiăng ai 2 ngế tro pơreăng Whitmore riân sap apoăng hơnăm 2024 troh nôkố. Tiô kơvâ ngăn pơkeăng ăm ‘nâi, troh nôkố, pơreăng Whitmore xuân hâi ai vaccine ki vâ hbrâ mơdât. Tơdroăng pêi pro hnê hbrâ mơdât mê cho pôi tá pêi tơnêi ƀă pôi tá pêi têa ‘mêi ki ai pơreăng, malối cho mâu ngế ki tung châ ai pơreăng pro châi tiô rơnó sap ing nah môi tiah châi nŭm nheăn, châi kliâm tiô rơnó ƀă hên ki ê...
Tâng ôh tá mơhúa lo ai tíu hbáu rong, pôi tá ăm mâu tíu tro rong mê châ krêa tơnêi lơ têa ‘mêi drêng mâu tíu hbáu ou, tơlêa hâi prêi lĕm. Ôh tá chiâng kâ kế kâ lơ têa ôu ki hâi mơgrúa pơreăng. Drêng lo pá kong, thế truâ kên pâng môh rak vế trôk pôi tá tro hrik hyôh ‘mêi pá gong mâu ngôi hât, ngôi on ki kơlung kơlăng, kơtâk ‘mêi. Drêng tâ dêi tung châ ai tơdroăng châi tơviah, pôi tá hmếo pơ rôe xêh pơkeăng ôu pơlât a hngêi mê thế lăm pôu khăm a mâu tíu khăm ki vâi ô eăng pơlât xêt vâ châ mâu ƀok thái pơkeăng hnê tối, khăm ngăn nhên ƀă teăm pơlât tơdrêng.
Viết bình luận