VOV4.Sêdang - Kơtêi kơtâo têi cho tơdroăng châi ki ai hên mâu tơdroăng phá tơ-ê dêi pó: Xuâ plâi nuih, troăng veăn, kơkốu [ă hía hé. Laga, ai môi tơdroăng ki xiâm khoh chiâng pro kơtêi kơtâu têi, mê cho xua ôu kâ lối hên trếo protein, kâ rơmâ kuăn kiâ, malối tơmeăm ki ai hên cholesterol, lơ kâ hên mâu tơmeăm kâ ki ê, preăng vâ lo lăm pêi chiâng ko\ng, mơngế ki piê. Tơkéa vâ tối, ôu kâ ôh tá ‘ló tơdroăng cho ki xiâm pro mơngế kơtêi kơtâo têi.

{ă mâu ngế ki kơtêi kơtâu têi, thế tơtro\ng kâ ôu rêm hâi vâ rak dêi kơtêi đi đo kơtâo tơniăn. Môi Tiah:

Pôi tá kâ ôu hên kế ki ai trếo đăm (protein): Thế kơdroh pôi tá kâ hên. Chiâng kâ la kâ krâ kơvâ 0,5 troh 1 kilô ai tung châ. (Mơngế ki hngăm 50 ki lô chiâng kâ dâng tơdế lăng hơ’nêh tung môi hâi). Thế rah rôe hơ’nêh ki rơbông (pơtok í, ká), ki tro tâ, mâu hơ’nêh tum tiah hơ’nêh kơpôu ro, chu [ă hía hé pôi tá kâ mâu hơ’nêh ki ai râm mâu kế môi tiah mâu hơ’nêh kơxêng, xuc xit, hơ’nêh ki pro hiăng têng khăng [ă hía hé. Pôi tá kâ hơ’nêh í piâp, ki ối ku\n xua tung hơ’nêh ai hên  trếo nucleoprotein drêng kâ ôu, tung klêa ga kô chiâng ai trếo purin axit ki pro ‘mêi ăm kliâm, kơkố, plâi nuih; klêa kliâm mâu kơpôu ro chu, í, xuân ôh tá chiâng kâ, xua ai hên trếo nucleoprotein. Chiâng kâ mâu prá vâ tơ’nôm trếo kơhiâm môi tiah kơchâi mâu hơpê drêh, plâi vâ tơ’mot trếo ki le\m ăm dêi tung châ.

Pôi tá kâ hên trếo piê (lipit): Thế kơdroh kâ mâu trếo piê, malối [ă mơngế ki lối piê. Pô tá kâ hên châ 30 kilô litpit tung môi hâi. Tung mê, thế kâ bú tơdế cho têa rơmâ ing mâu kơchâi plâi, tơdế cho têa rơmâ ki mâm ro chu í.

Kơdroh kâ xik, tơpoăng (glucid): Xik tơpoăng tối tơchuôm ôh tá pro ‘mêi ăm mơngế ki kơtêi kơtâo têi, la tâng kâ hên gá tơ’lêi chiâng ai trếo ki lối piê, ôh tá tro [ă mâu ki kơtêi kơtâo têi, xua mê, xuân kal thế kâ kơdroh:

Kơdroh kâ po: Kâ lối hên po lơ mâu kế ki ai po ôh tá tro [ă mâu ngế kơtêi kơtâo têi. Mơngế ki mo rơdêi rêm hâi kâ 5-6 gram po, mơngế kơtêi kơtâo têi thế kâ a kơlo 3-4 gram po rêm hâi. Pôi tá kâ rơpê ki pro chô, ká ki pro râm po, hơ’nêh ki pro râm po hên. Mơngế kơtiê kơtâu têi kô chiâng châi plâi nuih, kơxong, lơ kơtêi chiâng kơtâo têi xua ai ki po pom lơ hơkăng tung tuăn ngôa [ă kơtêi kơtâu têi a mâu ngế hơnăm ối nếo la ôh tá ‘nâi xiâm ing lâi, mê thế rế kơdroh pôi tá kâ hên po.

Pak^ng mê, mơngế kơtêi kơtâu têi pôi tá ôu mâu drôu, kơphế, têa chếi, hât [ă hía hé.

Kâ hên kơchâi plâi nếo kêi  nếo krí: Kơchâi plâi pôm ối drêh môi tiah pôm [ok, priât, plâi rơhung ai hên kali, ai trếo ki mơ’no tah natri lo pá gong. Tung kơchâi ngiât ai hên vitamin K, [ă vitamin C kô ai trếo ki mơdêk hên ion calci tung mơheăm, mơdât mơheăm tơku\m, kum mơdât châi ‘mêi tung troăng mơheăm. Tung mâu plâi kâ môi tiah krui ngeăm, plâi tơneăng ai hên vitamin P, C pro ăm kơdroh cholesterol tung mơheăm, mơdêk ki krá kak chiâng troăng mơheăm ki kâi kum hbrâ mơdât mơheăm lo mơheăm ngoâ. Tung mâu plâi kâ ối ai hên vitamin E kô mơdêk ki le\m dêi troăng mơheăm, kơdroh mơheăm tơku\m, kơdroh tơdroăng ki tơ’mot ăm oxy tung châ tơtro [ă mâu ngế ki kơtêi kơtâu têi hnối pro chiâng châi ‘na plâi nuih [ă tơdroăng châi ki ê. Xua mê, thế kâ hên kơchâi ki pro pơxúa ăm tung châ, xua gá pro tơniăn ăm kơtêi.

Kâ hên kế kâ ai trếo calci [ă iod: Mơngế Việt Nam tối tơchuôm ôh tá châ tơ’mot tu\m trếo calci ki kal ăm tung châ, ôh tá ai hên calci xuân tơdjâk troh kơtêi kơtâu têi mê kal thế rah xeh mâu kơchâi kế kâ ki ai hên calci môi tiah têa tôu ro (rêm hâi ôu dâng 250 mililit têa tôu ro lơ têa tôu prá nành) kô tơ’nôm trếo calci ki hía lơ rah kâ mâu kơchâi môi taih  rơpê, kơchâi kân [ok, kơxêt, kơxêt ting liêr [ă mâu kơchâi ki ê, xuân ai hên calci. Mơngế kơtêi kơtâu têi xuân thế kâ hên kế a têa kơx^ xua tung kế a têa kơx^ ai iod môi tiah rau cau, sứa têa kơx^, nhâ krái têa kơx^, kơxo\ng vâ pôi tá chiâng ‘mêi tung troăng veăn, hbrâ ví tơdroăng châi kơtêi kơtâu têi.

Tơtro\ng: Mơngế kơtêi kơtâu têi thế rế hbrâ tơnáo dêi ‘na kơtêi [ă tơdroăng pêi pro tro tiô [ok thái pơkeăng hiăng hnê. La to kâ ôu t^ng ôh tá kâ hmâng vâ xuân cho tơdroăng ki kal, pôi tá kâ lối hên trếo kơhiâm kô rơlối xuân ôh tá chiâng kâ iâ luâ râ ah kô ôh tá tu\m trếo ki le\m tung châ, pro chiâng ‘mêi tung châ. Thế kâ krâ kơvâ trếo đăm, trếo piê ing mâu hơ’nêh mâm chu ro í [ă mâu kơchâi hlá tiô tơdroăng ki tơtro. Thế kâ hên, kâ bú iâ xo hơ’nêh mâm.

Tơdroăng ‘’ivá [ă rêh ối‘’ hâi kố troh a kố hiăng tâi. Mơnê pó vâi krâ nho\ng o hiăng klêi tơmâng. Pó kô tơmâng ngin tối roh kơ’nâi ah nếo.

Gương tơplôu [a\ tơbleăng