VOV4.Sêdang - Ô vâi krâ nho\ng o [ă pú hmâ! Păn mơnăn xo hơ’nêh ki kơhiâm, pêt kơchâi krúa’’ dế cho tơdroăng pêi pro hên tíu pêi pêt, tê mơdró, uâ mơdiê pro kế kâ tung tơring Tuy Đức, kong pơlê Daknông. Kuăn pơlê pêi pêt, tê mơdró kế kâ vâ châ xo tơ’mot kơxo# liăn, la ôh tá xê to tiah mê xúa mâu trếo ki mơdât ôh tá ăm xúa tung pêi pêt, păn mơjiâng kế tơmeăm, mơnăn mơnôa vâ pro pơxúa hên ăm tơná. Kố cho tơdroăng ki hlo tơ-[rê rôh apoăng dêi tơdroăng cheăng mơhnhôk, hnê tối ăm rêm ngế rơtế tơru\m pêi xua pro tơniăn thế pêi krúa kế kâ, xúa rak vế ivá ăm kuăn pơlê. Ngế chêh hlá tơbeăng dêi Rơ’jiu Việt Nam a Tây Nguyên ai chêh tối ‘na tơdroăng mê pó kô tơmâng.

         Hơnăm 2013, pôa Ngô Hồng Thanh, ối a thôn 3 cheăm Quảng Tâm, tơring Tuy Đức, kong pơlê Daknông ‘no vâ chê 400 rơtuh liăn mơjiâng pro kơdroăng păn chu xo hơ’nêh. Châ mâu kơ koan khu râ pơkuâ cheăng hnê [ă ôh tá la lâi pơtê hriâm túa cheăng mê, pôa Thanh pêi pro túa pro kơdroăng păn krúa, ôh tá che\m mâu mơdrăn ai trếo ‘mêi ki mơdât ôh tá ăm che#m mâu mơnăn, vâ tơniăn tro tiô pơkâ pêi krúa ’na hyôh kong prâi. Nôkố, rêm khế kơdrum deăng păn mơnăn dêi pôa Ngô Hồng Thanh hiăng tê dêi 100 to chu xo hơ’nêh, ôh tá riân kơxo# liăn ki ‘no, xo dêi laih gá châ lối 80 rơtuh liăn tung môi khế. Pôa Ngô Hồng Thanh tối, kố cho kơchâi kâ ki krúa vâ tê, xua ai séa ngăn tiô rơnó xuân môi tiah séa ngăn tơdrêng dêi mâu kơ koan khu râ pơkuâ cheăng ôh tá hlo ai xúa trếo ki mơdât ôh tá ăm xúa. Tung păn mơnăn: Ăm kâ tâi tâng la tâk pu\m dêi Con Cò, ôh tá rôe tâk ki ôh tá ‘nâi xiâm ulâi lơ hmếo pơ hơ’lâk tơvât, mê tơdroăng păn chu dêi rơpo\ng pôa xuân tơniăn tro tiô pơkâ. Klêi mê tâi tâng mâu pơkeăng ki xúa tung pơkeăng ki ăm phêp xúa tê. ‘Na pơkeăng ki hbrâ mơdât pơreăng mê ôh tá khên pro hlá mơ-éa hợp đồng tâi tâng, la lâi ai pơreăng tâ tú nếo pro hlá mơéa hợp đông rôe pơkeăng phá [ă hên tơdroăng ki ê.

         Xuân a cheăm Quảng Tân, tơring Tuy Đức kong pơlê Daknông, hngêi trung hnê mâu droh rơtăm, ối tung khu droh rơtăm tơnăng pleăng hnoăng cheăng pơlê kong kân Hồ Chí Minh [ă 700 ngế kăn [o#, hok viên xuân mơjiâng pro kơdrum deăng pêt kơchâi [ă păn chu xo hơ’nêh, păn hên. Pôa Võ Văn Lượng, kăn xiâm pho\ pơkuâ hngêi trung droh rơtăm, ối tung khu droh rơtăm lăm pleăng hnoăng cheăng pơlê kong kân Hồ Chí Minh a tơring Tuy Đức, kong pơlê Daknông ăm ‘nâi: Tơdroăng mơdêk ivá pêi cheăng ki hdrối vâ kum tơdroăng púi vâ dêi mâu kăn [o#, hok viên, klêi mê nếo tê a kơchô. Tung tơdroăng pêt kơchâi plâi pôm, hơ’nêh, hngêi trung tơmâng khât ki pro tơniăn krúa: Păn chu xuân môi tiah pêt kơchâi ngiât thế tơmâng khât troh tơdroăng pêi kế kâ krúa. Tung păn chu xuân môi tiah pêt kơchâi mê ôh tá la lâi xúa mâu trếo ki mơdât lơ mâu trếo ki ai tung inâi ôh tá ăm rơvât, pro ti lâi vâ tơniăn kế kâ krúa [ă pro tơniăn troh ivá ăm rêm ngế.

         A cheăm Dakngo, tơring Dakngo tơring Tuy Đức, mâu hơnăm achê pơla kố hiăng pêt kơchâi krúa Quảng Tiến ai vâ chê 300 ha [ă lối 100 rơpo\ng veăng pêi. Ôh tá xê to kuăn pơlê tung tơring, kơchâi drêh Tuy Đức hiăng ai há la ôh tá tê hên a Gia Nghĩa lơ pơlê kong kân Hồ Chí Minh. Kơchâi Tuy Đức châ kuăn pơlê pêt, rak ngăn pêi tro i khât, i tơniăn. Jâ Bùi Thị Mận, kăn kơdrum kơchâi krúa ki kân má môi a cheăm Dakngo, tơring Tuy Đức, kong pơlê Daknông tối: Rơpo\ng á pêt hên kơchâi, xua kong tô mơdrăng mê tơdroăng pêi pêt kơchâi trâm hên tơpá, la rơpo\ng hngêi xuân mơ-eăm tôh têa, rak ngăn rơvât phon ăm kơdrum kơchâi xông ngiât. Kơchâi ki hên, pêt vâ kâ [ă tê ăm vâi krâ nho\ng o, mê athế mơ-eăm kơdroh xôh pơkeăng, vâ tơniăn kô ivá mơngế ki rôe kâ.     

         Tơring Tuy Đức ai vâ chê 200 kơdrum deăng, kơdrum hngêi pêi pêt tê mơdró [ă 2 tíu pêt kơchâi krúa. Mâu rôh khu râ kơvâ cheăng séa ngăn achê pơla kố hlo, tung tơring Tuy Đức ôh tá ai tíu ki lâi pro xôi luât ‘na tơdroăng pơkâ pêi kơchâi krúa. Tiô pôa Huỳnh Minh Đức, kăn [ơrô ngăn ‘na khăm pơlât tơring Tuy Đức, kong pơlê Daknông tối, tơdroăng ki kal tâ mơ-eăm mơjiâng inâi kơchâi krúa dêi tơring. Klêi ‘’pôm ló Tuy Đức‘’, tung la ngiâ ôh tá hơngế xếo [ă mơngế ki rôe xúa, vâi kô ‘nâi ‘’kơchâi krúa Tuy Đức‘’, lơ ‘’hơ’nêh chu Tuy Đức’’ Tơdroăng kố thế châ pêi pro tơdrêng [ă kal má môi cho hơ’lêh ki hlê ple\ng dêi mơngế ki pêi pêt: Hnoăng cheăng pêi tung khế xuân môi tiah plâ hơnăm cho tơdrêng pêi kơdrum, rế hnê rế pêi mâu tơdroăng cheăng. Hơ’lêh ăm mơngế tê mơdró cho ing tơdroăng hriăn ple\ng [ă tơdroăng pêi pro, ôh tá êa ăm khu séa ngăn pơxâu phâk vâ hnê, cho tơdroăng ki pá [ă hía hé.

Gương tơplôu [a\ tơbleăng