{ă hiâm tuăn đi đo vâ hơ’lêh nếo, ai tơdroăng tơpui xiâm tung hneăng hôp hiăng châ pơkâ nhên, tơtro [ă pêi pro klêi hnoăng cheăng mơ’no. Tung pơla êng tiâ mơnhên [ă tối tơbleăng, tá mơngế êng [ă mơngế tiâ pơrá châ hriăn ple\ng nhên ‘na mâu tơdroăng, ai tơdroăng ki hdró, pơkâ hdrối mâu tơdroăng ki xiâm vâ tơpui tối, êng mơnhên. Pôa Dương Trung Quốc, Kăn Kuo#k ho#i dêi kong pơlê Đồng Nai ai tối:

‘’Rế hía pơkal tơdroăng êng tiâ, tơpui tơno thăm rế rơkê ó tâ, la chôu phut ki tơpui kal ‘nâng ‘nâi tâ. Mê cho troăng hơlâ ki tơtro. Ki má péa, cho athế tơpui tối i nhên ‘na mâu tơdroăng ki rơkê ple\ng păng ‘nâng.

Xua mê, pin hlo mâu túa ki vâ séa mơnhên ngăn, môi tiah tơdroăng ki êng tiâ kal athế châ hơ’lêh tiô troăng nếo đi đo, châ tơbleăng nhên tâ, ai rơkong tơpui tơno bâ a drăng mê hlối. Rơkong tơpui leăng xuân tơtro, mơnhên, mâu hnoăng cheăng dêi Ngế xiâm ngăn ‘na mâu tơdroăng cheăng xuân đi đo vâ ‘mâi rơnêu, hơ’lêh tiô troăng nếo, drêng mê, ki lâi vâi tá hâi chiâng pêi pro vâi athế pôu râng dêi’’.

Tiô pôa Cao Đình Thưởng, Kăn Kuo#k ho#i kong pơlê Phú Thọ tối, túa pơkuâ cheăng dêi Kăn xiâm hnê ngăn tung rêm roh hôp xuân hiăng ai túa ki nếo; xuân kal athế rak tơtro ki xiâm rêi dêi tơdroăng tơpui tối, xuân athế rak tơtro ‘na chôu phut, hâi khế ăm mâu kăn Kuo#k ho#i tơpui tơno mâu tơdroăng ki u ối tơpui tối phá tơ-ê dêi pó:

‘’Túa pơkâ cheăng dêi Kăn xiâm hnê ngăn hneăng hôp, mê cho ki kal má môi. Tơkéa vâ tối, mâu rơkong tơpui tối ‘na mâu tơdroăng ki khu kăn ối tơpui phá tơ-ê dêi pó hiăng châ Kăn xiâm hnê ngăn hneăng hôp tơmâng i nhên.

Ti xê to châ tơpui tối, êng tiâ a hngêi hôp kân mê ối tơpui êng tiâ tá hâi 6, pơtih tơdroăng ki veăng tơpui tối ‘na Luât tơleăng tơdroăng xôi kân ki ‘mâi hơ’lêh, klêi mê, tơpui tơno ‘na mơnhông mơdêk pêi cheăng kâ, rêh ối pơlê pơla hiăng ai hên rơkong tơpui tối dêi kuăn pơlê, mê pro ăm roh hop chiâng mơdon tơ’nôm pá 1 chôu 30 phut nếo, troh a 18 chôu 30 phut kơxê. Xua mê, á hlo tơdroăng tơpui tơno tiah mê ga ai pơxúa ‘nâng’’.

Pôa Lưu Bình Nhưỡng, Kăn Kuo#k ho#i dêi kong pơlê Bến Tre tối ăm ‘nâi, ki tơ’ló má môi tung roh hôp kố, mê hiâm mơno dêi mâu kăn hiăng tơpui tơdrăng, hên ngế êng hên tơdroăng, malối tung pơla 3 hâi êng tiâ. Tuăn tơche\ng tơmiât cho ki xiâm vâ mơ’no êng, tơpui mơnhên [ă tăng troh a xiâm kối ki kal vâ mơnhên hên tơdroăng ki kuăn pơlê tung lâp tơnêi têa dế ối tô tuăn:

‘’Tâng vâ tối tiô á, môi roh kơ-êng tiâ ki châ tơ-[rê má môi sap nah troh nôkố, ki ahdrối ga cho mơhno hên troăng hơlâ, mâu kăn xuân athế ai hiâm mơno, pôu râng dêi hnoăng cheăng, malối ‘na hbrâ tơnáu tuăn tơmiât [ă rơkong tơpui vâ êng tiâ [ă khu kăn cheăng tung Chin phuh, [ă tơná mâu kăn Kuo#k ho#i xuân hiăng kơ-êng hên tơdroăng vâ ai troăng hơlâ ki êng tơtro má môi, rơkong tiâ mơnhên ‘ló há ăm tơdroăng ki kơ-êng mê.

Tơdroăng ki pơkuâ ngăn athế tro túa, la xuân athế pêi pro tiô tơdroăng ki êng tiâ hiăng mơ’no tối tung rôh êng tiâ mê’’.

Tiô pôa Lê Thanh Vân, Kăn Kuo#k ho#i kong pơlê Cà Mau tối, tơdroăng ki pơtối mơnhông mơdêk ăm roh tơpui leăng a hngêi hôp kân cho tơdroăng ki bâ eăng vâ kum ăm Kuo#k ho#i ing tối mâu tơdroăng ki kuăn pơlê hiăng êng chiâng tơdroăng ki xiâm vâ tơpui leăng, êng tiâ mơnhên trâu hơngế tâ tung hnoăng cheăng, pro bâ drăng tíu ki tá hâi teăm nhên, vâ po troăng hơlâ ăm tơdroăng ki hiăng mơ’no tối, tơpui troh:

‘’Hneăng 13 hiăng ai hên tơdroăng ki hơ’lêh, ing roh hôp hdrối nah Vi [an hnê ngăn hiăng tối pơtâng ăm Kuo#k ho#i ‘na ‘mâi rơnêu túa ki vâ tơpui êng tiâ chiâng tơdroăng ki tơpui leăng mơnhên. Hneăng hôp kố pơtối pêi pro tiô túa ki nếo, mê cho túa pêi pro ki bâ eăng tung tơpui tơno cheăng kal kí, xua ai tơdroăng tơpui leăng ‘nôi nếo châ chiâng pêi pro klêi tiô hiâm mơno ki hiăng tơche\ng, tơmiât, ai tơtu\ng tơpeăng ‘nôi nếo châ ‘nâi nhên ki tơtro păng ‘nâng’’.

Séa mơnhên tơchuôm ‘na tơdroăng ki êng tiâ a hneăng hôp kố, pôa Nguyễn Hạnh Phúc, Ngế xiâm chêh tôm xo rơkong dêi Kuo#k ho#i tối, mâu kăn Kuo#k ho#i hneăng 14 hiăng êng tiâ hên tơdroăng ki trâu rơdâ; tơtro [ă hnoăng cheăng xuân vâ mơhno tối hiâm tuăn, tơdroăng pói vâ dêi kuăn pơlê [ă tơdroăng ki ai khât păng ‘nâng tung rêh ối, pêi cheăng dế nôkố lâp pơlê pơla.

Nguyên Nhung chêh

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng