VOV4.Sêdang
- Vitamin A xuân dế cho môi tơdroăng ki
pơloăng, kal athế kum ăm dêi ivá châ ai tu\m trếo le\m kố. Hên trếo ki kal dêi
Vitamin A [a\ châ khoa hok nôkố mơnhên. Vitamin A cho môi tung 3 túa trếo (po,
vitamin, trếo meăm) dế châ tơmâng tơ’nôm, xua tơdroăng ki ôh tá tu\m trếo kố a
mâu kong têa ki pơxiâm mơnhông mơdêk hiăng [a\ dế cho tơdroăng ki ai pơxúa [a\
ivá pơlê pơla. Tiah mê, ki pơxúa dêi tơdroăng ăm vâi hdrêng ôu tơ’nôm vitamin A
ga môi tiah lâi? Tung tơdroăng ‘’Ivá [a\ rêh kâ ối’’ hâi kố, pin kô tối ‘na
tơdroăng mê:
Ô vâi krâ nho\ng o [a\ pú hmâ!
Tiu xêo ngăn dêi Khu xiâm ngăn
pơkeăng [a\ khăm pơlât lâp plâi tơnêi tối, ai dâng 3 rơtuh ngế vâi hdrêng tro
khăng mâ, lo êa mâ, xua châ ôh tá ai tu\m Vitamin A mê chiâng plôm, [a\ ai troh
251 rơtuh vâi hdrêng châ ôh tá ai tu\m Vitamin A, laga tá hâi bê pro mâ khăng,
châ ôh tá ai tu\m trếo Vitamin A cho tơ’lêi pro chiâng plôm, plo\ng mâ.
A Việt Nam, hdrối nah rêm hơnăm ai
dâng 5 rơpâu – 6 rơpâu ngế vâi hdrêng plôm mâ xua châ ôh tá ai tu\m trếo
Vitamin A. Tung mâu hơnăm achê kố, kơnôm po rơdâ tơtro tơdroăng tơ’nôm Vitamin
A tung lâp tơnêi têa pin, tơnêi têa pin hiăng châ mơdât tơdroăng ki mâ tro
khăng a vâi hdrêng, mơdât tơdroăng ki plôm mâ a vâi hdrêng. Laga, ki nhên khât
cho tơdroăng ôh tá bê tu\m Vitamin A, xuân u ối a tơnêi têa pin, kơlo Vitamin A
tung mơheăm ôh tá hên, ki má lối a kơpong thôn pơlê hơngế hơngo, kơpong pơlê
dêi hdroâng kuăn ngo. Xua mê, tơdroăng pơtối tơmâng vâ khoh ai tu\m Vitamin A
cho môi tung mâu hnoăng ki pơxúa, kal tung rak ngăn ivá châ chăn ăm kuăn ‘ne\ng
pin.
Vitamin A cho trếo ki hê tung trếo
piê, mot tung châ [a\ ối a kliâm. Kố cho môi túa Vitamin kal khât tung veăng
kum ăm châ chăn mơngế re\ng xông kân, kum châ kâi hbrâ mơdât pơrea\ng, ki ma lối
[a\ vâi hdrêng sap 6 troh 36 khế.
Vitamin A kal khât ăm mâ, kum vâi
hdrêng ngăn hleăng le\m [a\ ‘nâi mơnhên mơngiơk. Tâng ôh tá ai tu\m Vitamin A,
tâng tíu ối ôh tá bâ le\m mâ kô ôh tá xáo hlo, pin ối tối cho plôm mâ, [a\ kô khăng
kloăng mâ, thăm nếo kô plo\ng mâ tá troh krâ ah. Vitamin A ối kal ăm tơdroăng
rak kloăng mâ [a\ rak le\m ăm kéa, troăng krôk, pro tơroh têa kơhêa, phuâng
troăng hiâm, tơ’lêi lăm mơdrah hdrêng, hdrah [a\ hía hé. Drêng ôh tá ai tu\m
Vitamin A, kéa kô khăng [a\ pơrea\ng tơ’lêi mot tâ drăng têa tôu nôu, kô ôh ti
kâi mơdât pơrea\ng. Ki ê nếo, Vitamin A ối kum
mơjiâng hên trếo ki mơdât pơrea\ng. Xua mê, tâng ôh tá ai tu\m Vitamin A
kô tơ’lêi tâ pơrea\ng [a\ thăm râ tâ mê nếo. {a\ nếo achê kố, mâu ngế cheăng
khoa hok ối châ hlo Vitamin A kâi hbrâ mơdât pơrea\ng, kơ-o lo mơheăm, lo sêi,
hbrâ mơdât êi tung châ chăn [a\ hía hé.
Tiô mâu [ok thái rơkê ngăn pơkeăng
[a\ khăm pơlât tối, [a\ mâu vâi hdrêng dế âu dêi tôu nôu, Vitamin A cho ing têa
tôu nôu, xua mê drêng kố mơngế nôu tâng kâ ôh tá tu\m Vitamin A kô tơdjâk troh
a vâi hdrêng. Vâi hdrêng ôh tá châ âu têa tôu nô, mê kô tơ’lêi ôh tá ai tu\m
Vitamin A. Xua châ ôh tá chiâng mơjiâng Vitamin A mê thế xo ho\ng kế kâ, xua mê,
xiâm kối ôh tá bê Vitamin A xua tơdroăng ôu kâ dêi vâi hdrêng ôh tá tu\m
Vitamin A ăm châ chăn. Vâi hdrêng re\ng kâ hmê, kơchâi, tâng ôh tá châ kâ
kơchâi drêh, đăm [a\ têa rơmâ xuân pro kơdroh tơdroăng ki tơdah [a\ vâ chiâng Vitamin
A.
Ki tơtro\ng má môi, vâi hdrêng pá
kơdâm 3 hơnăm xuân tơ’lêi ôh tá bê Vitamin A, xua vâi hdrêng a hơnăm kố re\ng
xông kân, xua mê kal hên Vitamin A. Pak^ng mê, vâi hdrêng a hơnăm ki kố xua
tơdroăng ăm ôu kâ hơ’lêh, tơ’lêi hlo má môi cho drêng lôi âu tôu nôu [a\ ăm kâ
tơ’nôm hmê kơchâi, tơ’lêi tro tâ pơrea\ng, xua mê, tơ’lêi ôh tá bê Vitamin A.
Vâi hdrêng tâ mâu pơrea\ng lo sêi, êi troăng hiâm, châi klêa, ai tâng mâng, ki
malối cho oâ kân rơbông cho xiâm kối pro châ ôh tá ai tu\m Vitamin A. Vâi
hdrêng ki hrế xua ôh tá ai tu\m Vitamin A, xua châ ôh tá ai trếo đăm vâ mơjiâng
pro Vitamin A.
Tơdroăng tơ’nôm Vitamin A kô kum ăm
ivá mo le\m, châ re\ng xông kân, rak tơniăn trếo tung châ, kum vâi hdrêng kâ vâ
hbrâ mơdât pơrea\ng xông tâ tú. Tơdroăng ôu kâ trếo Vitamin A kô kơdroh 23% kơxo#
vâi hdrêng hlâ.
Ô
vâi krâ nho\ng o [a\ pú hmâ! Châ ôh tá ai tu\m Vitamin A kô pro hên tơdroăng
tơdjâk troh ivá. Laga, châ ôh tá ai tu\m Vitamin A xuân tơ’lêi vâ kum tơdroăng
kố, xua tung rêh ối rêm hâi, ai hên kế kâ ai trếo Vitamin A. Ô vâi krâ nho\ng o
[a\ pú hmâ, đi đo ôu kâ tro tơdroăng, kô ai tu\m trếo ăm châ chăn. Ngin kô
tơbleăng mâu kế kâ ki ai hên trếo Vitamin A:
1.Kliâm
kuăn kiâ kong cho hên Vitamin A.
Vitamin A ai a mâu ká ki piê [a\ hên
rơmâ môi tiah ká thu, ká tr^ch. Xua mê, xuân chiâng tơ’nôm Vitamin A [a\ tơdroăng ôu rơmâ kliâm ká. Pak^ng
mê, mâu reăng, plâi kâ ai mơngiơk tr^ng, ngiât ai hên trếo beta carotene, cho
trếo ki châ chăn vâ mơjiâng Vitamin A. Xua mê, vâi hdrêng đi đo châ hnê thế kâ
mâu reăng, plâi [a\ kơchâi ki pêt mơjiâng. Tung mê cho pôm ka-rôt, kâ hên pôm
kố, kum mâ hleăng le\m. Pak^ng mê, pôm ka-rôt ai hên oxy, rak mâ mơdât trếo ki
‘mêi dêi mâ hâi. Laga, tâng pó ôh tá hêng vâ kâ a peăng xêi, pó athế kâ a
kơmăng, xuân hôm.
2.Pôm ki má 2 ai hên vitamin A cho pôm ló: Pôm ló ai hên vitamin
A ki le#m, xuân môi tiah kali [ă trếo xơ. Teăng mâu kơchâi kâ ki khó, châ re\ng
chên, châ re\ng kâ, pó mơnúa kâ pôm ló kho.
3.‘Na plâi kâ, ai hên vitamin A má môi cho plâi rơhung [ă mâu
krui kuit, krui ngeăm, krui [o\ng, krui chô. Mâu plâi kâ kố ai hên vitamin A [ă
hnối ai hên vitamin C, kum kâi mơdât tơdroăng rong râ tung troăng mơheăm mâ, [ă
mâu tíu ki ê tung châ.
Ô
vâi krâ nho\ng o [ă pú hmâ! Tiah mê, tơdroăng ăm vâi ‘ne\ng ôu pơkeăng vitamin
A châ hnê pêi ai pơxúa a kong pơlê, malối [ă mâu kơpong hơngế hơngo, kơpong
hdroâng kuăn ngo, mâu chêh hlá tơbeăng ‘na tơdroăng kố hiăng tơpui tơno kơ’nâi
kố [ă pôa Đồng Sĩ Quang, kăn [ơrô ngăn ‘na pơkeăng-mơjiâng pơkeăng, cheăng tung
Khu ngăn pơkeăng kong pơlê Lâm Đồng, pó vâi krâ nho\ng o kô tơmâng.
Êng: Ô pôa, pôa ăm ‘nâi troh nôkố, mâu tơdroăng
ki kal ăm vâi ‘ne\ng ôu vitamin A, a Lâm Đồng hiăng châ khu ngăn pơkeăng kong
pơlê hnê pêi môi tiah lâi?
{ok
thái pơkeăng Đồng Sĩ Quang: Tiô tơdroăng hmâ pêi pro
rêm hơnăm troh lơ 1 khế 6 cho hâi ăm vâi ‘ne\ng ôu vitamin A rôh má 1, ăm vâi
‘ne\ng pá xuâp 60 khế xuân châ hnê pêi tung lâp kong pơlê. {ă khu ngăn pơkeăng
Lâm Đồng mê xuân hiăng mơjiâng tơdroăng pơkâ hnê. Troh nôkố hiăng pơcháu ăm khu
ngăn pơkeăng hbrâ mơdât pơreăng kong pơlê Lâm Đồng pro xiâm tung hnê mơhno ‘na
tơdroăng cheăng kih thuât. {ă tiô pơkâ hiăng châ k^ la tâi tâng mâu tơring,
pơlê kong kơdrâm tung kong pơlê kô pơxiâm pêi pro tơdroăng kố sap hâi lơ 1 khế
6 ngi ngiâ.
Nôkố tơdroăng hbrâ pơkeăng ôu pơkeăng pơlât
xuân môi tiah mâu tơdroăng ‘na kế tơmeăm hbrâ, ivá pêi cheăng lăm hnê ‘na
tơdroăng kố mê hiăng châ mâu tíu pêi cheăng hbrâ rơnáo, dế hbrâ vâ lăm hnê tro
tiô tơdroăng hiăng pơkâ. ‘Na pơkeăng mê mâu tơring dế lăm troh a kong pơlê vâ
xo hnoăng cheăng pêi, môi tiah hiăng xing xoăng tiô pơkâ vâ tơku\m ăm ôu a hâi
lơ 1 khế 6.
Êng: Tiah mê, vâ tơniăn ăm rêm ngế vâi
‘ne\ng ki dế tro hơnăm tung kong pơlê châ ôu vitamin A, Khu ngăn pơkeăng kong
pơlê Lâm Đồng hiăng hnê tối, mơhnhôk môi tiah lâi?
{ok
thái pơkeăng Đồng Sĩ Quang: Tơdroăng kố má môi cho
hnoăng cheăng tơku\m ăm ôu vitamin A rêm hơnăm hiăng chiâng tơdroăng hmâ, mê
tơdroăng vâ pro dêi kuăn pơlê [ă tơdroăng ôu vitamin A ăm ‘nâi ne\ng pá xôp 60
khế ai tơdroăng ki tơ’lêi hlâu tro tung hên hơnăm hiăng hluâ. Nôkố, mâu ngăn
pơkeăng ki hên cho mâu kum cheăng ngăn ‘na pơkeăng thôn pơlê kô hnê tối mâu
tơdroăng ki pơxúa dêi vitamin A [ă vâi ‘ne\ng.
{ă tơdroăng mơjiâng inâi séa ngăn mâu vâi
‘ne\ng ngăn a inâi rak ngăn mâu ki pâk pơkeăng mơdât pơreăng rêm hơnăm vâ mâu
hngêi pơkeăng cheăm chêh hla mơ-éa krếo. Klêi mê, mâu ngăn pơkeăng thôn pơlê,
mâu ngăn pơkeăng cheăm tối pơtâng ăm mâu rơpo\ng kuăn pơlê ki ai kuăn ‘ne\ng dế
tro hơnăm djâ dêi kuăn lăm ôu pơkeăng. A hlá mơ-éa krếo mê ai chêh hâi, chôu,
tíu tơku\m vâ mâu jâ nôu, vâi nâ djâ dêi kuăn ‘ne\ng lăm troh ôu vitamin A.
Pak^ng
mê, mâu khu ngăn pơkeăng nôkố xuân thăm hnê tơdroăng ki pơxúa ăm vâi ‘ne\ng ôu
vitamin A, xuân môi tiah mâu tơdroăng ‘na hnê tối thế ôu vitamin A tung kong
pơlê vâ rêm rơpo\ng hngêi ki lâi ai kuăn ‘ne\ng dế tro hơnăm pơrá châ ôu
pơkeăng. Vâ vâi ăm dêi kuăn lăm ôu pơkeăng tu\m.
Êng: Ô pôa, [ă kơpong hơngế hơngo, kơpong
hdroâng kuăn ngo, vâ châ ‘nâi mâu tơdroăng gá tơpá khât, tiah mê khu ngăn
pơkeăng kô pơkâ mâu tơdroăng pêi pro tơdjâk troh, hnê nhên môi tiah lâi ‘na
tơdroăng kố vâ pêi ai pơxúa?
{ok
thái pơkeăng Đồng Sĩ Quang: [ă kơpong hơngế hơngo,
kơtiê xahpá cho mâu kơpong hdroâng kuăn ngo reh ối, tơdroăng hnê ing rơ’jiu, um
tivi iâ hên xuân pá, xua mê, [ă mâu kơpong kố thế mơdêk hnoăng cheăng lăm troh
hnê a tơrêm rơpo\ng, tơru\m [ă tơrêm rơpo\ng vâ ăm hlá mơ-éa krếo lăm hôp, cho
tơdroăng ki kal păng ‘nâng. Tơdroăng kố [ă kơpong hơngế hơngo mê ngin hiăng
tơmâng troh, hnê tơdrêng [ă tơdroăng ăm mâu ki lăm cheăng khăm pơlât a thôn
pơlê. Mâu khu ngăn pơkeăng thôn pơlê lăm pôu ăm hlá mơ-éa krếo hôp hnối hnê tối
ăm rơpo\ng hngêi ki mê ple\ng vâ veăng lăm hôp.
Êng: Hôm mơnê kơ pôa!
Gương prế A Sa Ly tơplôu [ă pơchuât
Viết bình luận