Ki kal dêi Vitamin A – Hâi 3 lơ 27.05.2015
Thứ tư, 00:00, 27/05/2015

VOV4.Sêdang - Vitamin A xuân dế cho môi tơdroăng ki pơloăng, kal athế kum ăm dêi ivá châ ai tu\m trếo le\m kố. Hên trếo ki kal dêi Vitamin A [a\ châ khoa hok nôkố mơnhên. Vitamin A cho môi tung 3 túa trếo (po, vitamin, trếo meăm) dế châ tơmâng tơ’nôm, xua tơdroăng ki ôh tá tu\m trếo kố a mâu kong têa ki pơxiâm mơnhông mơdêk hiăng [a\ dế cho tơdroăng ki ai pơxúa [a\ ivá pơlê pơla. Tiah mê, ki pơxúa dêi tơdroăng ăm vâi hdrêng ôu tơ’nôm vitamin A ga môi tiah lâi? Tung tơdroăng ‘’Ivá [a\ rêh kâ ối’’ hâi kố, pin kô tối ‘na tơdroăng mê:

            Ô vâi krâ nho\ng o [a\ pú hmâ!

            Tiu xêo ngăn dêi Khu xiâm ngăn pơkeăng [a\ khăm pơlât lâp plâi tơnêi tối, ai dâng 3 rơtuh ngế vâi hdrêng tro khăng mâ, lo êa mâ, xua châ ôh tá ai tu\m Vitamin A mê chiâng plôm, [a\ ai troh 251 rơtuh vâi hdrêng châ ôh tá ai tu\m Vitamin A, laga tá hâi bê pro mâ khăng, châ ôh tá ai tu\m trếo Vitamin A cho tơ’lêi pro chiâng plôm, plo\ng mâ.

            A Việt Nam, hdrối nah rêm hơnăm ai dâng 5 rơpâu – 6 rơpâu ngế vâi hdrêng plôm mâ xua châ ôh tá ai tu\m trếo Vitamin A. Tung mâu hơnăm achê kố, kơnôm po rơdâ tơtro tơdroăng tơ’nôm Vitamin A tung lâp tơnêi têa pin, tơnêi têa pin hiăng châ mơdât tơdroăng ki mâ tro khăng a vâi hdrêng, mơdât tơdroăng ki plôm mâ a vâi hdrêng. Laga, ki nhên khât cho tơdroăng ôh tá bê tu\m Vitamin A, xuân u ối a tơnêi têa pin, kơlo Vitamin A tung mơheăm ôh tá hên, ki má lối a kơpong thôn pơlê hơngế hơngo, kơpong pơlê dêi hdroâng kuăn ngo. Xua mê, tơdroăng pơtối tơmâng vâ khoh ai tu\m Vitamin A cho môi tung mâu hnoăng ki pơxúa, kal tung rak ngăn ivá châ chăn ăm kuăn ‘ne\ng pin.

            Vitamin A cho trếo ki hê tung trếo piê, mot tung châ [a\ ối a kliâm. Kố cho môi túa Vitamin kal khât tung veăng kum ăm châ chăn mơngế re\ng xông kân, kum châ kâi hbrâ mơdât pơrea\ng, ki ma lối [a\ vâi hdrêng sap 6 troh 36 khế.

            Vitamin A kal khât ăm mâ, kum vâi hdrêng ngăn hleăng le\m [a\ ‘nâi mơnhên mơngiơk. Tâng ôh tá ai tu\m Vitamin A, tâng tíu ối ôh tá bâ le\m mâ kô ôh tá xáo hlo, pin ối tối cho plôm mâ, [a\ kô khăng kloăng mâ, thăm nếo kô plo\ng mâ tá troh krâ ah. Vitamin A ối kal ăm tơdroăng rak kloăng mâ [a\ rak le\m ăm kéa, troăng krôk, pro tơroh têa kơhêa, phuâng troăng hiâm, tơ’lêi lăm mơdrah hdrêng, hdrah [a\ hía hé. Drêng ôh tá ai tu\m Vitamin A, kéa kô khăng [a\ pơrea\ng tơ’lêi mot tâ drăng têa tôu nôu, kô ôh ti kâi mơdât pơrea\ng. Ki ê nếo, Vitamin A ối kum  mơjiâng hên trếo ki mơdât pơrea\ng. Xua mê, tâng ôh tá ai tu\m Vitamin A kô tơ’lêi tâ pơrea\ng [a\ thăm râ tâ mê nếo. {a\ nếo achê kố, mâu ngế cheăng khoa hok ối châ hlo Vitamin A kâi hbrâ mơdât pơrea\ng, kơ-o lo mơheăm, lo sêi, hbrâ mơdât êi tung châ chăn [a\ hía hé.

            Tiô mâu [ok thái rơkê ngăn pơkeăng [a\ khăm pơlât tối, [a\ mâu vâi hdrêng dế âu dêi tôu nôu, Vitamin A cho ing têa tôu nôu, xua mê drêng kố mơngế nôu tâng kâ ôh tá tu\m Vitamin A kô tơdjâk troh a vâi hdrêng. Vâi hdrêng ôh tá châ âu têa tôu nô, mê kô tơ’lêi ôh tá ai tu\m Vitamin A. Xua châ ôh tá chiâng mơjiâng Vitamin A mê thế xo ho\ng kế kâ, xua mê, xiâm kối ôh tá bê Vitamin A xua tơdroăng ôu kâ dêi vâi hdrêng ôh tá tu\m Vitamin A ăm châ chăn. Vâi hdrêng re\ng kâ hmê, kơchâi, tâng ôh tá châ kâ kơchâi drêh, đăm [a\ têa rơmâ xuân pro kơdroh tơdroăng ki tơdah [a\ vâ chiâng Vitamin A.

            Ki tơtro\ng má môi, vâi hdrêng pá kơdâm 3 hơnăm xuân tơ’lêi ôh tá bê Vitamin A, xua vâi hdrêng a hơnăm kố re\ng xông kân, xua mê kal hên Vitamin A. Pak^ng mê, vâi hdrêng a hơnăm ki kố xua tơdroăng ăm ôu kâ hơ’lêh, tơ’lêi hlo má môi cho drêng lôi âu tôu nôu [a\ ăm kâ tơ’nôm hmê kơchâi, tơ’lêi tro tâ pơrea\ng, xua mê, tơ’lêi ôh tá bê Vitamin A. Vâi hdrêng tâ mâu pơrea\ng lo sêi, êi troăng hiâm, châi klêa, ai tâng mâng, ki malối cho oâ kân rơbông cho xiâm kối pro châ ôh tá ai tu\m Vitamin A. Vâi hdrêng ki hrế xua ôh tá ai tu\m Vitamin A, xua châ ôh tá ai trếo đăm vâ mơjiâng pro Vitamin A.

            Tơdroăng tơ’nôm Vitamin A kô kum ăm ivá mo le\m, châ re\ng xông kân, rak tơniăn trếo tung châ, kum vâi hdrêng kâ vâ hbrâ mơdât pơrea\ng xông tâ tú. Tơdroăng ôu kâ trếo Vitamin A kô kơdroh 23% kơxo# vâi hdrêng hlâ.

            Ô vâi krâ nho\ng o [a\ pú hmâ! Châ ôh tá ai tu\m Vitamin A kô pro hên tơdroăng tơdjâk troh ivá. Laga, châ ôh tá ai tu\m Vitamin A xuân tơ’lêi vâ kum tơdroăng kố, xua tung rêh ối rêm hâi, ai hên kế kâ ai trếo Vitamin A. Ô vâi krâ nho\ng o [a\ pú hmâ, đi đo ôu kâ tro tơdroăng, kô ai tu\m trếo ăm châ chăn. Ngin kô tơbleăng mâu kế kâ ki ai hên trếo Vitamin A:

    1.Kliâm kuăn kiâ kong cho hên Vitamin A. Vitamin A ai a mâu ká ki piê [a\ hên rơmâ môi tiah ká thu, ká tr^ch. Xua mê, xuân chiâng tơ’nôm Vitamin A [a\ tơdroăng ôu rơmâ kliâm ká. Pak^ng mê, mâu reăng, plâi kâ ai mơngiơk tr^ng, ngiât ai hên trếo beta carotene, cho trếo ki châ chăn vâ mơjiâng Vitamin A. Xua mê, vâi hdrêng đi đo châ hnê thế kâ mâu reăng, plâi [a\ kơchâi ki pêt mơjiâng. Tung mê cho pôm ka-rôt, kâ hên pôm kố, kum mâ hleăng le\m. Pak^ng mê, pôm ka-rôt ai hên oxy, rak mâ mơdât trếo ki ‘mêi dêi mâ hâi. Laga, tâng pó ôh tá hêng vâ kâ a peăng xêi, pó athế kâ a kơmăng, xuân hôm.

2.Pôm ki má 2 ai hên vitamin A cho pôm ló: Pôm ló ai hên vitamin A ki le#m, xuân môi tiah kali [ă trếo xơ. Teăng mâu kơchâi kâ ki khó, châ re\ng chên, châ re\ng kâ, pó mơnúa kâ pôm ló kho.

3.‘Na plâi kâ, ai hên vitamin A má môi cho plâi rơhung [ă mâu krui kuit, krui ngeăm, krui [o\ng, krui chô. Mâu plâi kâ kố ai hên vitamin A [ă hnối ai hên vitamin C, kum kâi mơdât tơdroăng rong râ tung troăng mơheăm mâ, [ă mâu tíu ki ê tung châ. 

Ô vâi krâ nho\ng o [ă pú hmâ! Tiah mê, tơdroăng ăm vâi ‘ne\ng ôu pơkeăng vitamin A châ hnê pêi ai pơxúa a kong pơlê, malối [ă mâu kơpong hơngế hơngo, kơpong hdroâng kuăn ngo, mâu chêh hlá tơbeăng ‘na tơdroăng kố hiăng tơpui tơno kơ’nâi kố [ă pôa Đồng Sĩ Quang, kăn [ơrô ngăn ‘na pơkeăng-mơjiâng pơkeăng, cheăng tung Khu ngăn pơkeăng kong pơlê Lâm Đồng, pó vâi krâ nho\ng o kô tơmâng.

Êng: Ô pôa, pôa ăm ‘nâi troh nôkố, mâu tơdroăng ki kal ăm vâi ‘ne\ng ôu vitamin A, a Lâm Đồng hiăng châ khu ngăn pơkeăng kong pơlê hnê pêi môi tiah lâi?

{ok thái pơkeăng Đồng Sĩ Quang: Tiô tơdroăng hmâ pêi pro rêm hơnăm troh lơ 1 khế 6 cho hâi ăm vâi ‘ne\ng ôu vitamin A rôh má 1, ăm vâi ‘ne\ng pá xuâp 60 khế xuân châ hnê pêi tung lâp kong pơlê. {ă khu ngăn pơkeăng Lâm Đồng mê xuân hiăng mơjiâng tơdroăng pơkâ hnê. Troh nôkố hiăng pơcháu ăm khu ngăn pơkeăng hbrâ mơdât pơreăng kong pơlê Lâm Đồng pro xiâm tung hnê mơhno ‘na tơdroăng cheăng kih thuât. {ă tiô pơkâ hiăng châ k^ la tâi tâng mâu tơring, pơlê kong kơdrâm tung kong pơlê kô pơxiâm pêi pro tơdroăng kố sap hâi lơ 1 khế 6 ngi ngiâ.

Nôkố tơdroăng hbrâ pơkeăng ôu pơkeăng pơlât xuân môi tiah mâu tơdroăng ‘na kế tơmeăm hbrâ, ivá pêi cheăng lăm hnê ‘na tơdroăng kố mê hiăng châ mâu tíu pêi cheăng hbrâ rơnáo, dế hbrâ vâ lăm hnê tro tiô tơdroăng hiăng pơkâ. ‘Na pơkeăng mê mâu tơring dế lăm troh a kong pơlê vâ xo hnoăng cheăng pêi, môi tiah hiăng xing xoăng tiô pơkâ vâ tơku\m ăm ôu a hâi lơ 1 khế 6.

Êng: Tiah mê, vâ tơniăn ăm rêm ngế vâi ‘ne\ng ki dế tro hơnăm tung kong pơlê châ ôu vitamin A, Khu ngăn pơkeăng kong pơlê Lâm Đồng hiăng hnê tối, mơhnhôk môi tiah lâi?

{ok thái pơkeăng Đồng Sĩ Quang: Tơdroăng kố má môi cho hnoăng cheăng tơku\m ăm ôu vitamin A rêm hơnăm hiăng chiâng tơdroăng hmâ, mê tơdroăng vâ pro dêi kuăn pơlê [ă tơdroăng ôu vitamin A ăm ‘nâi ne\ng pá xôp 60 khế ai tơdroăng ki tơ’lêi hlâu tro tung hên hơnăm hiăng hluâ. Nôkố, mâu ngăn pơkeăng ki hên cho mâu kum cheăng ngăn ‘na pơkeăng thôn pơlê kô hnê tối mâu tơdroăng ki pơxúa dêi vitamin A [ă vâi ‘ne\ng.

{ă tơdroăng mơjiâng inâi séa ngăn mâu vâi ‘ne\ng ngăn a inâi rak ngăn mâu ki pâk pơkeăng mơdât pơreăng rêm hơnăm vâ mâu hngêi pơkeăng cheăm chêh hla mơ-éa krếo. Klêi mê, mâu ngăn pơkeăng thôn pơlê, mâu ngăn pơkeăng cheăm tối pơtâng ăm mâu rơpo\ng kuăn pơlê ki ai kuăn ‘ne\ng dế tro hơnăm djâ dêi kuăn lăm ôu pơkeăng. A hlá mơ-éa krếo mê ai chêh hâi, chôu, tíu tơku\m vâ mâu jâ nôu, vâi nâ djâ dêi kuăn ‘ne\ng lăm troh ôu vitamin A.

Pak^ng mê, mâu khu ngăn pơkeăng nôkố xuân thăm hnê tơdroăng ki pơxúa ăm vâi ‘ne\ng ôu vitamin A, xuân môi tiah mâu tơdroăng ‘na hnê tối thế ôu vitamin A tung kong pơlê vâ rêm rơpo\ng hngêi ki lâi ai kuăn ‘ne\ng dế tro hơnăm pơrá châ ôu pơkeăng. Vâ vâi ăm dêi kuăn lăm ôu pơkeăng tu\m.

Êng: Ô pôa, [ă kơpong hơngế hơngo, kơpong hdroâng kuăn ngo, vâ châ ‘nâi mâu tơdroăng gá tơpá khât, tiah mê khu ngăn pơkeăng kô pơkâ mâu tơdroăng pêi pro tơdjâk troh, hnê nhên môi tiah lâi ‘na tơdroăng kố vâ pêi ai pơxúa?

{ok thái pơkeăng Đồng Sĩ Quang: [ă kơpong hơngế hơngo, kơtiê xahpá cho mâu kơpong hdroâng kuăn ngo reh ối, tơdroăng hnê ing rơ’jiu, um tivi iâ hên xuân pá, xua mê, [ă mâu kơpong kố thế mơdêk hnoăng cheăng lăm troh hnê a tơrêm rơpo\ng, tơru\m [ă tơrêm rơpo\ng vâ ăm hlá mơ-éa krếo lăm hôp, cho tơdroăng ki kal păng ‘nâng. Tơdroăng kố [ă kơpong hơngế hơngo mê ngin hiăng tơmâng troh, hnê tơdrêng [ă tơdroăng ăm mâu ki lăm cheăng khăm pơlât a thôn pơlê. Mâu khu ngăn pơkeăng thôn pơlê lăm pôu ăm hlá mơ-éa krếo hôp hnối hnê tối ăm rơpo\ng hngêi ki mê ple\ng vâ veăng lăm hôp.

Êng: Hôm mơnê kơ pôa!

Gương prế A Sa Ly tơplôu [ă pơchuât

 

 

 

 

 

 

Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC