VOV4.Sêdang - Têa tôu nôu cho têa ki le#m má môi ăm vâi hdrêng nếo kot mâ âu [a\ vâi hdrêng ối ku\n, [ă hiăng tâng hên rơ’jíu, hlá tơbeăng, um tivi tơbleăng tối. Laga, nôkố a kơchơ tê mơdró ai tê hên h^n tê têa tôu ki pro. Mâu têa tôu ki pro kố tơbleăng tối le#m khât, ai tu\m trếo piê kơhiâm ăm vâi hdrêng xông kân, kum vâi hdrêng mơnhông ‘na tuăn ngoâ rơkê, [a\ hía hé, pro hên ngế tơngah xêh têa tôu ki pro kố kô chiâng vâ hơ’lêh [a\ têa tôu nôu. Tiah mê, têa tôu nôu [a\ têa tôu ki pro ga phá dêi pó tiah lâi? Tơdroăng mơ’rêh kuăn [a\ têa tôu nôu pơxúa ăm tơdroăng xông kân dêi vâi hdrêng. Tơdrêng amê, nôu púi vâ kuăn xông kân ah kô rơkê, mê thế mơ-âu kuăn [a\ têa tôu môi tiah lâi vâ tơtro? Tơdroăng pơxá ‘’Pơxúa dêi tơdroăng mơ’rêh kuăn ăm kuăn âu têa tôu nôu’’ tung tơdroăng ‘’Ivá [a\ rêh ối’’ hâi kố, tối ‘na mâu tơdroăng mê, hên h^n vâi hdrêng a kong pơlê Gia Lai ôh tá châ âu tôu nôu sap pơxiâm kot mâ, âu xêh têa tôu ki pro.

            Mơhé hiăng 12 khế, laga muăn Nguyễn Ngọc Diêu, môi ngế vâi hdrêng ôh tá ai nôu pâ păn roăng che#m mơ’rêh, châ tơdah xo păn a hngêi chuô Bửu Châu, pơlê kong kơdrâm Pleiku, kong pơlê Gia Lai  nếo lối 6 kílô. Jâ Phop Thích Nữ Minh Nguyên, ngế pơkuâ hngêi chuô Bửu Châu tối ăm ‘nâi, nếo pơxiâm tơdah păn a hngêi chuô, Diêu hngăm lối 2 kílô. Châ ôh tá mo dâi, muăn ôu têa tôu ki pro ôh tá tơtro [a\ têa tôu, xua mê ôh tá păng kân, ôh tá hngăm. Thăm nếo, rêm roh kong prâi hơ’lêh, muăn hmâ châi sôu. Xua đi đo tamo châi, mê Diêu hrá kân, 9 khế nếo chiâng têng pêng, 13 khế nếo chiâng ối ‘nân. Jâ Phop Thích Nữ Minh Nguyên tối: Muăn kố châ ôh tá dâi le#m, kong tô mê muăn kơ-o, lo têa mâ, têa môh, tơngê. Drêng pơxiâm kot mâ nah, muăn ôu têa tôu ki pro bu 30 ml, nôkố ôu ôh tá châ 120 ml. 13 khế, ga nếo chiâng ối ‘nân. Ga hmâ tơngê. Kong prâi hơ’lêh mê ga châi tamo, tơngê, kơ-o. Mơni 12, 13 khế nếo chiâng prôk lăm, ai ngế ki ‘nâ 14 tâng ôh 15 khế nếo chiâng prôk.

            R]om Oanh, môi ngế vâi hdrêng ôh tá ai nôu pâ păn roăng che#m mơ’rêh a hngêi trung Cô Nhi Sao Mai, pơlê kong kơdrâm Pleiku, kong pơlê Gia Lai đi đo châi klêa drêng ăm ôu têa tôu ki pro. Jâ Hồ Thị Thật, ngế ki rak ngăn muăn Oanh tối ăm ‘nâi, ahdrối tơdah rak ngăn a hngêi trung kố, muăn châ ôu têa tôu nôu tung 1 khế apoăng. Xua mê, châ mo le#m tâ mâu vâi hdrêng ki ê. Laga, drêng ôu têa tôu ki pro, R]om Oanh châi klêa lo eâk, châ chiâng hiâ ôh tá hngăm. Xua đi đo eâk, mê tung klêa o hía trếo pló ki vâ mơdât pơrea\ng, pro châ muăn ôh tá mot drêng kâ kế. Mơhé hngêi trung hiăng ăm Rc\om Oanh ôu têa tôu ki kơnâ liăn, laga ôh tá hlo tơ-[rê ki klâi. Jâ Hồ Thị Thật tối: Drêng pơxiâm mot akố nah kéa muăn khêi le#m, le#m ‘nâng. Apoăng, pơxiâm ăm ôu têa tôu ki pro, mê ga ôh tá hmâ, eâk hên, châ hiâ. Á ăm muăn ôu pló ki tơprê kế kâ, ăm ôu têa tôu (ya-uô) yaourt, ăm troăng klêa ai pló ki tơprê kế kâ. 1 khế eâk dâng 2 troh 3 hdroh, môi roh 2 troh 3 hâi. Tâng râ, châi klêa eâk lo têa, mê thế lăm pơlât a hngêi pơkeăng. A hlo pá puât khât drêng ăm vâi muăn ôu têa tôu ki pro! Têa tôu ki pro xuân le#m, vâi hơ’lâk hên trếo ki kơhiâm. Laga ai mâu vâi muăn ôh tá tơtro, drêng ôu ôh tá tơtro [a\ châ, mê hmâ to tamo châi.

            *{ok thái pơkeăng Hoàng Ngọc Thành, kăn pho\ kơbong pơlât vâi hdrêng hngêi pơkeăng kân kong pơlê Gia Lai tối ăm ‘nâi, mâu vâi muăn ối ku\n ôh tá châ ôu têa tôu nôu, châ hrế [a\ ôh tá kâi hbrâ mơdât pơrea\ng. Mơhé têa tôu ai hên trếo piê kơhiâm, laga hên vâi hdrêng ôu ôh tá tơtro [a\ châ. Kéa vâ tối, tâng vâi hdrêng châ ăm ôu têa tôu nôu kô xông kân le#m, tuăn ngôa hlê ple#ng tâ, kum vâi hdrêng mơnhông tu\m túa. {ok thái pơkeăng Nguyễn Ngọc Thành tối: Drêng lăm khăm pơlât, mê pin pơchông [a\ mâu vâi muăn ki rêh [a\ nôu pâ, mê mâu muăn ki ôh tá ai nôu pâ păn roăng châ chăn ôh tá piê le#m, đi đo tro tâ pơrea\ng. Drêng tâ pơrea\ng, mê ton vâ prêi le#m. Têa tôu nôu cho le#m khât ăm vâi hdrêng ôu, ki rơhêng vâ tối ga ai trếo ki kâi hbrâ mơdât pơrea\ng. 2 túa pơrea\ng hmâ hlo vâi hdrêng tâ tú drêng ôh tá châ ôu têa tôu nôu mê cho pơrea\ng troăng hiâm [a\ troăng klêa. Mâu nôu ki ai kuăn ối ku\n, vâ ăm kuăn mo dâi, ôh tá tro tâ pơrea\ng, mê kal ăm vâi hdrêng ôu têa tôu nôu tung 6 khế apoăng, klêi kơ’nâi hluâ 6 khế mê nếo ăm kuăn kâ kế.

            ‘’Têa tôu nôu cho trếo kơhiâm le#m má môi kum vâi hdrêng xông kân piê le#m, mo dâi, châ rơ’jíu, hlá tơbeăng, um tivi tơbleăng đi đo. Pin hlo nhên, mâu vâi hdrêng ôh tá ai nôu pâ păn roăng che#m mơ’rêh, ôh tá châ âu têa tôu nôu, mâu vâi hdrêng ki mê ivá chiâng ôh tá mo dâi tâng pơchông [a\ vâi hdrêng ki châ âu têa tôu nôu, tuăn hiâm tơche#ng tơmiât ôh tá [ea\n rơkê.

-Ô [ok thái pơkeăng, pâ [ok thái pơkeăng ăm ‘nâi mâu tơdroăng ki pơxúa dêi tơdroăng păn kuăn [ă têa tôu nôu?

*{ok thái pơkeăng Mạc Văn Thắng: ‘’Păn kuăn [ă têa tôu nôu ai pơxúa kân. {ă ngế nôu, klêi mơhum kuăn ăm kuăn âu têa tôu kô ví tơdroăng lo mơheăm xua pro ăm têa tôu lo troh tơdroăng pro tâk rơpâ a tíu mơjiâng kuăn. Vâ hbrâ ví lo mơheăm klêi mơhum kuăn ngá. Má péa, ví tơdroăng châi ‘na tôu. Xua mê ôh tá ăm kuăn âu, pro troăng têa tô ôh tá chiâng lo, pro chiâng mơ-êi troăng têa tôu. Má pái, têa tôu nôu ga ai hlâu, la thăm pro kụăn nôu mơjo pâ dêi pó. Ăm kuăn âu cho 1 tơdroăng ví re#ng mơjiâng kuăn ‘ne#ng, xua tung 6 khế apoăng ăm kuăn âu, kơtâ ki mơjiâng kuăn ôh tá tá tơruih, mê gá kô iâ ki chiâng mơjiâng kuăn ki pin hâi teăm hêng. {ă vâi ‘ne#ng, têa tôu nôu kum ai ivá kâi tơplâ mơdât [ă pơreăng, mơdêk ai trếo kơhiâm, cho têa tôu ki pơxúa ăm vâi ‘ne#ng, ví tro mâu pơreăng troăng klêa, kum vâi ‘ne#ng xông kân tơdâng tơ’mô’’.

-Vâi ‘ne#ng ki ôh tá châ âu têa tôu nôu kô trâm hên tơdroăng ki ôh tá mơhúa klâi ‘na ivá, ô [ok thái pơkeăng ?

*{ok thái pơkeăng Mạc Văn Thắng: ‘’Mâu vâi ‘ne#ng ki lâi ôh tá châ âu têa tôu nôu ivá kơ ôh tá mo. Ôh tá ai ivá ki rơdêi vâ tơplâ mơdât pơreăng, xua têa tôu nôu ai mâu trếo ki le#m. Vâi ‘ne#ng ôh tá châ âu têa tôu nôu, ki hdrối [ă ton ta ah, vâi ‘ne#ng kô trâm ‘na tơdroăng ôh tá ai trếo kơhiâm tung châ, ôh tá păng kân, malối hmâ tro mâu tơdroăng châi tung troăng klêa, môi tiah châi klêa pơyâng lo têa [ă mâu tơdroăng châi ‘na plâi nuih, kơtêi kơtâu têi tung pơla hiăng krâ ah’’. 

-Ô [ok thái pơkeăng, tiu [ok thái pơkeăng, tơdroăng ăm kuăn âu têa tôu nôu kal thế pêi pro môi tiah lâi tung pơla vâi ‘ne#ng xông kân?

*{ok thái pơkeăng Mạc Văn Thắng: ‘’Âu to têa tôu nôu tơkéa vâ tối, âu sap klêi mơhum ta troh 6 khế, ôh tá ai âu têa tôu ki ê bú âu to têa tôu nôu tê. Tâng bu âu môi rơlo\n têa xuân ôh tá xê âu to têa tôu nôu tê ôh.  Xua mê, păn kuăn [ă têa tôu nôu kal thế pêi pro tung pơla môi tiah kơ ‘nâi kố: Má môi cho âu têa tôu nôu klêi mơhum [ă âu rêm hâi tung pơla 6 khế apoăng, tiô  tơdroăng o ku\n vâ. Kơ’nâi 6 khế,  pơxiâm ăm kâ chôa i-iâ kâ têa, klêi mê nếo ăm kâ ai châ, ta troh hiăng 24 khế [ă pơtối ăm kâ tâng chiâng. Klêi 6 khế xuân hiăng chiâng ăm kâ, xua kơ’nâi 6 khế, ngế nôu hiăng lăm pêi cheăng, ngế ‘ne#ng mê ối a hngêi ăm vâi păn. Drêng kố, pơtâp ăm kâ, hlối ăm âu têa tôu ro. Drêng mê, hiăng 24 khế, ai mâu rơpo\ng ki ‘nâ ai liăn rôe xêh mâu têa tôu ro vâ ăm dêi kuăn âu. Mâu rơpo\ng ki ôh tá ai liăn, pơtối ăm kuăn âu. La lâi ngế nôu châi tamo lơ ai tơdroăng klâi ‘lo mê nếo ăm ngế ‘ne#ng pơtê âu drêng hâi teăm châ  24 khế’’.

-Hên ngế tối tiah kố, nôkố ai hên túa têa tôu ai trếo kơhiâm le#m, chiâng vâ hơ’lêh têa tôu nôu, [ok thái pơkeăng tối ti lâi vâ tơdroăng kố?

*{ok thái pơkeăng Mạc Văn Thắng: ‘’Tâng vâ tối tơdroăng ki mê ôh tá tro. Drêng pin ngăn a chư chêh dêi têa tôu ro, têa tôu ki tơbleăng gá ai tu\m. La trếo ki vâ mot tung châ dêi têa tôu ro ôh tá tơ’mô [ă têa tôu nôu. Xua tung têa tôu nôu gá krúa ‘na trếo kơhiâm [ă tơtro ki vâ xông kân rơdêi dêi vâi  ‘ne#ng. Ai mâu tíu cho tung kơpho#, mâu ki ai liăn, ôh tá lôi têa tôu nôu kum ăm vâi ‘ne#ng xông rơdêi. Pin thế hnê tối, tơbleăng tung hlá tơbeăng, rơ’jiu pro ti lâi vâ vâi ple#ng têa tôu nôu ai pơxúa ‘nâng, [ă ki vâ mot tung châ vâi ‘ne#ng tơtro [ă trếo kơhiâm [ă hbrâ ví tơdroăng châi.  Ing tơdroăng ki hlê ple#ng mê, vâi kô hơ’lêh tơdroăng tơche#ng tơmiât [ă pêi pro’’.

-Ô [ok thái pơkeăng, ai hên ngế nôu ôh tá loi ki le#m dêi têa tôu tơná. Xua mê, [ok thái pơkeăng ăm ‘nâi mâu tơdroăng vâ ngế nôu kô mơdêk ki le#m dêi têa tôu tơná, ai trếo kơhiâm ăm ngế ‘ne#ng ki âu xông kân rơdêi le#m?

 *{ok thái pơkeăng Mạc Văn Thắng: ‘‘Na trếo kơhiâm ăm ngế nôu, mê ngế nôu thế kâ tu\m kế kâ, kơchâi, pơtê tơdroăng ah têa tôu ngế nôu kô le#m tâ. Tung mâu tơdroăng ‘na trếo kơhiâm, xuân môi tiah ‘na păn kuăn [ă têa tôu nôu, ngin hiăng hnê tối tơdrêng, lơ hnê tôi tung hlá tơbeăng rơ’jiu, um tivi, lơ pơtroh hla mơ-éa tiu khu vâ tối ‘na ki pơxúa dêi têa tôu nôu. Má péa, pin pêi pro tro tơdroăng hnê tối dêi Khu tơru\m cheăng ngăn pơkeăng lâp plâi tơnêi thế mơdât tơbleăng ‘na têa tôu ro a mâu tíu drô troăng [ă a hngêi pơkeăng. Pak^ng mâu tơdroăng hnê tối tung rơ’jiu, um tivi, khu ngăn ‘na pơkeăng kô ai hên troăng vâ hnê. Nôkố, tung hngêi pơkeăng, ngin ăm ngế kơdrâi ki ngăn vâi ‘ne#ng mơhum mê kum ăm ngế ‘ne#ng re#ng âu têa tôu nôu. Drêng lâi hlo ngế ‘ne#ng mê vâ triê ăm âu tơdrêng hlối, hdrối mê, ôh tá chiâng ăm ngế ‘ne#ng ôu mâu túa têa lơ têa tôu ro ki lâi ôh. Ing tơdroăng ki hlo ngế ‘ne#ng hêng âu, têa tôu nôu kô ai [ă kô chôa ai hên vâ ăm ngế ‘ne#ng âu’’.  

-{ok thái pơkeăng ai hnê tối klâi [ă mâu ngế nôu ki dế păn kuăn tơx^n, tung tơdroăng păn mơ’rêh kuăn ăm âu têa tôu nôu?

*{ok thái pơkeăng Mạc Văn Thắng:‘’{ă tu\m tơdroăng, hnê tối mơ’no tơdrêng tung rơ’jiu, um tivi, hnê tối [ă tơdroăng pơtroh hla mơ-éa, mơđah ăm ngăn phim, ngin hnê tối ăm mâu ngế nôu ki dế păn kuăn, âu têa tôu nôu mê ki le#m má môi tá mâu trếo kơhiâm ki pro ăm vâi ‘ne#ng xông kân xông rơdêi, tá ‘na tơdroăng cheăng kâ’’.

-Mơnê kơ [ok thái pơkeăng hiăng hnê tối ‘na tơdroăng kố.                                  

Gương prế A Sa Ly  tơplôu [a\ pơchuât