Êng: Ô pôa, tiô ăm ‘nâi kôkố tung kong pơlê Daklak, tâi tâng kơxo# liăn ki ối che#n ăm mung ‘mâi pêt kơphế bú dâng 51 rơtal liăn. Kố cho kơxo# ki iâ tâng pơchông [ă kơlo pơkâ. Tiah mê, tiô pôa ki lâi xiâm gá?
Pôa Tăng Hải Châu: Ki xiâm má môi cho xua kuăn pơlê pêi chiâk deăng hâi hak vâ khât [ă tơdroăng ‘mâi pêt kơphế drêng yă kơphế dế a kơlo ki rơpâ, tung pơla mê, yă dêi mâu hdrê loăng ki ê môi tiah yă phâi bơr, tiu, plâi sầu riêng a kơlo kơnâ xua mê ai mâu deăng pêt kơphế drêng hơ’lêh mơngế pin ôh tá ‘mâi pêt nếo mê hơ’lêh pêt mâu loăng plâi ki ê. Ki xiâm má péa, kuăn pơlê tô tuăn ‘mâi pêt thế ton hơnăm mê loăng nếo ai plâi, hâi teăm tối troh tơdroăng ki thế pêi pro tro tung ‘mâi pêt kơphế thế ăm tơnêi châ pơtê ‘nôi vâ kơdế mâu pơreăng, kơmeăm ăm pơtê dâng 2 hơnăm ‘nôi. Mâu kuăn pơlê ki pêi chiâk deăng tô tuăn tung pơla mâu hơnăm ki mê kuăn pơlê hâi châ tê dêi plâi, mê ôh tá ai liăn vâ rêh kâ. Ki xiâm má 3 xua kuăn pơlê ôh tá hlê ple\ng tung tơdroăng ‘mâi pêt drêng kơdrum loăng kơphế hiăng krâ.
Êng: ‘Na hngêi rak liăn hiăng ai pơkâ tơdroăng klâi mâ mơhnhôk kuăn pơlê mung liăn ‘mâi pêt kơphế?
Pôa Tăng Hải Châu: Tơdroăng ‘mâi pêt kơphế kố tâng vâ tối ‘na xiâm ki rơkâ mơhế hngêi rak liăn hiăng ăm mung [ă tơvêh liăn rơkâ iâ. Môi tiah nôkố liăn tơvêh rơkâ bú 6,5% tung hơnăm. Kố cho kơlo rơkâ ăm mung ton hơnăm gá iâ tê. Iâ tâ dâng 3% tâng vâ pơchông [ă ăm mung tê mơdró môi tiah hmâ. Hngêi rak liăn xuân pơkâ troăng hơlâ ton hơnăm ăm mơngế ki ‘mâi pêt kơphế, tơkéa vâ tối, tung pơla pơkâ khế hơnăm ăm mơngế mung hâi tơvêh xiâm liăn ki mung [ă liăn rơkâ.
Hngêi rak liăn tơnêi têa pơcháu ăm hngêi rak liăn kum ‘na pêi chiâk deăng-mơnhông mơdêk thôn pơlê tối tơbleăng. A Daklak ai 2 tíu hngêi rak liăn kum mêi chiâk deăng râ má 1. Mê cho hngêi rak liăn tơnêi têa hiăng hnê mơhno ăm 2 hngêi rak liăn kố mơdêk tơbleăng pêi pro kơtăng. Má môi hngêi rak liăn hnê mơhno [ă hnê pêi. Nôkố, mâu hngêi rak liăn hiăng hnê tu\m tâi tâng ‘na túa pro hlá mơ-éa [ă pơkâ tung pơla ăm mung liăn troh khu mơdró xuân môi tiah mơngế ki pêi pêt kơphế. Má 2, cho tơdroăng hnê tối dêi hngêi rak liăn xuân hiăng pro kơtăng, hiăng tơru\m khu chêh hlá tơbeăng, mâu tíu mơ’no rơ’jiu, um tivi hnê tối. Pak^ng mê, tơku\m po hneăng hôp râ tơring, cheăm [ă in mâu hlá mơ-éa chêh vâ ăm mơngế ki pêt kơphế pơchuât ngăn.
Êng: Tiah mê, vâ tơdroăng ‘mâi pêt kơphế châ tơ-[rê, tiô pôa pin thế tơmâng ‘nâ tơdroăng klâi tung la ngiâ?
Pôa Tăng Hải Châu: Vâ mơdêk troh tơdroăng pêi cheăng tung la ngiâ, ngin pơkâ tiah kơ’nâi kố: Má môi, pâ thế chin phuh pro ti lâi vâ tơdroăng ăm mung liăn ‘mâi pêt mê ing tơdroăng ăm mung liăn tê mơdró chiâng tơdroăng ăm mung liăn kơjo kum vâ ăm mung ton hơnăm tâ. Xo kơxo# liăn dêi hngêi rak liăn xiâm tơnêi têa vâ ôh tá êa tơvêh, tơkéa vâ tối tung pơla loăng kơphế hâi ai plâi, mê ôh tá êa tơvêh rơkâ ăm mâu kuanư pơlê ki mung vâ hmiên tuăn.
Má 2 pâ thế chin phuh kum hdrê pêt ăm kuăn pơlê ki ‘mâi pêt kơphế môi tiah tơdroăng pơkâ kojo kum vâ mơngế ki pêt kơphế rơhêng vâ ‘mâi pêt xua ai chin phuh veăng kum ăm hdrê pêt. Kố xuân cho rôh ki vâ pin ‘mâi hơ’lêh kơdrum kơphế [ă hdrê kơphế ki dâi le\m kơtóu plâi hên.
‘Na kong pơlê, thế veăng tơmâng dêi tâi tâng rêm râ mâu kơvâ cheăng, dêi khu ngăn ‘na tơdroăng cheăng kal kí. Xua tâng pin ngăn kố cho túa hdrê ki le\m tơviah pơkâ ki kal tung rêh ối rêm hâi dêi kuăn pơlê kơpong Tây Nguyên mê thế ngăn tơdroăng kố cho tơdroăng ki kân [ă cho hnoăng cheăng pêi kal kí dêi rêm râ, kơvâ cheăng, bú môi to hngêi rak liăn tê gá tơpá ôh tá kâi vâ pêi pro. Xua mê, tá khu cheăng ‘na tơdroăng kal kí thế veăng hnê tối, hnê tơbleăng ăm kuăn pơlê ‘nâi hlê ‘na tơdroăng thế ‘mâi pêt dêi.
Tâng ôh tá teăm ‘mâi pêt, mê mơni kô troh 5 lơ 10 hơnăm ah nếo kơphế Daklak, Tây Nguyên dêi Việt Nam kô ôh tá hlo tê xếo a mâu kong têa tung lâp plâi tơnêi, mê cho tơdroăng ki rơ iô khât. Xua mê, ngin tơmiêt tiah kố, tâng ai mâu khu râ kăn, kơvâ cheăng veăng pơkâ hnê kơtăng khât mê ngin kô chiâng pêi pro tơdroăng ‘mâi pêt kơphế kố.
Hôm mơnê kô pôa
Gương prếi A Sa Ly tơplôu [ă tơbleăng
Viết bình luận