VOV4.Sêdang - Luât hơnăm 2013 châ tối tơbleăng hiăng hdró tơdroăng ki kal tung kơxop hlá mơéa luât Việt Nam, mơjiâng troăng hơlâ luât ăm tơdroăng ki pơtối mơjiâng tơnêi têa tiô luât pơkuâ dêi Xah ho#i chuh ngiah, pơtối mơnhông mơdêk tơdroăng cheăng kâ, kơchô tê mơdró pơkâ troăng hơlâ xah ho#i chuh ngiah. Klêi Luât châ tối tơbleăng, Kuo#k ho#i hiăng mơjiâng [ă ‘mot tơ’nôm mâu luât pơkâ, vâ re#ng pơkâ xúa tung rêh ối. Drêng troh tơbâ 70 hơnăm tâ ph^u pôk Kuo#k ho#i Việt Nam lơ (6/1/1946 – 6/1/2016), Lê Thơm prếi Minh Châm, cho khu chêh hlá tơbeăng ai [ai chêh ‘’Kuo#k ho#i hneăng má 13 [ă tơdroăng pêi pro klêi troăng hơlâ tiô tuăn hiâm Luât pơkâ hơnăm 2013’’.

Tiô Pho\ Yăo sư-Tie#n sih Lê Minh Thông, Kăn pho\ pơkuâ ngăn Vi [an hnê ngăn luât dêi Kuo#k ho#i tối: Tâng hvái ngăn tơdroăng rêh ối tung pơla 70 hơnăm hiăng hluâ pin hlo nhên, môi tung mâu hnoăng cheăng ki hlo hiăng hơ’lêh tơ-[rê má môi dêi Kuo#k ho#i tơnêi têa pin mê cho tơdroăng hiăng mơjiâng mơ’no 5 kơxop hlá mơ-éa luât. Tung mê, kơxop mơ-éa luât hơnăm 2013 hiăng châ tối tơbleăng hiăng chiâng troăng hơlâ ki pơkâ rơdêi ‘nâng veăng kum ăm tơnêi têa pin mot tung roh ki hơ’lêh nếo, châ pêi pro tơtro [ă roh ki vâ tơ’lêi châ tơtêk [ă ‘mâi rơnêu mâu tơdroăng ki tá hâi tơ’ló, tơkâ hluâ mâu tơdroăng pơloăng mơnúa tâng châ pêi pro tu\m têk, tơdrăng khât [ă tơtro tiô tơdroăng pơkâ dêi kơxop hlá mơ-éa Luât hơnăm 2013. Pơkâ mơ’no pêi pro koxop mơ-éa Luât hơnăm 2013, tung pơla hơnăm hiăng hluâ, Kuo#k ho#i hiăng ‘mâi hơ’lêh, mơjiâng pro thăm hên kơxop mơ-éa Luât ki kal, tơku\m hên cho mơjiâng mâu luât ‘na tơku\m mơnhông hnoăng cheăng dêi kơ koan tơnêi têa, môi tiah: Luât tơku\m mơjiâng khu kăn xiâm pơkuâ ngăn Kuo#k ho#i, Chin phuh, Hngêi tơleăng xiâm, Tíu xiâm séa ngăn arak luât, Luât tơku\m mơjiâng khu pơkuâ ngăn ‘na tơring, cheăm [ă hên h^n luât ki ê. Pak^ng mê, Kuo#k ho#i hneăng 13 xuân hiăng mơ’no hên mâu luât vâ thăm mơnhông mơdêk hnoăng cheăng dêi kuăn mơngế, môi tiah: Kơxop mơ-éa Luât kuăn pơlê xivil ki ‘mâi hơ’lêh, Luât tơleăng tơdroăng xôi kân ki hơ’lêh, Luât pơsăm phoăng pơsăm tơkêng ki ‘mâi hơ’lêh, Luât pơsăm phoăng ‘na tơleăng tơdroăng xôi kân ki ‘mâi hơ’lêh [ă hía hé. Tiô Pho\ yăo sư-Tie#n sih Lê Minh Thông tối, ai lối 100 tơdroăng luât hiăng châ tối tơbleăng tung hneăng dêi Kuo#k ho#i roh kố, Kuo#k ho#i hneăng 13 hiăng mơnhên hdró tơdroăng ki mơjiâng mâu túa luât dêi tơnêi têa pin: Kuo#k ho#i hiăng athế pơtối hơ’lêh rơdêi, ki hdrối tâ athế hơ’lêh tơdroăng cheăng ki mơjiâng luât. Kal athế ‘mâi rơnêu, hơ’lêh ki malối dế nốkố pin mơjiâng luât kân păng ‘nâng, mâu kơxop mơ-éa Luât mê ga hên rơdâ, klêi kơ’nâi mơjiâng luât mê tơdroăng rêh ối pêi cheăng xuân hiăng ai tơdroăng ki hơ’lêh. Xua ti mê, hơ’lêh nếo tung túa mơjiâng pro luât, pin ‘mâi hơ’lêh luât ki kuăn xo, klêi mê, hơ’lêh chiâng luât ki kân. Bu ai tơdroăng mơjiâng luât ki kuăn mê nếo chiâng pro troăng, ai túa vâ tơpui tơno roh kơ’nâi.

Khe#n hôm păng ‘nâng tơdroăng cheăng mơjiâng Luât dêi Kuo#k ho#i tung mâu khế hơnăm hiăng hluâ, Yăo Sư-Tie#n sih Trần Ngọc Đường, Kăn pho\ pơkuâ ngăn [ơrô cheăng dê Kuo#k ho#i tối ăm ‘nâi: Hnoăng cheăng mơjiâng Luât dêi Kuo#k ho#i hiăng đi đo hơ’lêh nếo [ă rế hía rế châ tơ-[rê tâ tung hnoăng cheăng tro tiô pơkâ dêi Luât, hnê tối tơbleăng i nhên mâu troăng hơlâ, tơdroăng pơkâ dêi Đảng [ă hiăng châ chiâng mâu tơdroăng ki kal păng ‘nâng. Tâng vâ ngăn tơchuâm, mâu kơxop mơ-éa luât, kơxop mơ-éa luât xua Kuo#k ho#i, Vi [an hnê ngăn Kuo#k ho#i pơkâ rế hía rế hên, rế hía ki xêt dêi luât xuân rế tơ-[rê tâ. Tiô pôa Trần Ngọc Đường tối, tung pơla dế kố, drêng mâu troăng hơlâ hiăng ai Luât, tơdroăng mơjiâng luât rế hía rế châ pêi pro tơtro, hnoăng cheăng mơjiâng Luât dêi Kuo#k ho#i athế po rơdâ, trâu hơngế tâ nếo, ôh tá xê bro hên h^n la ôh tá trâu hơngế tiah hdrối nah: Mâu khu luât ki hiăng châ mơjiâng a tơnêi têa pin, hiăng mot tung roh ki pơkâ Luât hiăng tu\m, la ki tơ’ló dêi luât kal athế châ mơnhông mơdêk tơtro hên tâ nếo, xua mê, nôkố athế hơ’lêh, mơjiâng bro thăm nếo. Séa ngăn nhên ‘na hnoăng cheăng dêi Kuo#k ho#i mê athế pơtối mơnhông hên tâ nếo ki xêt khât dêi tơdroăng mơjiâng luât troh a roh ki vâ mơjiâng pro luât thăm rế trâu hơngế tâ, tiô á, tơdroăng kố pêi pro ga pá tâ ki mơjiâng pro hên h^n luât, mơhno tối athế tơtro [ă hiâm mơno pói vâ dêi kuăn pơlê, la athế tơtro [ă tơdroăng ki ai păng ‘nâng tung tơdroăng vâ ‘mâi hơ’lêh dêi kuăn mơngế. Tơdroăng tơkêa bro luât kố kal athế châ tối tơbleăng mê nếo xêt khât, ga nếo tơtro khât [ă tơdroăng rêh ối rêm hâi dêi kuăn pơlê.

Hneăng pêi cheăng dêi Kuo#k ho#i má 13, tiô kơ tơdroăng ki tơmâng xo rơkong pói vâ dêi kuăn pơlê [ă mâu kơxop mơ-éa luât ki kal, môi tiah Troăng mơjiâng Luât, Khu kơxop luât xivil ki ‘mâi hơ’lêh, Khu kơxop mơ-éa luât tơleăng tơdroăng xôi kân ki ‘mâi hơ’lêh hiăng ăm hlo ki hơ’lêh nếo dêi Kuo#k ho#i tung hnoăng cheăng mơjiâng Luât, mơhno tối hiâm mơno pêi pro tro tiô tuăn kuăn pơlê pói vâ, ki kal dêi tơdroăng mơjiâng luât, châ mơhnhôk ki rơkê hlê ple\ng dêi kuăn pơlê, tơdroăng ki môi tuăn dêi kuăn pơlê, rak vế tơniăn tung hnoăng cheăng mơjiâng luât, rak vế ki tơniăn tung tơdroăng ki ai păng ‘nâng, tơbleăng mơnhên, pro tơdrăng tung pơla vâ mơjiâng mâu troăng hơlâ ki pêi pro tung la ngiâ. Pôa Nguyễn Văn Yểu, Kăn xiâm pho\ hnê ngăn Kuo#k ho#i hneăng hdrối tối, tung la ngiâ kố ah, kal pơtối hơ’lêh nếo túa ki vâ mơjiâng Luât vâ châ pơtối mơnhông hnoăng cheăng dêi rêm kơvâ tung hnoăng ki rơkê ple\ng tung mơjiâng luât: Athế pơtối hơ’lêh ó rơdêi tâ nếo ‘na túa ki mơjiâng luât, tiô á, túa ki mơjiâng luât pin athế thăm séa ngăn mơnhên mâu tơdroăng ki ai khât păng ‘nâng, hriăn ple\ng ‘na tơdroăng khoa hok [ă mơnhên i păng ‘nâng tơdroăng ki pêi pro mê. Ki rơhêng vâ tối, drêng hiăng ai hlá mơ-éa ki chêh tối mê athế tối tơbleăng i nhên vâ rêm ngế ki hloh hlê rơkê ple\ng, ki ai ivá to\ng kum veăng tơpui tối ing apoăng.

Mơjiâng Luât cho môi tung mâu hnoăng cheăng ki xiâm dêi Kuo#k ho#i tơnêi têa pin. {ă mâu khu kơxop mơ-éa Luât hiăng châ Kuo#k ho#i tối tơbleăng vâ mơnhên tơtro kơxop mơ-éa Luât hơnăm 2013, hnoăng cheăng ki mơjiâng Luât dêi Kuo#k ho#i hiăng chiâng troăng hơlâ luât ki xiâm vâ kum mơnhông ăm hneăng ki hơ’lêh nếo tung tơnêi têa [ă tơru\m cheăng kâ dêi lâp plâi tơnêi dêi tơnêi têa tiô troăng hơlâ ki rế hía rế trâu rơdâ. {ă pơtối hơ’lêh nếo, thăm mơnhông hnoăng cheăng ki mơjiâng luât dêi Kuo#k ho#i cho hnoăng cheăng ki tơtro tiô tơdroăng tơchuâm tung hnoăng cheăng mơjiâng tơdroăng ki nếo nôkố.

Nhat Lisa tơplôu Gương tơbleăng