VOV4.Sêdang - Tiô tơdroăng pơkâ séa ngăn [ă mơnhên tối ‘na yă ‘no liăn mơjiâng pro kế tơmeăm nếo châ Chin phuh mơ’no, kuăn pơlê chiâng ai hnoăng séa mơnhên ngăn mâu tơdroăng tơkêa bro ki ‘no liăn, kơnôm ai khu séa ngăn ‘no liăn cheăng dêi pơlê pơla.

Ki hdrối lơ ki kơ’nâi, túa chêh pro hlá mơ-eá, túa ki séa ngăn ‘no liăn mơjiâng pro tơmeăm a pơlê pơla châ pêi tiô pơkâ a Luât 83 dêi Luât ‘no liăn cheăng tơchuôm [ă tơdroăng pơkâ klêi kơ’nâi hiăng ăm phêp.

Khu kăn séa ngăn ‘no liăn dêi pơlê pơla châ chiâng phêp pâ thế mâu kơ koan pơkuâ ngăn tơnêi têa ki ai hnoăng cheăng tối tơbleăng mâu tơdroăng nếo ai ‘na pơkâ mơnhông mơdêk pêi cheăng kâ-rêh ối pơlê pơla, ‘mâi pơkâ ‘na tơdroăng ki vâ mơnhông dêi kơvâ cheăng, ‘mâi bro, túa pơkâ xúa tơnêi, pơkâ ‘na thăm mơjiâng hngêi trăng, troăng klông, ‘mâi vê hdró mơjiâng i nhên kơpong kơpho#, kơpong thôn pơlê, kơpong pêi cheăng kơmăi kơmok [ă ai pơkâ ‘no liăn ai tơdjâk troh pơlê cheăm tiô pơkâ dêi luât; pâ thế mâu kơ koan pơkuâ tơnêi têa ai tơdjâk troh tiâ mơnhên ‘na mâu tơdroăng ki tơná vâi ki mê chiâng pơkuâ tro tiô pơkâ dêi luât.

Pá k^ng mê, Khu pơkuâ ngăn ‘na séa ngăn ‘no liăn ăm pơlê pơla chiâng phêp pâ thế Kăn pơkuâ tơdroăng cheăng tiâ mơnhên, tối pơtâng mâu tơdroăng nếo ai vâ to\ng kum ăm séa ngăn tung ‘no liăn mơjiâng pro tơmeăm khoăng: Pơkâ ‘no liăn cheăng, tối tơbleăng ‘na kăn pơkuâ ‘no liăn cheăng, Khu pơkuâ ‘na tơkêa bro, tíu ki vâ tơpui tơno; ki re\ng lơ hrá, pơkâ pêi pro dêi tơdroăng ‘no liăn cheăng;tơnêi kân rơdâ lơ iâ to lâi [ă xúa tơnêi; ‘mâi vê hdró tơnêi tơníu ăm i nhên [ă túa vâ mơjiâng pro tơmeăm khoăng; chêl thie#n, thế ‘mâi xe#n hngêi trăng [ă túa ki vâ ăm kuăn pơlê châ lăm ối tíu nếo; túa ki vâ pro mơgrúa le\m kế xok, tơmeăm ‘mêi [ă rak vế krúa le\m têa, tơnêi tíu tâ tá.

{ă mâu tơdroăng, tơkêa bro ‘no liăn ai xiâm kơxo## liăn [ă ivá cheăng dêi pơlê pơla, tơkêa bro xúa kơxo## liăn dêi cheăm lơ [ă xiâm liăn tơdrêng dêi mâu khu pơkuâ cheăng, mơngế phá ăm cheăm, pá k^ng mâu tơdroăng mê, kăn pơkuâ ngăn tơkêa bro, kăn ‘no liăn cheăng ai hnoăng cheăng tối tơbleăng tơ’nôm mâu tơdroăng nếo ai ‘na túa vâ pêi pro, túa cheăng chiâng pêi pro dêi kih thuât, túa tơmeăm [ă kơlo ki vâ rôe kế khoăng; ki tơ-[rê dêi tơdroăng mơnhên ngăn klêi kơ’nâi mơjiâng pro [ă mơdrếo liăn ăm tơmeăm ki hiăng mơjiâng pro.

Hnoăng séa ngăn ‘na ‘no liăn mơjiâng pro tơmeăm khoăng ăm pơlê pơla ối vâ mơhno tối ‘na tơdroăng pâ thế rêm râ ki ai hnoăng cheăng pơkâ thế pơtê tung mơ’no liăn cheăng, pêi pro hnoăng cheăng tơkêa bro tiô 2 tơdroăng tiah kơ’nâi kố. 1-Tâng châ hlo ai tơdroăng ki pro xôi luât tung rak vế, pêi pro tiô tơkêa bro pro tơdjâk chiâng ‘mêi troh pêi chiâk deăng, cheăng kâ, kring vế, mơhno mơjiâng túa le\m tro, rêh ối pơlê pơla, tơdjâk troh têa, tơnêi tíu ối tâ tá dêi pơlê pơla; 2-Kăn ‘no liăn cheăng ôh tá mơhno tơbleăng nhên ‘na tơdroăng ki vâ mơjiâng pro, tơkêa bro ki ‘no liăn tiô pơkâ dêi luât.

Tơdroăng pơkâ kố châ xêt khât sap ing hâi lơ 20 khế 10 hơnăm 2015.

Tiô luât má 16 dêi Luât ‘no liăn mơjiâng pro tơmeăm khoăng tơchuôm, mê mâu tơdroăng ki tro mơdât tung ‘no liăn mơjiâng pro tơmeăm tơchuôm, ai tiah kố:

-Pơkâ pro mâu tơdroăng ‘no liăn ôh tá tơtro [ă hnoăng cheăng la ngiâ, vê hdró, pơkâ cheăng ôh tá tro hnoăng cheăng tơná; ôh tá pêi tro ki lâi hdrối ki lâi mơ’nui, túa chêh pro hlá mơ-eá ôh tá tro tiô luât ôh tá bê liăn ki ‘no vâ mơjiâng bro tơmeăm khoăng.

-Pơkâ ‘no liăn mơjiâng pro tơmeăm khoăng, tơdroăng tơkêa bro tá hâi teăm châ khu râ kăn kơpêng pơkâ tro tiô troăng hơlâ ‘no liăn cheăng lơ ôh tá tro [ă troăng hơlâ ‘no liăn hiăng ai khu râ ki ai hnoăng cheăng pơkâ mơnhên. Pơkâ ki ‘mâi rơnêu tiô tung tâi tâng kơxo## liăn ‘no cheăng dêi tơdroăng, tâi tâng kơxo## liăn ki ‘no tơkêa bro ôh tá tro [ă luât ‘na ‘no liăn mơjiâng pro tơmeăm tơchuôm.

-Tí tăng xo hnoăng pro kăn, hnoăng cheăng tơná vâ tong xo, pro pơxúa ăm phá dêi tơná, tong kâ tung pơkâ pơkuâ cheăng [ă xo kâ kơxo## liăn ki mơjiâng pro tơmeăm tơchuôm.

-Troăng hơlâ, kăn ‘no liăn môi tuăn [ă khu ki hnê tối tơdjâk chiâng pro phá tơ-ê ki pơkâ vâ ‘no liăn mơjiâng pro tơmeăm; tơkêa bro mê chiâng hía lôi liăn ngân, mơhrê liăn ngân, kế tơmeăm dêi tơnêi têa, tơmeăm khoăng tung têa, tung tơnêi dêi tơnêi têa; pro tơ’nhiê troh tơdroăng rêh kâ ối dêi kuăn pơlê [ă khu pú hên.

-Tong mơhá, tong ăm [ă pro troăng ăm khu ngế châ kâ tong, kâ hơrế.

-Pâ thế khu pơkuâ cheăng, mơngế tơnăng ‘no dêi liăn drêng tơdroăng tơkêa bro tá hâi ai pơkâ vâ ‘no liăn, tá hâi teăm châ k^, tâk tăm po\ng, tá hâi ăm phêp lơ tá hâi teăm pơcháu liăn ngân vâ pro tiô pơkâ, pro chiâng che#n tung mơjiâng tơmeăm khoăng.

-Xúa liăn ngân ki ‘no mơjiâng ăm tơmeăm tơchuôm ôh tá tro hiâm mơno púi vâ, ôh tá tro mơngế, hluâ kơlo ăm phêp, tiô pơkâ dêi luât.

-Pro pơloi, pro phá rơ-ê ‘na tơdroăng nếo ai, hô sơ, hlá mơ-eá tơdjâk troh pơkâ troăng hơlâ ‘no liăn cheăng, pơkâ ‘no liăn, pơkâ pêi pro tiô tơdroăng tơkêa bro.

-Mơhno\ng tối tơbleăng, mơ’no tối tơdroăng nếo ai ôh tá tro, ôh tá tơdrăng, ôh tá tro tiô hiâm mơno kuăn pơlê púi vâ, tơdjâk chiâng ‘mêi troh chêh bro hlá mơ-eá, mơnhên tối, pơkâ túa cheăng, tơdroăng tơkêa bro.

-Mơhno\ng tối tơbleăng, pơtroh tơdroăng nếo ai ôh tá tro, ôh tá tơdrăng, ôh tá tro tiô hiâm mơno hên ngế púi vâ tơdjâk chiâng ‘mêi troh séa ngăn, séa mơnhên, tí tăng ngăn nhên, séa pro [ă tơbleăng tung pêi pro tiô pơkâ, tơdroăng tơkêa bro.

-Mơhno\ng pro tơ’nhiê, hliô pơloi, kơtôa lơ ‘măn rak ôh tá tu\m hlá mơ-eá, hô sơ tơdjâk troh pơkâ troăng hơ’lâ ‘no liăn cheăng, pơkâ ‘no liăn, thế pêi pro tiô tơdroăng tơkêa bro.

-Mơdât tơdroăng ki hlo khu ngế ki ai pro xôi luât tung ‘no liăn mơjiâng pro tơmeăm tơchuôm.

Luât xiâm [ă rêh kâ ối troh akố hiăng tâi.

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng