VOV4.Sêdang - Ô vâi krâ nho\ng o [a\ pú hmâ! Pơtối tơbleăng tối ‘na Luât on veăng rơpo\ng hngêi hnăm 2014 hiăng châ Kuo#k ho#i hneăng má 13 tối tơbleăng a roh hôp má 7 hâi lơ 19 khế 6 hnăm 2014, hâi kố, ngin kô tơbleăng tối mâu tơdroăng pơkâ tung Luât on veăng [ă rơpo\ng hngêi hnăm 2014 ‘na xing xoăng tơmeăm khoăng drêng prế on veăng tơlôi dêi rơpó, pó kôm tơmâng.

Tung Luât on veăng [ă rơpo\ng hngêi hnăm 2014, mâu luât sap ing 59 trôh luât 63 ai pơkâ nhên na tơdroăng tơleăng xing xoăng kế tơmeăm dêi on veăng klêi kơ’nâi tơlôi dêi pó. Tiah mê, tơdroăng ki vâ tơleăng xing xoăng kế tơmeăm dêi on veăng klêi kơ’nâi tơlôi ga ai tiah tối a kơ’nâi kố:

-Tơdroăng ki xing xoăng kế tơmeăm xua péa pâ tơkêa dêi pó; tâng ôh tá hâi vâ môi tuăn dêi pó athế mơnhên ngăn tiu hiâm mơno púi vâ dêi peăng ngế kơdrâi, lơ kơnốu, lơ tá prế péa ngế, Hngêi tơleăng athế tơleăng tro tiu Luât kố:

-Kế tơmeăm tơchuôm dêi on veăng châ xing xoăng klâ péa, la athế rak tro tiu mâu tơdroăng pơkâ tiah tối a kơ’nâi kố:

a)Tơdroăng rêh kâ ối dêi rơpo\ng hngêi hôm niân lơ pá, peăng ngế  kơdrâi, lơ kơnốu hôm pá lơ chía tơ’lêi;

b)Ivá veăng pêi khoh chiâng ai tơmeăm khoăng dêi peăng ngế kơdrâi, peăng ngế kơnốu tung mơjiâng, veăng pêi cheăng, rak vế [ă pơtối mơnhông pro chiâng tơmeăm tơdjuôm. Ivá cheăng dêi ngế kơdrâi, ngế kơnốu tung on veăng châ ngăn cho mơngế pêi cheăng ki pêi lo liăn ngân;

c)Kring vế ki pơxúa tơtro dêi rêm pâ tung pêi chêi pêi deăng, tê mơdró kâ [ă hnoăng cheăng vâ rêm pâ toh chơ, ai ivá vâ pơtối pêi cheăng, pêi lo liăn ngân, kế tơmeăm;

d)Ki ôh tá tro dêi rêm pâ tung tơdroăng pro xôi hnoăng cheăng, hnoăng cheăng dêi pơla on veăng.

-Kế tơmeăm tơchuôm dêi on veăng athế châ xing xoăng [ă kế tơmeăm, tâng ôh tá chiâng xing xoăng [ă kế tơmeăm athế xing xoăng tiu ki kơnâ dêi tơmeăm khoăng; peăng lâi ki xo kế tơmeăm ki kơnâ luâ tâ peăng dêi tơná châ xing xoăng, mê athế xếo ngăn kơxo# liăn ki rơlối mê ga to lâi, klâ pro péa tơmeăm ki rơlối xing xoăng ăm péa ngế.

-Kế tơmeăm phá dêi ngế kơdrâi, lơ ngế kơnốu cho tơmeăm  khoăng dêi ngế ki mê, ôh tá tối [ă kế tơmeăm tơchuôm, la peăng ngế kơdrâi, peăng ngế kơnốu hiăng tơkêa tối dêi tơmeăm mê cho ki tơdjuôm.

-Tung pơla ai tơdroăng athế pơdjuôm mâu tơmeăm mê chiâng môi, mâu tơmeăm tơchuôm [ă tơmeăm phá, la peăng ngế kơdrâi, peăng ngế kơnốu kal athế xing xoăng tơmeăm mê, kô châ xêo tiu ki kơnâ kơxo# liăn dêi tơmeăm mê ki hiăng ‘măn tơdjuôm, ôh tá tối [ă tơdroăng ki prế on veăng ai tơkêa dêi pó mâu tơdroăng ki ê.

-Kring vế hnoăng, ki ai pơxúa tơtro dêi peăng ngế kơdrâi, kuăn ‘ne#ng tá hâi teăm xông drôh rơtăm, lơ kuăn ‘ne#ng hiăng xông drôh rơtăm la ôh tá tơleăng tuăn ngoâ, hiâm mơno, ôh ti ai ivá pêi cheăng [ă ôh tá ai kế tơmeăm che#m mơ’rêh dêi châ.

Tơdroăng xing xoăng kế tơmeăm tung pơla on veăng rêh ối [ă dêi pó athế pro tiu mâu tơdroăng pơkâ tiah tối a kơ’nâi kố:

-Tung pơla on veăng dế rêh ối [ă vâi krâ la prế kơdrâ tơlôi dêi pó, tâng kế tơmeăm dêi on veăng tung khu kế tơmeăm tơchuôm tung rơpo\ng hngêi ôh tá châ mơnhên tối, mê peăng ngế kơdrâi lơ peăng ngế kơnốu châ axoăng môi iâ kế tơmeam tơdjuôm dêi rơpo\ng hngêi, séa ngăn ivá cheăng ki veăng pêi dêi peăng ngế kơdrâi, peăng ngế kơnốu tung mơjiâng chiâng tơmeăm tơchuôm mê, xun môi tiah hnoăng ki mơjiâng tơdroăng rêh ối tung on veăng. Tơdroăng ki xing xoăng môi iâ kế tơmeăm xua on veăng tơhrâ [ă dêi pó; tâng ôh tá hâi vâ môi tuăn dêi pó Hngêi tơleăng ah ki tơleăng, xing xoăng ăm prế kế tơmeăm mê.

-Tung pơla on veăng rêh ối [ă vâi krâ, la kế tơmeăm dêi prế on veăng mê tơchuôm [ă kế tơmeăm dêi vâi krâ, kô chiâng vâ klâ xing xoăng, drêng prế tơlôi dêi pó, kế tơmeăm dêi prế on veăng mê châ klâ xing xoăng ing kế tơmeăm tơchuôm tro tiu luât hiăng pơkâ.

Luât má 62 pơkâ ‘na xing xoăng tơnêi klêi kơ’nâi on veăng tơlôi dêi pó:

-Hnoăng ki xúa tơnêi tơníu cho tơmeăm phá dêi peăng ngế ki lâi mê drêng tơlôi ah, tơmeăm xun ối peăng pá ngế ki mê.

-Tơdroăng ki xing xoăng xúa tơnêi tơníu cho tơmeăm tơchuôm dêi on veăng drêng tơlôi on veăng athế châ pêi pro tiah tối a kơ’nâi kố:

a){ă tơnêi pêi chêk pêi deăng, pêt loăng rêm hnăm, păn rơnăng ká xok xo\ng, tâng péa pâ xơrá vâ, ai liăn ngân pơtối păn a tơnêi tíu ki mê athế châ klâ xing xoăng tiu hiâm mơno péa pâ púi vâ; tâng ôh tá vâ môi tuăn, hngêi tơleăng kô tơleăng tro tiu luât má 59 dêi luât ki kố.

Tâng bu ai môi pâ ki kal vâ pơtối xúa tơnêi tíu ki mê, peăng ngế ki mê athế ‘no dêi liăn, xing xoăng ăm peăng ngế ki tá tơdế ki kơnâ dêi tơnêi tíu mê;

Tung pơla prế on veăng ai tơnêi pêt loăng ton năm, păn ká xok xo\ng tơchuôm [ă vâi krâ, drêng tơlôi dêi pó mê kô klâ xing xoăng tơnêi ki mê, [ă xing xoăng tro tiu troăng a ki luât hiăng pơkâ;

{ă tơnêi pêi chêk pêi deăng, pêt loăng ton hnăm, châ xing xoăng tiu pơkâ dêi luât ‘na tơnêi tơníu.

-Tung pơla on veăng rêh ối tơchuôm [ă vâi krâ la ôh tá ai tơnêi ki xúa tơchuôm [ă vâi krâ, klêi kơ’nâi tơlôi dêi pó, prế ôh tá châ klâ xing xoăng tơnêi, [ă ôh tá chiâng rêh ối tơchuôm [ă vâi krâ, tơleăng tiu pơlâ a Luât 61 dêi Luât kố.

Luât xiâm [ă rêh kâ ối trôh akố hiăng tâi.

Nhat Lisa tơplôu, Gương pơchuât