VOV4.Sêdang -Tây Nguyên kong hiăng tô ó dêi rơnó tô, ga phá tơ-ê môi tiah kơpong ki ê, peăng kơxo hngiú, kơhâi dế tô ó, ôh tá kâi ối, hyôh tô tung hâi hơ’lêh. Kong prâi hơ’lêh ôh tá ‘nâi tối hdrối tung hâi, pro tơdjâk troh ivá kuăn mơngế, pro pơrea\ng xông tâ tú [a\ mâu ngế ki châ chăn ôh tá ai ivá kâi hbrâ mơdât pơrea\ng. Hyôh kong prâi tiah kố xuân tơ’lêi ăm pơrea\ng, virus xông tâ tú, mơtiah pơrea\ng tơxui xôu, êi xôu, kơ-ôk, châi klêa, lo xêi, rubella, kơtuâ ‘mêi [a\ hía hé. Tơdroăng ivá [a\ rêh ối hâi kố, [ok thái pơkeăng chuyên khoa râ má 2 Lê Vũ Thức – kăn pơkuâ kơbong pơlât vâi hdrêng, hngêi pơkeăng kân kong pơlê Kon Tum tối ‘na mâu túa hbrâ mơdât pơrea\ng kong tô, kum pó vâi krâ nho\ng o [a\ pú hmâ ‘nâi tơ’nôm túa vâ thăm rak ngăn dêi ivá châ chăn mo dâi, hbrâ mơdât tro tâ tú pơrea\ng.

            Ahdrối vâ tơmâng roh tơpui tơno dêi ngế chêh hlá tơbeăng [a\ {ok thái pơkeăng chuyên khoa râ má 2 Lê Vũ Thức–kăn pơkuâ kơbong pơlât kơbong vâi hdrêng, hngêi pơkeăng kân kong pơlê Kon Tum ‘na mâu túa hbrâ mơdât pơrea\ng drêng kong tô, pó vâi krâ nho\ng o [a\ pú hmâ kô tơmâng [ai chêh tối ‘na pơrea\ng troăng hiâm a vâi hdrêng, cho túa pơrea\ng hmâ trâm a kơpong Tây Nguyên.

            Hiăng to lâi hâi kố, on veăng ngoh Nguyễn Văn Thịnh, Nguyễn Thị Việt ối a pơlê Iệc, cheăm {ờ Y, tơring Ngọc Hồi, kong pơlê Kon Tum ôh tá lo\n kâ hmê, ôh tá kâi koi, xua kuăn kơdrâi Nguyễn Thị Bảo Linh, nâ Việt dế lông dêi kuăn, tối ăm ‘nâi: Bảo Linh nếo châ lối 2 khế, to lâi hâi kố ôh tá ‘nâi tiah lâi ối to krôu tê. Tơngah xêh kong tô ó tiah kố Linh krôu, mê on veăng pế têa ăm tô hơ-ol vâ mơhum dêi kuăn chía hơngiâm. Xua pâ hơ-ui dêi kuăn, mê on veăng ối roê kế pê hyôh nếo. Tơmiât xêh chía tâ iâ, laga ôh, kuăn xuân ối krôu, pro Bảo Linh rế hía rế râ: A hlo kuăn a kơ-o, klêi mê kơ-o hên ó, kơ-o bê tum khêi lâp ngiâ.

            Tơpui tơno ‘na tơdroăng muăn Nguyễn Thị Bảo Linh [a\ [ok thái pơkeăng Vũ Thị Phương Mai, pêi cheăng a hngêi pơkeăng cheăm Đak Rơ Va, pơlê kong kơdrâm Kon Tum, ngế ki hiăng 20 hơnăm pêi cheăng khăm mơlât, tối, mơni muăn tro êi xôu xua hngiú. {ok thái pơkeăng Vũ Thị Phương Mai tối ăm ‘nâi, kong prâi a kơpong Tây Nguyên hngiú, kơhâi dế tô ó, vâi hdrêng tơ’lêi tro pơrea\ng troăng hiâm. Sap mơ’nui khế 3 troh dâng apoăng khế 5, kơxo# mâu vâi hdrêng tamo châi cho vâi hdrêng ki hngêi pơkeăng cheăm tơdah khăm tâk hên. Xiâm kối xua hyôh kong prâi hơ’lêh, chiâng ai pơlât xua tâ hên pơrea\ng xông tú a vâi hdrêng, laga ki hên má môi cho pơrea\ng troăng hiâm: Hneăng hơ’lêh rơnó, ki hên tâ pơrea\ng troăng hiâm, kơ-ôk. Má môi cho khía, kong tô ó, mâu vâi muăn ôh tá châ rak ngăn krâu, kơxo má ôh tá xâp ếo tơtô, ôh tá mơhum krúa le#m ăm vâi muăn kô tơ’lêi tro tâ pơrea\ng.

            Pơtối trâm nôu prếi kuăn, cho nâ Nguyễn Thị Việt a kơbong pơlât vâi hdrêng, hngêi pơkeăng kân kong pơlê Kon Tum, ngin nếo ‘nâi, o Nguyễn Thị Bảo Linh châ mâu [ok thái pơkeăng khăm ngăn tối cho êi xôu [a\ dế râ. Mơtiah pơrea\ng dêi muăn Bảo Linh, a kơbong pơlât vâi hdrêng xuân dế ai chât ngế vâi hdrêng ki ê pơlât mâu pơrea\ng ki tơdjâk troăng hiâm, mơtiah pơrea\ng tơxui xôu, êi xôu.

            Ối ngăn dêi kuăn kơnốu Bùi Danh Tài, lối 1 khế, nôu ga dế pin a ko\ng, ngoh Bùi Viết Chung, pâ muăn Tài tối ăm ‘nâi: apoăng hlo dêi kuăn kơ-ôk, kơ-o, xua mê ôh tá [e#ng ê kô râ. Drêng hlo dêi kuăn tro pơrea\ng rế râ, mê djâ muăn troh a hngêi pơkeăng châ mâu [ok thái pơkeăng tối ăm ‘nâi, muăn tro pơrea\ng tơxui xôu hiăng tâ [a\ rơ-iu troh châ chăn. Xua púi tơngah dêi kuăn re#ng prêi, ngoh Bùi Viết Chung tối ăm ‘nâi, tung la ngiâ ah kô rak ngăn dêi kuăn krâu khât [a\ khoa ho\k tâ: Klêi kơ’nâi hiăng trâm tơdroăng tiah kố, on veăng a xuân xo vế túa ki rơkê tơtro, mê cho thế rak tơtô ăm kuăn. A hngêi pin thế mơhum ăm dêi kuăn krúa le#m, laga thế tơvât [a\ têa ki tô hơ-ol, tro tiu pơkâ. Má péa nếo, ôh tá xúa kế ki pê khía. Đi đo ăm châ kuăn ‘ne#ng tơtô, thế rak ngăn muăn.

            Tiu mâu [ok thái pơkeăng a hngêi pơkeăng kân kong pơlê Kon Tum tối, nôkố a kơpong Tây Nguyên hiăng pơxiâm mot sap rơnó tô troh rơnó mêi. Kong prâi môi tiah kố kô pro pơrea\ng xông tâ tú a vâi hdrêng, ki má lối [a\ vâi hdrêng ki ôh tá châ 5 hơnăm, ôh tá ai ivá kâi hbrâ mơdât pơrea\ng. Tung pơla hơ’lêh rơnó, mâu pơrea\ng troăng hiâm xông tâ tú a vâi hdrêng tâk hên, pơrea\ng virus, pơrea\ng tơ’lêi xông tâ tú drêng vâi hdrêng hiâm. Mâu jâ poâ, nôu pâ kal tơmâng ngăn, rak roăng dêi kuăn ‘ne#ng tơná vâ hbrâ mơdât pơrea\ng.

Hôm! Nôkố kuăn pơlê [a\ mâu pú hmâ ‘nâi tơ’nôm túa hbrâ mơdât pơrea\ng tung rơnó tô, xuân môi tiah hơ’lêh rơnó. Ngế chêh hlá tơbeăng ‘’Ivá [a\ rêh ối’’ ai roh tơpui tơno [a\ {ok thái pơkeăng chuyên khoa râ 2 Lê Vũ Thức–Thái pơkeăng pơkuâ kơbong pơlât vâi hdrêng, hngêi pơkeăng kân kong pơlê Kon Tum ‘na mâu túa hbrâ mơdât pơrea\ng. Pó vâi krâ nho\ng o [a\ pú hmâ rơtế tơmâng!

Êng: Ô [ok thái pơkeă, Tây Nguyên dế pơxiâm mot tung rơnó kong tô pơ oh, pơxiâm vâ hơ’lêh rơnó, {ok thái pơkeăng tối ăm ‘nâi ki xiâm dêi pơreăng tâ tú tung pơla kố ga ti lâi?

{ok thái pơkeăng Lê Vũ Thức - Tung pơla hơ’lêh rơnó malối a kơpong Tây Nguyên kong prâi tung hâi hơ’lêh hên, ki hngiú tô a kơxo, kơhâi dế ôh tá môi tiah xua mê, kuăn pơlê kô kâi mơdât tơdroăng ki drêng hyôh kong prâi hơ’lêh ki hngiú tô, xua mê, kuăn pơlê kô ôh tá hmâ [ă hyôh kong prâi hơ’lêh ki tô hngiú dêi hyôh kong prâi. Thăm nếo, pơla kố kong tô pơ-oh. Mâu tơdroăng ki xiâm kô pro chiâng ai tơdroăng châ mơtiah kuăn kiâ ki hdrêng, vi khuẩn, vi rus tơ’lêi xông tâ tú xua mê, pơla kong prâi hơ’lêh rơnó kố kal thế tơtro\ng [ă mâu pơreăng ki rơ-iu ki tơ’lêi trâm’’. 

Êng: Ô [ok thái pơkeăng mâu túa pơreăng ki rơ-iu ki lâi kô tơ’lêi trâm tung pơla kố?

{ok thái pơkeăng Lê Vũ Thức - Tung pơla kố mâu pơreăng ki hmâ trâm cho mâu pơreăng ‘na troăng rơkong, mâu pơreăng ‘na troăng klêa mơtiah châi klêa. Pak^ng mê, ối ai mâu tơdroăng châi xua kong tô ó mơtiah pro pôu ‘mêi xua kong tô, pơreăng tâ tú a kéa xua kong tô luâ râ vâi ‘ne#ng lo têa kơxô hên mơni kô pro êi kéa. Pak^ng mê mâu pơreăng ki tâ tú ê nếo mơtiah lo kơtuâ ‘mêi, lo tơhe#n ko\ng chêng rơkong hmâ trâm tung rơnó kố.

Êng: Kuăn pơlê thế pro ti lâi vâ hbrâ ví pơreă tâ tú tung pơla kố, ô [ok thái pơkeăng?

{ok thái pơkeăng Lê Vũ Thức - Vâ hbrâ mơdât pơreăng má môi thế rak ivá mo le#m. Thế pêi cheăng pơtê ăm tơtro, kâ tu\m trếo kơhiâm, malối drêng kong tô ó thế ôu tơ’nôm têa hên. Pôi tá ăm ki pê rơxoh lơ kơmăi pê rơxoh pê dêi châ hên luâ râ, xua ki hngiú tô dêi hyôh kong prâi hơ’lêh tơdrêng, mê tung châ mâu ki ‘nâ ôh tá kâi, xua ai trơdroăng châi tung troăng hiâm. Pak^ng mê mâu tơdroăng châi ‘na troăng klêa malối ‘na rơnó tô mơdrăng kố mê kế kâ tơ’lêi phong, tơdroăng rak krúa kế kâ xun cho tơdroăng ki thế pêi krúa vâ kâi mơdât pơreăng tâ tú tung rơnó kố.

Êng: {ă mâu ngế tơ’lêi tâ tú, ki tâ tú hên má môi cho vâi ‘ne#ng, {ok thái pơkeăng ai tối ti lâi ‘na tơdroăng tâ tú pơreăng dêi vâi ‘ne#ng tung pơla kố?

{ok thái pơkeăng Lê Vũ Thức - Vâi ‘ne#ng ivá tung châ vâ tơplâ [ă pơreăng ôh tá ai, tơ’lêi tâ tú tâ tâng vâ pơchông [ă  vâi ki hiăng kân. Xua mê, mâu pơreăng hmâ tro tung pơla hơ’lêh rơnó a vâi ‘ne#ng. Môi tiah hiăng tối a kơpêng mê cho pơreăng tâ tú troăng rơkong, mơtiah êi krôk, êi tơxui xôu, êi xôu. Klêi mê mâu tơdroăng châi troăng klêa mơtiah pơyâng lo têa lơ pơyâng lo liu. Pak^ng mâu tơdroăng châi mê ối tâ tú mâu tơdroăng châi ki ê a rơnó tô mơdrăng mê cho pơreăng tơhe#n ko\ng, chêng, rơkong, pơreăng lo kơtuâ ‘mêi.

Êng: Mâu jâ pôa nôu pâ hôm hiăng djâ dêi kuăn ‘ne#ng lăm khăm a tíu [ok thái pơkeăng há lơ ôh, ‘na hía ôh tá vâ re#ng tơmâng khăm tơdroăng châi dêi kuăn ‘ne#ng tơná?

Vâ pơchông [ă mâu hơnăm hdrối ki hlê ple#ng dêi kuăn pơlê hiăng tơ-[rê iâ. Mâu kuăn ‘’ne#ng ki hên hiăng hlo djâ pơlât, teăm tơdrêng. La xuân ai mâu vâi ‘ne#ng ki ‘nâ malối a kơpong hngế hngo, djâ lăm khăm a hngêi pơkeăng drêng tơdroăng châi hiăng râ tâ tâng vâ pơchông [ă mâu vâi ‘ne#ng ối a tung kơpho#’’.

Êng: {ok thái pơkeăng, ai túa ki lâi vâ hbrâ mơdât ki tơ-[rê mâu pơreăng mơtiah lo kơtuâ ‘mêi, mâu pơreăng tâ tú troăng krôk, châi klêa pơyâng lo têa [ă hía hé, ô [ok thái pơkeăng?

{ok thái pơkeăng Lê Vũ Thức - {ă mâu pơreăng tâ tú troăng klêa, mơtiah pơreăng châi klêa, tơhe#n ko\ng chêng rơkong tơdroăng mơgrúa têa ôu cho kal khât. Tơdroăng xúa kơnho\ng têa, tơdroăng pêi krúa kế kâ, tơdroăng thế xếô ko\ng, klêi mê chiâ klôh pơyâng tro tiu pơkâ cho tơdroăng ki kal tung hbrâ mơdât mâu pơreăng tâ tú troăng klêa. {ă mâu pơreăng tâ tú troăng rơkong, mơtiah pơreăng êi krôk, êi xôu tung pơla kố, malối kong tô ó drêng lo pá gong thế xâu môk ki tơglê kân vâ kơdroh tro tô hên. Má péa, drêng ăm kế pê rơxôh pôi tá ăm pê ton, pôi tá ăm kế pê rơxoh pê tơdrăng a châ vâi ‘ne#ng. Tâng ‘no kơmăi pê rơxoh thế ‘no krâ kơvâ pôi tá hngiú luâ râ, ví kơdrâ hơ’lêh tơdrêng ki hngiú tô mơtiah dế ối tung veăng pê kơmăi hngiú lo pá gong ah tung châ ôh tá hmâ kô tơ’lêi tâ tú pơreă. Vâi ‘ne#ng tung pơla kố nhăng lo têa kơxô. Vâi ‘ne#ng tro hngiú mot ing troăng xâk xôa ‘no têa kơxô mê, tung pơla kố thế ăm vâi xâp ếo rơtăng, mâlối ăm xâp ếo chế ki hrik têa kơxô vâ vâi ‘ne#ng pôi ta tro hngiú tung rơnó kong tô kố’’.

Êng: {ok thái pơkeăng hnê tối klâi ăm rêm ngế drêng châ ‘nâi tơná lơ mơngế tung rơpo\ng hngêi tro tâ pơreăng tung pơla kố?

{ok thái pơkeăng Lê Vũ Thức - Drêng tơná lơ mơngế tung rơpo\ng hngêi tro tâ pơreăng kố ngăn tiu tơdroăng châi mê pin vâ pơkâ troăng rơhlâ ki phá tơ-ê. Tâng mâu vâi ‘’ne#ng châi klêa râ tơdroăng ki thế pêi pro a hdrối ăm vâi ‘ne#ng ôu tơ’nôm têa [ă ăm vâi kâ ôu tu\m. Tâng châ ăm ôu tơ’nôm têa Oresol rế tro tâ, hơ’lâk tro tiu hiăng hnê chêh a tơdrong pơkeăng ăm vâi ‘ne#ng ôu hdrối vâ lăm pơlât a hngêi pơkeăng. Tâng tơdroăng châi troăng rơkong mơtiah vâi ‘ne#ng tơngê, tô tung châ thế ăm vâi xâp ếo rơtăng, ăm ôu pơkeăng kơdroh tơngê vâ pôi tá tơngê hmân chiâng kơdrâ tung châ. Tâng bú to kơ-o tê, xuân ối kâ, âu tôu nôu xah ối hêi mơtiah hmâ, bu ăm ôu mâu pơkeăng nhâ hlá vâ tơniăn ăm vâi ‘ne#ng. Séa ngăn tơ’nôm, tâng hlo vâi ‘ne#ng rơlâi rơlo lơ hiâm re#ng, ngăn tơviah ‘ló thế djâ vâi ‘ne#ng lăm khăm a hngêi pơkeăng vâ re#ng châ ‘nâi [ă teăm pơlât. Pak^ng mâu pơreăng ki tâ tú mơtiah lo kơtuâ ‘mêi, tơhe#n ko\ng chêng rơkong ‘lo, thế tơtro\ng klâ ăm vâi ối phá xêh vâ ví ôh tá ăm châ tâ tú mâu vâi ‘ne#ng ki ê lơ mâu ngế ki ê tung rơpo\ng hngêi.

Hôm mơnê kơ [ok thái pơkeăng hiăng tơpui tối ‘na tơdroăng kố.

Gương prế A Sa Ly tơplôu [ă pơchuât