VOV4.Sêdang - Tiô tơdroăng chêh tối dêi Vi [an hdroâng kuăn ngo, hơnăm 2019, kơpong hdroâng kuăn ngo ai dâng 1 rơpâu 300 ngế ki tro tâ pơreăng HIV ki nếo, tung mê, ai dâng 400 ngế cho hdroâng kuăn ngo. Ai mâu rơpo\ng ki ‘nâ cho rơpo\ng kơtiê, vâ chê kơtiê kơnôm tơngah to tơdroăng to\ng kum dêi tơnêi têa. Laga, tiô tơdroăng chêh tối [ă séa mơnhên ngăn dêi Vi [an hdroâng kuăn ngo, tâng vâ pơchông ngăn [ă hơnăm 2018, kơxo# mơngế ki tro tâ pơreăng HIV tung mâu pơlê cheăm dêi hdroâng kuăn ngo [ă kong ngo hiăng kơdroh iâ. Tơdroăng kố cho kơnôm ing tơdroăng hnê tối, tơbleăng mơhno mơnhên khât, tơdroăng cheăng hơ’leh nếo, veăng kum mơdêk tơdroăng ki hlê ple\ng dêi hdroâng kuăn ngo ‘na pơreăng HIV/AIDS thăm châ rế châ mơnhên hlo khât

Môi tiah a kong pơlê Yên Bái, mâu hơnăm hdrối mê hía nah, tơdroăng cheăng hbrâ mơdât VIV/AIDS a kong pơlê Yên Bái ai hên ki hơ’leh. Pôa Nguyễn Văn Hà, Kăn xiâm pơkuâ séa ngăn pơreăng kong pơlê Yên Bái ăm ‘nâi, tơdroăng tơku\m pêi ‘na hbrâ mơdât pơreăng HIV/AIDS hiăng châ hnê tối sap ing kong pơlê troh a cheăm pơlê. Tung mê, Khu xiâm ngăn pơkeăng cho kơ koan ki pêi cheăng tơdroăng mê hiăng pêi tro mâu tơdroăng tí tăng ‘nâi ple\ng, tơku\m pêi mâu tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng HIV/AIDS tung lâp kong pơlê. Tơdroăng ‘na kăn [o# pêi tơdroăng cheăng hbrâ, mơdât pơreăng HIV/AIDS châ hnê tối [ă mơdêk ivá cheăng hriâm tơnôm vâ hlê ‘na tơdroăng cheăng, tơniăn tung tối tơbleăng mâu tơdroăng hnê tối đi đo [ă tơ-[rê.

Malối tơdroăng hnê tối xuân châ tơmâng khât tung tơdroăng tối tơbleăng a hlá tơbeăng, rơ’jiu, um tơvi [ă mâu tơdroăng hnê tối tiô khu iâ mơngế, hnê tối ăm pơlê [ă a mâu hngêi pơkeăng cheăm. Ing mê, hiăng pro kơdroh iâ tơdroăng ki kuăn pơlê ví, lơ pơrah kơ mâu ki tro tâ pơreăng HIV/AIDS [ă hiăng pro tơ’lêi ăm vâi vâ khăm pơlât [ă vâi châ tơru\m rêh ối môi tiah mâu kuăn pơlê ki ê há.

‘’Ki xiâm dêi tơdroăng pêi pro tung mâu hơnăm pơtối po rơdâ tơdroăng hnê tối tơbleăng tung hlá tơbeăng, rơ’jiu, hnê tối ăm ‘nâi ki rơ-iô ‘na tâ tú pơreăng HIV, kơxo# mơngế ki nhôm tâ tú hên châ khăm pơlât [ă hbrâ mơdât HIV châ 80% a hơnăm 2025 ah [ă kô châ 90% a hơnăm 2030. Pơtối po rơdâ [ă hên  tơdroăng hnê khăm ngăn mơheăm. Ngin pơtối mơdêk ăm mâu hlá tơbleăng veăng hnê tối, hơ’leh tơdroăng pêi pro hbrâ mơdât HIV/AIDS, hên túa  pêi pro [ă tơdroăng hnê tối, tơru\m [ă tơdroăng tơbleăng tung rơ’jíu um tơvi, hlá tơbleăng [ă hlối hnê tối tơdrêng troh hâi leh’’.

Môi tiah, kong pơlê Hà Giang tung pơla hdrối kố nah xuân hiăng mơdêk pêi pro tơdroăng hnê tối hbrâ mơdât, ví hlo tơ-[rê vâ hơ’leh ing tơdroăng hlê ple\ng troh tơdroăng pêi pro dêi kuăn pơlê tơmâng veăng kum ôh tá pơrah kơ mâu ngế ki tâ tú HIV/DIDS. Vâ kơdroh hên mơngế tâ tú HIV ki hlo rế tâk nôkố. Rêm hơnăm, Tíu xiâm hbrâ mơdât HIV/AIDS kong pơlê Hà Giang hiăng veăng pêi pro tơdroăng tơmâng, kơdroh ki tâ tú rơ-iô a mâu tơring, pơlê kong kơdrâm [ă tơdroăng pơkâ 3 ôh; ôh tá ai xếo ngế tâ tú HIV, ôh tá ai xếo ngế hlâ xua tâ tú AIDS, ôh tá ai xếo ngế ki ví, pơrah kơ mâu ngế tâ tú HIV/AIDS. Hà Giang hiăng mơhnhôk pêi pro tơdroăng pơxá ‘’Tâi tâng rêm ngế rơtế veăng hbrâ mơdât HIV/AIDS.

Ing mê, sap ing apoăng hơnăm, Tíu xiâm ngăn ‘na hbrâ mơdât HIV/AIDS kong pơlê Hà Giang hiăng mơdêk tơdroăng cheăng hnê tối tơbleăng tung rơ’jiu um tơvi tơdrêng, tơmâng khât ‘na mơdêk hriâm vâ hlê ple\ng xuân môi tiah po mâu lâm hnê ăm mâu kăn, mâu kăn [o# pơkuâ tơdroăng mê.

{ok thái pơkeăng Nguyễn Thị Thanh Tâm, ối tung Tíu xiâm séa ngăn hbrâ mơdât pơreăng kong pơlê Hà Giang ăm ‘nâi:

‘’Akố ngin drêng pơlât ăm mâu ngế ki tâ tú drêng vâi troh akố tâi tâng mâu ki mê pơxiâm troh lăm khăm, la lâi xuân ai ngế ki xâu, kơxiâp kơmêi, xâu vâi lơ pơrah tơná, kuăn pơlê lơ ví xâu pơrah tơná. La drêng troh akố, tâi tâng mâu ngế cheăng ngăn pơkeăng, [ok thái pơkeăng ngin  xuân tơdah tơpui pơlât ăm vâi. Má péa nếo, ngin xuân tối ăm tâi tâng mâu ki pơlât mê, klêi mê tơdroăng ‘na mâu ngế ki pơlât pro ti lâi vâ ăm mâu ki pơlât mê ‘nâi pôi tá ‘nhó tối [ă tơdroăng ngế ki pơlât nôkố, mơ-eăm pro ti lâi vâ xut tah ki pơrah, kơtăn hơngế pơla mơngế ki tâ tú pơreăng [ă [ok thái pơkeăng vâ ăm tơdroăng cheăng pơlât ngin châ tơ-[rê tâ’’. 

Apoăng hơnăm kố, Vi [an ngăn ‘na kuăn ngo hiăng pơkâ hnê tối, mơhnhok mâu kuăn ngo ki iâ mơngế [ă kong ngo, hbrâ mơdât ‘na pâk chik ma tu\i, mơdât HIV/AIDS. Tơdroăng kố hiăng ăm hlo mơ-eăm khât tung tơdroăng ‘’xăm kơtiê’’ tơdroăng ‘na HIV/AIDS ăm hdroâng kuăn ngo dêi Vi [an ngăn kuăn ngo, ing mê, vâ kơdroh tah lối, [ă vâ pôi tá ai xếo pơreăng HIV/AIDS tâ tú a kơpong hdroâng kuăn ngo.

Hoàng Minh-VOV4

Gương tơplôu [ă tơbleăng