Têng nêng tiô khôi hmâ dêi mơngế Bơhnéa hiăng châ pro ƀă klŏng phêa kân to hơto ƀă kŏng mơngế. Peăng krí klŏng vâi hmâ pơkrâ krá khâp ƀă plôi khăng vâ ga chuât xơtó. Ƀă tuăn tơmiât rơkê, kơpeăng kŏng ƀĕng ƀeăn, mâu vâi krâ hiăng mợiâng pro klŏng phêa mê chiâng prôa ki ai idrâp chuât tơniâ, ro rih. Ki rơhêng vâ tối, a mâu kơmăng ki ôu drôu xiâm tung rơpŏng hngêi, mâu hâi ki pơlê pơla cheăm bêng hmâ ai tơdroăng ki hơniâp ro, mê idrâp têng nêng môi tiah djâ rêm ngế châ hơniâp ro, sôk suâ; ai dreng ‘nâ hơniâp ro tung hâi ki mơdĭng ki kân, ai kơdrâm mơngế, ai drêng ‘nâ ôu kâ kŭn, iâ mơngế, rêi têng nêng chôa ‘lâng, rơnguâ, hơniâp dêi tơdrá cho vâ mơhno tuăn hiâm tí tăng pro tơhmâ, vâ tơthông dêi pó, pro hơniâp ro ăm hiâm tuăn kuăn mơngế.
Pôa Hmôt, 63 hơnăm, ối a pơlê Tưoh Kơtu, cheăm Glar, tơring Đăk Đoa, kong pơlê Gia Lai, môi tung mâu ngế ki rơkê rêi têng nêng ro má môi dêi tơring ai tối: “Hrối nah, drêng ối rơtăm nah, dế tí tăng thông vâi droh, troh a kơmăng ai mâ khế, têng nêng cho tơmeăm khoăng ki kal xiâm khât vâ tơthông. Rêm hdroh tâng lơ ai tơdroăng ki hơniâp ro ‘lo vâ tah lôi mâu tơdroăng ki hơniâp ro, xuân vâ mơhno tối mâu tơdroăng ki kheá hơ’nêng. Drêng ai tơdroăng ki hơniâp ro, pơlê cheăm pin hiăng ối tâ tá dêi pó achê drôu xiâm, mê idrâp têng nêng pơtối vêh chiâng tâ nếo mâu tơdroăng ki hơniâp ro, sôk suâ mê. Pôa Hmôt ai tơpui tối ‘na khế hơnăm ki hmâ xúa têng nêng dêi tơná tiah kố:
“Chôu phut drêng ối droh rơtăm nah, drêng lăm tí tăng thông vâi droh, rêm hdroh á rêi têng nêng mê mâu vâi droh, tá vâi krâ, nôu pâ vâi pơrá lôu péa koh tơdah vâ hmâng idrâp chuât dêi têng nêng, hên ngế hmâng klêi mê, vâi ro tung tuăn mơno, vâi pói rơhêng vâ tơmâng đi đo. Idrâp têng nêng hmâng ro má môi cho dâng 9 lơ 10 chôu kơmăng, drêng rêm ngế hiăng vâ koi, kong kế hmái i lĭng, idrâp têng nêng ga chuât châk hơngế, rơ-eăng ro, ngế ki lâi hmâng xuân hâk mơnâ. Á hâk vâ khât idrâp dêi têng nêng ƀă kô pơtối rak vế ga tá troh plâ rơxông”.
Ƀă pôa Byơh, 64 hơnăm, ối a pơlê Pơ Chak, cheăm H’Ra, tơring ‘Mang Yang, kong pơlê Gia Lai, idrâp têng nêng dêi pâ pôa, meh miê, ngoh o, pú hmâ hiăng mot tung hiâm mơno pôa sap ing ối tơxĭn nah. Drêng tiô dêi nôu pâ lo lăm a chiâk deăng, drêng châ dêi nôu pôu pá rŏng, drêng pơtê pơto drêng mê, ai tâng nếo idrâp têng nêng dêi pâ, dêi ngoh chuât ai tá mâu tơdroăng pơlông, rơnguâ, tơdroăng rơngê ting ting, ing mê hiăng mot tung hiâm mơno dêi roh ối tơxĭn nah. Xua ing tơdroăng ki mê, drêng xông kân, pôa Byơh hiăng chiâng môi ngế ki rơkê, hlê plĕng nhên má môi ‘na têng nêng; ‘nâi mơjiâng pro ƀă rêi têng nêng ki ro rih kố. Pôa Byơh tối ăm ‘nâi, ing tơná pôa hiăng hmâ ƀă têng nêng ki lĕm tro châ to lâi chât hơnăm kố:
“Drêng xiâm 11 hơnăm nah á hiăng chiâng rêi têng nêng, á hriâm ing ngoh á. Kơ’nâi mê, á chiâng rêi têng nêng kố kơnôm vâi krâ-nhŏng o mơhnhôk tối á rêi rơkê, ro há. Pakĭng mê nếo, á ối chiâng pro têng nêng vâ ăm mâu vâi krâ-nhŏng o ki ê rêi”.
Tơkâ luâ to lâi rơxông ƀă mơngế Bơhnéá idrâp chuât dêi têng nêng môi tiah hiăng mot tung mơheăm chhá kuăn mơngế, mot tung hiâm tuăn mơno kuăn pơlê. Têng nêng hiăng kum ăm tơdroăng rêh ối pơlê cheăm thăm rế lĕm ro, hiâm tuăn kuăn mơngế châ po rơdâ, hơniâp ro, sôk suâ. Tơdroăng ki hơniâp ro tâ, mê têng nêng châ xúa tung hên tíu, lâp lu, ôh tá pá ‘na tíu ki vâ djâ tơvế, hâi khế hơnăm rak vế, xuân chiâng xúa tung hngêi, drêng lo lăm a chiâk deăng lơ mâu hâi leh mơdĭng dêi pơlê cheăm. Xua mê, idrâp têng nêng thăm rế hmâ ó khât, achê tâ ƀă tơdroăng xah ôm hêi dêi hdroâng kuăn ngo Bahnéa.
Mâu ngế ki rơkê hlê hâk git kơ têng nêng, môi tiah pôa Byơh, pôa Hmôt ƀă hên mâu vâi krâ ki ê xuân ối đi đo mơjo mơnâ kơ têng nêng, mơjo pâ kơ idrâp ki chuât dêi têng nêng ki pâ pôa hiăng hnê mơhno tối. Kơnôm ing mâu ngế vâi krâ ki rơkê hiăng ƀă dế hnê mơhno tơdroăng ki rak vế têng nêng ăm khu rơxông nếo. Ing tơná mâu vâi krâ-nhŏng mê đi đo mơjo pâ, hâk mơnâ dêi khôi túa, vêa vong hdroâng kuăn ngo tơná. Pôa Byơh loi tơngah tiah kố, têng nêng dêi hdroâng kuăn ngo Bơhnéa kô đi đo châ ối tung la ngiâ:
“Têng nêng djâ pơtroh ăm tơdroăng ki hơniâp ro. Tâng ôh tá ai têng nêng xếo mê cho tơdroăng rêh ối kô khéa hơ’nêng ó khât. Tơdroăng rêh ối rơxông hdrối nah ôh tá ai prôa guitar, bu ai to têng nêng ƀă không tê. Mê cho mâu tơmeăm ki xah hêi hiăng hmâ ƀă tơdroăng rêh ối rêm hâi, pơtroh tơdroăng ki hơniâp ro ăm hdroâng Bơhnéa tơná pin. Xua ti mê, á đi đo chôu vế rơkong pâ poâ, jâ nôa roh nah pơchân thế đi đo ‘nâi rak vế dêi têng nêng kố”.
Tung tơdroăng rêh ối chal nếo nôkố, têng nêng xuân ôh tá kâi lôi, ôh tá păng hía ing tơdroăng rêh ối ki lĕm tro tiô hiâm mơno dêi hdroâng Bơhnéa. Drêng têng nêng chuât, hiâm mơno kuăn mơngế pơtối chôu vế, ƀriê phoih ƀă chêng kŏng xuân pơtối rơhêng vâ kơhnhon xuăng nếo. Ki rơhêng vâ tối, a mâu hâi leh mơdĭng, idrâp têng nêng môi tiah ivá ki vâ tơbêng ăm tơdroăng ki hơniâp ro ăm pơlê cheăm, pro ăm rêm ngế ai tơ’nôm tung tơdroăng rêh kâ ối, mơjo pâ dêi pơlê cheăm.
Viết bình luận