Tơmeăm hbrâ vâ kâ a hâi Têt a pơlê xiâm “mâm ro têng môi roh kong tô” Krông Pa
Chủ nhật, 05:00, 26/01/2025 Tơplôu: Nhat Lisa/Hoàng Qui/VOV Tây Nguyên Tơplôu: Nhat Lisa/Hoàng Qui/VOV Tây Nguyên
VOV4.Xơ Đăng - Drêng kơchơ mơdró Têt hên ngế rôe tơmeăm, xuân drêng pơlê xiâm “hơ’nêh ro têng môi hâi kong tô” dêi Krông Pa, kong pơlê Gia Lai hiăng tâ xú kơhiâm lĕm dêi rơnó Têt. Ing môi hơ’nêh mâm kâ ki kơhiâm dêi kuăn ngo Jarai, kơchâi kâ kố hiăng châ mơ’no tê ing kơpong “kơnoh on” Krông Pa, chiâng mâm kâ a hâi Têt, châ hên ngế rơhêng vâ rôe, vâ kâ.

Lăm pôu ngăn tíu ki têng hơ’nêh mâm ro têng môi roh kong tô Tuấn Hậu, a pơlê kân Phú Túc, tơring Krông Pa, kong pơlê Gia Lai mâu hâi ki kố, ngin châ trâm mâu tơdrá ki têng hơ’nêh mâm ro a tơdrá a ‘ngêi, tíu ki châ kong tô lĕm má môi dêi Tây Nguyên. Ing ngế kăn pơkuâ troh a mâu kŏng nhân pơrá pêi thâ tơbréa vâ bro mâu tơdroăng, tơkéa vâ tối vâ khoh châ ai hơ’nêh mâm ro ki tro túa ga, hơ’nêh mâm ro têng khăng a môi roh kong tô Krông Pa hbrâ ăm hâi leh Têt Lo hơnăm nếo. Mâu  hơ’nêh mâm ro kâ to hơto ƀă kơpeăng kŏng, tíu ki kố hiăng rah xo ing hơ’nêh mâm ro ki lĕm má môi, hơ’nêh ối drêh lĕm, ôh tá tơvât ƀă rơmâ, klêi kơ’nâi tâm po, ƀôt ngot, kơtĕm, hăng, plăng kơtĕm, vâi kô djâ têng a tơdrá ing 3 troh a 4 chôu.

Nâ Hoàng Thị Minh Châu, môi ngế kuăn ki hơngế dêi ing pơlê hmâ tí tăng rôe hơ’nêh mâm ro têng khăng môi roh kong tô vâ pro tơmeăm diâp ăm dêi pó a hâi têt, ai tối tiah kố:

“Á hâk vâ khât kâ hơ’nêh mâm ro têng môi roh kong tô têng khăng a Krông Pa, Gia Lai, xua ki tro akố ga hơ-iâ kơhiâm, xú lĕm, hơ’nêh pruăn lĕm, châ têng a kong tô ki têi, tâng kâ hơ’nêh mâm ro khăng mê ga xú kơhiâm phá krê xêh. Rêm hơnăm, vâ chê Têt á hmâ rôe to lâi kg vâ ăm nhŏng o, pú hmâ”.

Pôa Trần Quang Tuấn-Kăn pơkuâ ngăn tíu têng hơ’nêh mâm ro khăng Tuấn Hậu  tối tiah kố, rêm hâi kong tô lĕm, pôa têng hơ’nêh mâm ro châ 2 roh, ing 9 chôu troh 12 chôu ƀă ing 12 chôu troh a 15 chôu. Pôa Tuấn tối ăm ‘nâi, ing môi tơmeăm kâ ki hơ-iâ, kơhiâm tiô túa vâi krâ hdroâng kuăn ngo Jarai hmâ pro, hơ’nêh mâm ro têng môi kong tô Krông Pa nôkố hiăng châ tê hên rơdâ tung lâp lu kơchơ:

“Kế tơmeăm kố ki xiâm cho ing kế kâ ki hmâ pro dêi hdroâng kuăn ngo Jarai, ing mê, vâi krâ-nhŏng o pêi pro xo ƀối túa ki mê vâ pro kế kâ ăm nhŏng o ki tí tăng rôe kâ. Krê ‘na túa ki tâm po hăng plăng kơtĕm mê ngin pêi pro tiô túa ki krê rơpŏng hngêi ngin, ôh tá xê pro tiah a hngêi kơchơ, krê tơdroăng ki tâm hơ’nêh mâm ro ga tiah mê. Rêm hdroh ai tơkŭm po leh mơdĭng ki kố ki mê ‘na mâu kế tơmeăm dêi kuăn pơlê pêi mơjiâng mê rơpŏng ngin xuân veăng pêi pro tâi tâng. Ai roh po leh mơdĭng krếo thế mê ngin kô kơhnâ khât tung tơdroăng tơbleăng mâu tơmeăm tiah mê troh a mơngế ki vâ rôe kế tơmeăm châ tơniăn lĕm tâ”.

Ing kế kâ ki hmâ pro tiah vâi krâ-nhŏng o roh nah, hơ’nêh mâm ro têng môi kong tô hiăng chiâng tơmeăm khoăng ki mơjiâng pro rế hiá rế hên a tơring Krông Pa, ai hên rơpŏng veăng pêi pro, mơjiâng chiâng mâu inâi ki mơdró kâ kân ƀă châ mơnhên tối cho tơmeăm OCOP dêi kong pơlê. Jâ Hồ Thị Mười - Kăn pơkuâ ngăn tíu têng mâm ro khăng Mười Đức, ối a pơlê kân Phú Túc, tơring Krông Pa hiăng rơkê plĕng hnoăng cheăng vâ chê 30 hơnăm ki chêh, siê, têng hơ’nêh mâm ro têng môi roh kong tô. Tiô jâ Mười, rêm hâi, tíu pêi cheăng dêi jâ têng dâng 50kg hơ’nêh mâm ro khăng. Mâu hâi vâ chê Têt Lo hơnăm nếo tiah nôkố, ai hâi pro sap ing 5 troh 7 tă hơ’nêh mâm ro vâ tê mơ’no troh a mâu tíu mơdró, tê châ liăn hên ‘nâng.

“Dế nốkố, rơpŏng hngêi á xuân hiăng châ mơnhên 3 hơlŏng râ tơring ƀă la ngiâ tơring xuân ai ăm phêp thế mơdêk châ 4 hơlŏng, khu hơ’nêh mâm ro khăng ki á ngăn ga mơnâ mâ, kâ xuân kơhoâm há, vâ khoh châ tê mơ’no a hngêi kơchơ hên mê hơ’nêh mâm ro têng khăng mê kal athế châ 4 hơlŏng vâ khoh châ tê mơ’no tung lâp tơnêi têa. Xua ing ivá dêi kuăn pơlê ki rôe kâ, mê á xuân khŏm mơ-eăm ‘na tơdroăng pêi pro, rak vế tơmeăm krúa lĕm ƀă mâu tơdroăng ki mê athế kơhiâm khât”.

Hơ’nêh mâm ro ki têng môi roh kong tô nôkố ôh ta xê to tơmeăm ing kong tô têi a Krông Pa. Hên hngêi mơdró kế kâ, mâu hngêi ôu nhâ̆u a Gia Lai hiăng ai hơ’nêh mâm ro khăng kố vâ tê ăm tơmối, cho tơmeăm ki hiăng ai inâi rơdêi dêi mâu tíu ki vâ tê mơdró. Tiô nâ Lê Hoà, kăn ngăn Shop “Nông trang Foods” a pơlê kong kơdrâm Pleiku, ing apoăng khế 12 rêm hơnăm, mâu tơmối tung lâp tơnêi têa pơrá pâ thế rôe hơ’nêh mâm ro têng khăng môi roh kong tô vâ pro tơmeăm diâp dêi pó a rơnó Têt.

“Mâu hơnăm achê pơla kố, mê hơ’nêh mâm ro khăng têng môi roh kong tô rế hiá rế châ hên ngế rơhêng vâ rôe kâ, xua kố cho kế kâ ki kơhiâm ƀă tơviah, kơnôm ki xú hŏm ga phá krê xêh dêi Tây Nguyên mê khoh chiâng ai hên ngế troh a Gia lai vâ tí tăng rôe ƀă chiâng hmuât troh vâ rôe kâ. Cho hngêi mơdró ki hmâ tê tơmeăm khoăng ki kơhiâm Tây Nguyên mê sap ing apoăng khế 11 âm lĭt hơnăm nah, Shop hiăng ai mâu tơmối ing kong pơlê pâ thế pro hdrối vâi vâ rôe pro tơmeăm hbru dêi pó a rơnó Têt, vâi ăm dêi pú hmâ, nhŏng o, rơpŏng hngêi. Ƀă tơdroăng ki tơrŭm tê mơdró chía tơ’lêi hlâu tiah mê, nôkố tơdroăng tê mơdró tơmeăm ki kơhiâm phá krê hơ’nêh mâm ro têng môi roh kong tô cho tơmeăm ki pơtối chiâng vâ thăm mơdêk po rơdâ, maluâ a mâu hâi hdrối vâ chê troh têt”.

Tâi tâng tơpuâ ro ai lối 64 rơpâu to ro, Krông Pa dế pơtối mơdêk ki tơ’lêi hlâu ‘na hơ’nêh mâm ro ki dâi lĕm mê. Lâp tơring dế nôkố ai dâng 30 tíu ki chêh, siê, têng hơ’nêh mâm ro môi roh kong tô. Ki rơhêng vâ tối, tung tâi tâng 29 tơmeăm khoăng châ dó inâi OCOP dêi tơring, hiăng ai troh 20 tơmeăm ki châ mơjiâng pro ing hơ’nêh mâm ro ki pro tiah kơxái, ro khăng ki pro tiô kơ’lêa, kơxêng miâ ro têng môi roh kong tô, hơ’nêh mâm ro têng a drá peăng. Pôa Võ Ngọc Châu - Kăn Ƀơrô ngăn ‘na Chiâk deăng ƀă Mơnhông thôn pơlê dêi tơring ai tối:

“Rêm hơnăm, tơring xuân hiăng ăm mâu ngế ki mơjiâng pro tơmeăm châ pơxá inâi OCOP veăng lăm mơđah dêi tơmeăm khoăng tung tơring, kong pơlê, ƀă mâu kong pơlê ki ê. Ki xiâm dêi tơdroăng tơbleăng kố cho vâ mơhno tơbleăng inâi ki vâ pơtối mơdêk tơdroăng mơhno, mơđah, tơbleăng hơ’nêh mâm ro têng môi roh kong tô Krông Pa troh hên tíu ki ê nếo. Vâ mơnhông krá tơniăn, tơring hiăng ai pơkâ troăng hơlâ tŏng gum kih thuât ki vâ uâ mơdiê tiô chal nếo vâ thăm mơdêk ki kơnía dêi inâi, po rơdâ kơchơ ƀă mơnhông tơrŭm cheăng ki kơnâ ing tơdroăng ki pêi pêt  mơjiâng troh a tơdroăng ki mơ’no tê mơdró”.

Ing hơ’nêh mâm ro têng khăng môi roh kong tô dêi hdroâng Jarai, hơ’nêh mâm ro têng khăng 1 roh kong tô, hiăng veăng mơnhông kal kân khât ăm tơdroăng ki mơnhông pêi cheăng kâ dêi tơring. Drêng Têt troh rơnó Hơngui vêh, ki kơhiâm dêi kế kâ ki kố thăm rế ai pơxúa hên tâ, môi tiah khôi túa lĕm tro ‘na kế kâ ki tơviah dêi kơpong tơnêi Tây Nguyên.

Tơplôu: Nhat Lisa/Hoàng Qui/VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC