Ká chôu - kế kâ ki tiô khôi hmâ dêi mơngế Jêh-Triêng
Chủ nhật, 04:00, 19/01/2025 Tơplôu: Nhat Lisa/VOV5 Tơplôu: Nhat Lisa/VOV5
VOV4.Xơ Đăng - Ká chôu cho kế kâ tiô khôi hmâ vâi krâ roh ton nah dêi hdroâng kuăn ngo Jêh-Triêng a kơpong tơnêi Tây Nguyên tối tơdjuôm. Ƀă hdroâng mơngế Jêh-Triêng ki rêh ối a kong pơlê Quảng Nam, ká chôu cho kế kâ ki xiâm, ki rơhêng vâ tối, kế kâ kố ôh ta păng lôi tung mâu roh leh mơdĭng. Ká chôu dêi mơngế Jêh-Triêng hiăng chiâng kế kâ ki krê xêh, mơhno tối khôi túa lĕm tro dêi hdroâng kuăn ngo a kơpong kố.

Mâu kế kâ ki ê hmâ pế pơchên mê vâi hmâ pro rĕng, kâ tơdrêng, tung mê, ká chôu cho kế kâ dêi mơngế Jêh-Triêng ki châ pêi pro rơhí rơho, ton chôu, ton phut, pêi tơrêm tơdroăng xua kế kâ kố ôh ta xê to kế kâ ki xiâm mê ối cho tơmeăm ki vâ chôu ‘măn, kâ ton khế, ton hơnăm la ngiâ, vâi krâ hmâ xo dêi ká chôu kố vâ ăm nhŏng o, lơ tơmối i kâ. Kố xuân cho kế kâ ki ôh tá păng lôi tung tơdroăng ki po kân krip dêi pó.

Xua ti mê, túa pêi pro kố cho tơdroăng cheăng ki pro ton, pêi tơrêm tơdroăng, rơhí rơhó. Ká ki vâi hmâ pro chôu cho ká rơpeăng, kơxêng ga rơpâ. Ngoh A Ghin, ối a thôn Lao Đu, cheăm Phước Xuân, tơring Phước Sơn, kong pơlê Quảng Nam tối, klêi kơ’nâi tăng hlâm, lơ pêi peăm châ ká, vâi djâ vêh a hngêi lế klêa, xếo i krúa lĕm. Mâu ngế ki ê tung rơpŏng hngêi pơrá veăng pêi vâ lế klêa ká ối rêh rĕng tâ tung klŏng, lơ tung vó vâ pro chôu. Ngoh A Ghin tối tiah kố:

“Vâ khoh chiâng pro ká rơpeăng chôu ki kơhiâm păng ‘nâng mê athế tăng rah xo mâu ká rơpeăng ki kân ƀă ối rêh. Tung pơla lế klêa ká, vâi athế tăng rah ká rơpeăng ki ối rêh, ôh tá xê xo ká ki hiăng hlâ, hiăng ŭm. Xua ti mê, pro ká rơpeăng chôu ga nếo kơhiâm ƀă xú lĕm”.

Ká rơpeăng pro chôu athế lế tah lôi klêa, vâi krâ hmâ xếo krúa lĕm, klêi mê, vâi pluăn a rŏng ká vâ tâm po hăng plăng kơtĕm. Ká rơpeăng ki kân vâi hmâ lế klêa, xếo hdrối tâ ‘măn pá kơdâm klŏng lơ vó, ká ki ku kŭn chôu pá pêng. Túa ki pro ká chôu xuân ai hên túa pêi pro ki krê xêh. Vâ khoh châ ai vó ká chôu ki kơhiâm, vâi athế pêi pro tiô túa ki rơkê tung tơvât po hăng, plăng kơtĕm, ing kŏng ki rơkê dêi mơngế ki pro mê. Môi túa ki lĕm rơkê dêi tơdroăng pro ká chôu mê vâi ôh ta xúa rơmâ, lơ lil, vâi athế rơkê tung tơdroăng ki pro ăm ká chiâng chôu, lơ râm po krâ lế lĕm.

Mâu tơmeăm ki kố vâi hmâ pro krê xêh ăm tơrêm to ká. Klêi kơ’nâi tâ, ká tung vó mê sap ing 15 troh 20 hâi kô pro hơ’nêh ká tơpruăn lĕm, kâ kô tâ ki hơ-iâ dêi hơ’nêh ká, kâ tâ ki chôu ƀă ki hăng pro mơngế ki kâ thăm rế rơhêng vâ kâ, ôh tá la lâi kâi piu. Ngoh A Ghin tối ăm ngin ‘nâi thăm tiah kố:

“Ká chôu cho kế kâ xua vâi krâ roh nah hiăng hnê ‘măn ăm, ngin hmâ ‘no dêi ká chôu a mâu hâi leh mơdĭng kân dêi pơlê vâ ăm vâi krâ-nhŏng o, tơmối ki ối achê lơ hơngế, xua ká chôu kố cho tơmeăm kâ ki kơhiâm krê xêh ki vâi krâ ngin hiăng hmâ pêi pro. Ƀă ngin, ká chôu cho kế kâ ki kơnía, xua vâi krâ, jâ nôa hiăng hmâ hnê djâ ăm sap ing ton nah, chal nếo nôkố ăm kuăn ‘nĕng cháu chái pơtối pêi pro ƀối ƀă pơtối rak vế túa ká chôu kố”.

Túa ki pro ká chôu dêi mơngế Jêh-Triêng cho ngăn tiô kơ tơdroăng ki vâi krâ roh nah hiăng hnê djâ ƀă pơtối rak vế ing chal ki hdrối troh a chal kơ’nâi. Xuân ing tơdroăng kố, hiăng pro ká chôu dêi mơngế Jêh-Triêng ga phá tâ ƀă mâu hdroâng kuăn ngo ki ê. Kế kâ ki kơhiâm kố hiăng hmâ ai ƀă tơdroăng rêh ối dêi hdroâng kuăn ngo Jêh-Triêng. Drêng vâi krâ lo lăm a chiâk, vâi djâ dêi ká chôu kố kâ ƀă hmê, ga tơ’lêi vâ roh xo dêi ká chôu tung klŏng phêa lơ tung vó, kâ ká chôu ga xuân pro mo lĕm ăm ivá châ chăn.

A mâu pơlê cheăm ki ê tung tơring, vâi hmâ pro ká chôu, vâi tâm ƀă tơpoăng lơ hmê, la vâi krâ-nhŏng o a thôn Lao Đu vâi hmâ pêi tơpoăng vâ pik a châ ká, ai tá po, ƀôt ngôt, hăng li, hăng ki mê athếxo hăng ki pêt a chiâk deăng mê ga nếo hăng lĕm, xú hŏm ƀă rak ká chôu lĕm ton.

Vâ khoh ai vó, lơ klŏng ká chôu ki kơhiâm, vâi hmâ tâ ká tung vó ki pro ƀă tơnêi, cho vó tơnêi ki hiăng prâu ƀă on, vâi hmâ tâm ká sap ing 1 troh 1 kilô tơdế rêm to vó tơnêi mê. Tơdroăng ki klâp kơlâp ăm vó klêi kơ’nâi tâ ká, tâng rơpŏng ki lâi ai tơdroăng tĭng, tơlo, mê vâi ôh tá ko hlá priât vâ dâp pá pêng, mê vâi athế xúa hlá hrốu, môi túa hlá hrốu ki chiâng xêh tung kong, lơ a chiâk deăng. Klêi kơ’nâi hiăng klâp i lế lĕm, vâi kô xo dêi vó tâ ká mê ‘măn achê kơnoh on. Lôi ton tiah mê, vâi kô chiâng vâ kâ dêi ton hơnăm, ôh tá ai pơreăng, oâ hdrong pro tơ’nhiê. Drêng ai tơmối, lơ vâi krâ-nhŏng o ing tíu hơngế troh, tiô khôi hmâ dêi vâi krâ-nhŏng o akố vâi kô ‘no dêi ká chôu ki tâm tung vó, lơ klŏng phêa mê vâ ăm tơmối, vâi krâ-nhŏng o i kâ.

Vâ ká chôu kơhiâm tâ, drêng kui xo ká tung vó, lơ ok ká ing klŏng phêa, vâi kô kêi xo hlá klô̆ng ki kơbâng vâ pro ăm hơ’nêh ká i xú lĕm ƀă vâ pro ăm ká thăm rế kơhiâm tâ. Mê ôh tá xê to tơdroăng ki rơkê plĕng tung túa pro ká chôu ki kơhiâm mê ối cho vâ mơhno pơtối rak vế khôi túa lĕm tro dêi hdroâng kuăn ngo xua vâi krâ roh nah hiăng hnê ‘măn ăm.

Ká chôu dêi mơngế Jêh-Triêng ga ai ta tơdroăng ki tơvât hên mâu tơmeăm dêi kong kế, ngo ngối ƀă têa kroăng, têa krông, mê cho kế kâ tiô khôi hmâ roh vâi krâ nah, hmâ ai đi đo, mâu hâi lo lăm a chiâk a deăng lơ mâu hâi pơlê po tơdroăng ki leh mơdĭng dêi pơlê. Mâu ngế ki hiăng hmâ lăm troh a tơnêi Đao Lu, drêng mot tung hngêi dêi hdroâng Jêh-Triêng pơrá kô tơ’lêi châ hlo rơpŏng ki lâi xuân ai vó, ai klŏng ki tá kâ chôu vâ chôu ‘măn kâ i ton la ngiâ. Tâng vâi pro hên, vâi xuân hmâ axoăng ăm vâi krâ-nhŏng o tung pơlê ƀă môi iâ vâ kơdĭng dêi vâ tơkôm a hâi ki rơpŏng hngêi ai tơdroăng kal mê vâi nếo ‘no vâ ăm tơmối i kâ tung mâu hâi ki ai tơdroăng leh, ai tơdroăng ki kal.

Tơplôu: Nhat Lisa/VOV5

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC