Túa lĕm tro dêi tơdroăng pro rơnuâ chiâng kiâ trâp dêi mơngế Jarai
Chủ nhật, 05:00, 05/01/2025 Ngọc Anh/Tơplôu: Nhat Lisa/VOV5 Ngọc Anh/Tơplôu: Nhat Lisa/VOV5
VOV4.Xơ Đăng - Tung hâi ki lôi tơnâp kiâ, ối tối cho Pơ Thi dêi hdroâng kuăn Jarai a Tây Nguyên, ai môi túa ki pêi pro ki krih tơviah, hiăng châ kuăn pơlê hâk ngăn hên má môi cho tơdroăng ki rơnuâ pro kiâ trâp. Mơngế Jarai hmâ tối dêi kiâ trâp mê cho bram. Kố cho túa ki rơnuâ pro kuăn mơngê tiah kiâ, pro mơngế chiâng kiâ, vâi bliu trâp lâp châ ngiâ ngế ki mê.

Tiô tuăn loi dêi hdroâng kuăn ngo Jarai, klêi kơ’nâi hlâ, mơhúa ki ối tâ tá, maluâ ối ulâi mê, pơla ngế ki hlâ ƀă mơngế ki rêh xuân ối ai tơdroăng ki tơrŭm dêi pó. Xua ti mê, rêm hâi mơngế rêh xuân ối hmâ lăm pôu ngăn dêi mơngế tung rơpŏng hngêi ki hlâ, kơpuih văng krúa lĕm ƀă chiân hmê kơchâi ăm ngế ki hlâ mê. Klêi to lâi khế hơnăm hiăng chía ton, tơdroăng kố bu mơgêi klêi kơ’nâi vâi lôi lăm pôu tơnâp kiâ. Vâ rơnuâ bliu pro mơngế ƀă trâp mê a mâu hâi ki lôi tơnâp kiâ, mâu vâi ki mê môi tiah mơhúa kiâ, vâi rah xo mâu trâp ki nhĕn, rơmuăn, krêa, lĕm, bă bliu lâp châ mơngế.

Tâng rơnuâ pro kiâ rế ’mêi, rế xâu, thăm nếo rế ‘mêi ‘mâk, rơtoh trối kiâ rế lĕm. Tung mơdĭng lôi tơnâp kiâ, vâi athế ai pro mơngế chiâng kiâ cho ing tơdroăng ki bliu trâp,. Nâ Su Thỏi, hdroâng kuăn ngo Jarai, rêh ối a cheăm Ia Mơ Nông, tơring Chư Pah, kong pơlê Gia Lai tối ăm ‘nâi:

“Tiô khôi túa vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo Jarai klêi kơ’nâi lôi tơnâp kiâ mê kal athế ai mơngế ki bliu trâp. Xo trâp bliu lâp ngiâ chiâng kiâ trâp”.

Mơngế Jarai hmâ ai tối tiah kố, mâu bram ki mê cho mơhúa kiâ ki têm rơpiât, kring vế, rak ngăn ăm mơngế ki hlâ lo ing mâu kiâ ki ‘mêi, cho khu ki mơdroh, vâi ki mê cho mơhúa dêi mâu ngế ki hiăng hlâ, vâi vêh rêh ối a rŏng tơnêi, rơtế rêh ối hơniâp ro ƀă mâu pơlê cheăm, a mâu ilâng kiâ. Nâ Rơ Chăm H’Xuyết, hdroâng kuăn ngo Jarai, rêh ối a cheăm Ia Mơ Nông, tơring Chư Păh, kong pơlê Gia Lai tối tiah kố:

“Vâi rơnuâ bro dêi châ chiâng to trâp, chiâng kiâ tung pơla lôi tơnâp kiâ. Drêng bliu dêi châ chiâng trâp, chiâng kiâ, vâi ki mê athế kơtôa dêi mâ, athế kơtôa dêi inâi. Ngiâ méa bro chiâng kiâ trâp, lơ vâi xo mâu hlá priât vâ hding dêi ngiâ mâ. Kiâ trâp cho vâ mơhno tối mơngế ki hiăng hlâ vêh rêh ối ƀă mơngế ki ối rêh”.

Mơngế ki châ rah pro bram cho ngế ki athế ai ivá mo rơdêi, châ kuăn pơlê loi tơngah, hâk mơnâ. Tơdroăng ki bliu trâp mê athế tro tơdroăng, lĕm ro, pro ti lâi vâ ôh tá ăm mâu vâi ki ê châ kơnó dêi châ, tâng lơ tro kơnó tơkéa vâ tối mâu bram ki mê ta hâi teăm pêi pro klêi dêi hnoăng cheăng ƀă kô tro kiâ rup xo mơhúa.

Nâ Rơ Châm Hà, hdroâng kuăn ngo Jarai,  mơngế kuăn pơlê cheăm Ia Mơ Nông, tơring Chư Păh, kong pơlê Gia Lai tối ăm ‘nâi:

“Kiâ trâp hmâ trâm hlo vâi rơnuâ bro a hâi lôi tơnâp kiâ, hâi ki ê ôh ta ai. Bu ai to vâi kơnốu tê ki pro kiâ trâp, vâi kơdrâi, vâi droh ôh ta khoh pro. Hmâ hlo cho mâu vâi hơnăm ki hiăng hên ƀă vâi hơnăm ối nếo ki bliu trâp lâp châ ngiâ, ngăn tiô kơ tơdroăng pơkâ thế dêi krâ pơlê, ngế ki ngăn a hâi leh mơdĭng mê. Hdrối nah, mơngế ki pro kiâ trâp mê athế tĭng hên tơdroăng. Mơngế ki rơnuâ dêi châ bliu ƀă trâp cho ngế ki hdrốu, ôh tá ai kơdrâi, lơ mơngế ki tá hâi xo on veăng”.

Mâu bram ki mê đi đo châ vâi krâ-nhŏng o tung pơlê loi tơngah, athế ai khu ki tôu chêng tôu koăng lo lăm tơdah ing ilâng kiâ. Klêi kơ’nâi pro kiâ trâp a ilâng kiâ, mâu bram ki mê vêh a pơlê, a hngêi pơrá rêh ối tiah mâu vâi ki ê há. Mâu ngế ki pro bram mê rơtế ôu kâ ƀă kuăn pơlê, kơhnhon xuăng, tơpui tơno hơniâp ro ƀă vâi krâ-nhŏng o tung pơlê. Nâ H’Uyên Niê, Phŏ Kăn hnê ngăn Khu vâi kơdrâi cheăm Ia Mơ Nông, tối ăm ‘nâi:

“Bram hmâ hlo drêng po leh lôi tơnâp kiâ, a hâi ki ê ôh ta ai. Bram cho vâ mơhno tối mâu mơhúa mơngế ki hiăng hlâ, mơhúa ki mê vêh a pơlê ôu kâ, hơniâp ro a hâi mơ’nui. Tơkéa vâ tối a hâi kơ’nâi mê vâi ôh ta djâ hmê kơchâi troh a tơnâp kiâ xếo. Bram cho mâu ngế ki păng ‘nâng, la vâi rơuâ bro dêi châ chiâng mơhúa kiâ. Kiâ trâp mê xuân chiâng lăm pôu,  tơpui tơno, prôk tâ tá tơnâp kiâ vâ tơpui tơno ƀă vâi krâ-nhŏng o tung hdroâng hdrê, on veăng, rơpŏng hngêi má mơ’nui hdrối vâi vâ châ hdâ rêh ối a kong ki ê”.

Mơngế Jarai tối dêi tiah kố, mơngế ki hiăng hlâ ƀă ối rêh xuân ai tơdroăng ki hmâ tơrŭm dêi pó. Rơnuâ pro dêi châ chiâng kiâ trâp tung roh leh mơdĭng lôi tơnâp kiâ, mơhno tối hiâm tuăn khíu pâ, chôu vế, mơnê nhuô̆m dêi mơngế ối rêh ƀă mơngế hiăng hlâ. Vâi pói rơhêng vâ mơhúa dêi mơngế ki hiăng hlâ xuân pơtối pring vế, tŏng gum ăm mơngế ki ối rêh ai ivá mo rơdêi, têi ‘răng, pơlê cheăm ai tơdroăng rêh ối hơniâp ro phâi tơtô, sôk suâ.

Ngọc Anh/Tơplôu: Nhat Lisa/VOV5

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC