Maluâ hiăng tối tơbleăng hên troăng hơlâ, la tơdroăng ki xo dêi rơpó ôh tá tro hơnăm, xo dêi rơpó ối môi mơheăm chhá tung hdroâng kuăn ngo xuân ối hlo ôh tá tơniăn. Ki xiâm ối ai hên tơdroăng ki mơdât, tung mê tơdroăng ki rơkê ple\ng dêi kuăn pơlê [ă kăn [o# pơkuâ cheăm, bêng, tá hâi hlo nhên tơdroăng ki pơloăng dêi tơdroăng kố, mê tá hâi ai mâu tơdroăng pơkâ kơtăng. Tiah mê, mâu tơdroăng ki mơdât mê cho ki klâi? Thanh Tâm, ngế chêh hlá tơbeăng ai chêh tối ‘na tơdroăng mê.

Pôa Hòang Đình Anh-Kăn pơkuâ ngăn tíu xiâm ngăn ‘na pơ’leăng mâ mơngế-hnê tối ai kuăn preăng kuăn iâ tơring Bát Xát, kong pơlê Lào Cai tối ăm ‘nâi: Vâ pro kơtăng tơdroăng ki mâu vâi ‘ne\ng tá hâi tro hơnăm lơ thâ re\ng xo dêi pó, kơvâ ngăn ‘na pơ’leăng mâ mơngế hiăng pơkâ thế tâi tâng kăn [o#, đảng viên thôn, cheăm, ôh tá khoh veăng ôu kâ pơkoăng, maluâ ngế ki mê cho kuăn muăn, cháu chái dêi tơná. Laga, ôh tá xê mâu kăn [o#, đảng viên ki lâi hlê ple\ng nhên ‘na tơdroăng kố:

Vâi hiăng kơtôa, ôh tá vâ lăm troh a kăn [o# hnê ngăn ‘na luât vâ chêh tối tơdroăng pơkoăng, thăm nếo, vâi ôh tá tối ăm vâi ki ê ‘nâi. Vâi bu tối ăm to dêi pó, tối hâi kố ai tơdroăng kố, jâ prế pôa lăm troh a hngêi á iâ hôu. Vâi ôh tá la lâi tối nhên pơkoăng kuăn muăn, cháu chái dêi tơná.

Vâi xo dêi pó ôh tá tro khôi túa, vêa vong, thăm nếo, kăn [o#, đảng viên ối ăm phêp vâi nâp liăn vâ po troăng ăm vâi pơtối pêi pro ôh tá tro luât. Tơdroăng pơkâ kơxo# 110 pơkâ nhên, pơxâu phak sap ing 500 rơpâu troh 1 rơtuh liăn [ă mâu ngế ki xo kơdrâi, xo kơnốu drêng hơnăm vâi tá hâi teăm troh. Laga, ai hên mâu ngế ki pro nôu, pro pâ hiăng vâ nâp liăn ki tro pơxâu phak mê. Maluâ kơtiê, 1 rơtuh liăn xuân thế phak vâi xuân athế lăm mung, maluâ ti mê, vâi tối: Ăm kuăn muăn thâ châ xo dêi pó tiô khôi túa, phak 3 lơ 4 rơtuh xuân hôm. Tiô pôa Hòang Đình Anh, tơdroăng cheăng kố cho pơloăng drăng kố:

Drêng vâi nâp liăn, vâi hmâ tơmiât: Ê, tiah mê, êh hiăng pơcháu hnoăng cheăng ăm á, á chiâng vâ pêi pro tơdroăng kố.

Kố cho xiâm kối tung mâu hơnăm achê kố, kơxo# on veăng ki tá hâi teăm tro hơnăm vâi xo dêi pó hên, malối a mâu pơlê cheăm dêi hdroâng kuăn ngo thăm rế krâm. Vi [an hnê ngăn mâu tơdroăng pơlê pơla dêi Kuo#k ho#i nếo mơgêi tơdroăng ki lăm séa ngăn a 3 kong pơlê Điện Biên, Sơn La, Hòa Bình hiăng tối nhên tiah mê. Ai môi tơring kong ngo, bú tung 6 khế apoăng hơnăm kố, hiăng ai dâng 300 on veăng xo dêi pó tá hâi tro hơnăm. Tâng lơ vâ ngăn nhên tâ mê nếo, mơni kô cho ‘nâng, kơxo# on veăng ki tá hâi tro hơnăm xo dêi pó mơni lối 300 khu.

Ai môi tơdroăng ki pro pin tơmiât tơdroăng ki pơkuâ séa ngăn, kơdroh tơdroăng ki vâi ‘ne\ng tá hâi tro hơnăm re\ng xo dêi pó [ă xo dêi pó achê hdroâng hdrê cho kơxo# ki chêh tối tá hâi teăm tu\m, ôh ti tối [ă mâu kong pơlê ki Khu xiâm ngăn ‘na pơ’leăng mâ mơngế hiăng mơ’no pêi pro tung to lâi hơnăm hiăng hluâ. Jâ Lục Thị Thắng-Kăn pơkuâ ngăn ‘na pơ’leăng mâ mơngế tô tuăn tối tiah kố:

Tâng vâ tối păng ‘nâng, vâ khoh châ ‘nâi tu\m têk tơdroăng mơni kô pá vâ châ chêh xo tu\m. Ngin bú séa mơnhên ngăn [ă chêh xo mâu tơdroăng ki ai khât dêi khu on veăng ki xo dêi pó tá hâi tro hơnăm dêi 12 to cheăm ki pêi pro tro tiô troăng hơlâ pơkâ. Troăng hơlâ ki tối tơbleăng tung pơkuâ ngăn kơvâ cheăng ‘na pơ’leăng mâ mơngế, tung hnê thế ai kuăn preăng kuăn iâ mê tung mâu phần mềm ki chêh tối ôh tá ai pơkâ ‘na tơdroăng mơngế xo dêi pó tá hâi tro hơnăm. Thâu tơdroăng ki xo dêi pó tá hâi tro hơnăm cho tơdroăng ki ôh tá hlo hên mâu tíu ki ê, xua ga ôh tá xê pơkâ xêh ahdrối ‘na tơdroăng mê.

Pôa Đỗ Sỹ Hùng, Kăn pơkuâ ngăn ‘na pơ’leăng mâ mơngế kong pơlê Lào Cai tối ăm ‘nâi: Khu xiâm pơkuâ ngăn ‘na pơ’leăng mâ mơngế thăm mơnhông ‘na hnê tối rak vế pơ’leăng mâ mơngế, peăng khu pơkuâ ngăn tơnêi têa ‘na kơvâ pơkoăng óng mé cho xua Khu xiâm hnê ngăn ‘na luât pơkuâ ngăn.

Ngin ôh tá xê kơ koan ki tí tăng séa mơnhên ngăn, xêo ngăn ‘na on veăng ki xo dêi pó tá hâi tro hơnăm lơ xo dêi pó môi mơheăm chhá. Pơkâ pêi pro tiô túa mê séa mơnhên ngăn tung mâu cheăm, la tơdroăng ki khu on veăng tung pơlê cheăm xo dêi pó tá hâi tro hơnăm tá hâi ai chêh tối nhên.

Hơ’muăn tối ‘na nâ Lục Thị Thắng-Kăn pơkuâ ngăn ‘na pơ’leăng mâ mơngế kong pơlê Cao Bằng hơ’muăn tối ăm pó vâi krâ-nho\ng o kơ’nâi kố ăm hlo: Ki mơdât tơdroăng rêh ối-cheăng kâ ga ối ai hên túa, vâi ‘ne\ng kô tro pơklât thế vâi xo dêi pó drêng tá hâi teăm tro hơnăm, xua tơdroăng kố ôh tá kâi tơtrâ [ă khôi túa, vêa vong hdroâng kuăn ngo:

Ai môi ngế muăn kơdrâi a môi to hngêi trung kuăn ngo ai tíu ối pơtê dêi tơring Bảo Lạc tối, muăn dế tro rơpo\ng hngêi pơklât thế re\ng xo dôh. Tâng ôh tá re\ng to\ng kum muăn, muăn kô lăm hdriê dêi châ. Muăn ki mê hiăng tơpui phôn [ă môi ngế nâ cheăng tung um tivi. Nâ ki cheăng tung um tivi mê hiăng krếo phôn ăm khu pơkuâ ngăn ‘na pơ’leăng mâ mơngế. Drêng ngin pơkâ thế tíu xiâm hnê ngăn ‘na pơ’leăng mâ mơngế tối tơbleăng ăm Khu hnê mơhno tơring vâ êng mơnhên tơdroăng kố, mê mâu kơ koan ki hnê ngăn ‘na luât (ko\ng an, hnê ngăn ‘na luât), khu pơkuâ ngăn vâi kơdrâi, thăm nếo ai tá Vi [an hnê ngăn cheăm pơrá tối ôh tá hlo ai hlá đơn. Tâng vâ séa mơnhên, tơleăng ‘na tơdroăng kố ngin athế châ hlo ai hlá đơn. Peăng tíu xiâm ngăn ‘na pơ’leăng mâ mơngế tối, Khu pơkuâ ngăn ‘na pơ’leăng mâ mơngế pro tơdroăng kố cho vâ hnê tối, mơhnhôk khe\n vâ khoh châ rak vế tơniăn ‘na ivá kuăn mơngế, ôh tá xê kơ koan ki rak vế tiô luât pơkâ. Ngin athế hnê tối ăm mâu vâi muăn chêh bro hlá đơn. Tâng muăn ôh tá chiâng chêh đơn, athế mơhnhôk mâu thái cô pơkuâ hnê tối chêh pro đơn vâ nâp ăm Vi [an hnê ngăn cheăm. Vi [an klêi kơ’nâi châ xo hlá đơn mê vâi ối tối prế ki mê kôm pá 3 hâi ‘nôi vâ pơkoăng, mê khoh chiâng pá. Tâng lơ pơklât thế, mê rơpo\ng ki mê kô hdriê kơdê dêi châ tâi tâng. Kơvâ ngăn ‘na cheăng pêi, mô đo#i rong châ-rêh ối pơlê pơla tối, tơdroăng ki pơklât vâi xo dêi pó kố, cho tơdroăng ki lối hluâ ivá vâi ‘ne\ng, maluâ vâi ‘ne\ng mê hiăng châ 16 hơnăm. Tơdroăng ki kố ôh tá xê dêi kơvâ pêi cheăng. Pak^ng mâu kơdrâi mê vâi ối tơkôm ngăn ai rơkong hnê tối dêi khu pơkuâ ngăn vâi kơdrâi cheăm nếo …

Tiô tơdroăng ki tối pơtâng ki păng ‘nâng ‘na cheăng kâ-rêh ối pơlê pơla dêi 53 hdroâng kuăn ngo a hơnăm 2015 dêi Vi [an hnê ngăn hdroâng kuăn ngo, mê kơxo# mơngế ki xo dêi pó tá hâi tro hơnăm dêi mâu hdroâng kuăn ngo tâk troh 26,6%. Ai mâu hdroâng kuăn ngo ki ‘nâ vâi ‘ne\ng pho#m xông kân thâ re\ng xo dêi pó, môi tiah: Mông ai 60%, Xinh Mun lối 56%, La Ha vâ chê 53%, lơ Jarai ai 42% [ă hía hế. Tơdroăng xo dêi pó achê hdroâng hdrê xuân hên, ki hên tơku\m a mâu hdroâng kuăn ngo ki ai tơdroăng rêh kâ ối trâm hên xơpá, [ă rêh ối xêh tung kong ngo, môi tiah Mạ, Mảng, M’nông, Stiêng [ă hía hế. Ai hên ngế tối ăm ‘nâi, vâ tah lôi tơdroăng ki pá puât kố, mê kal athế pro kơtăng tiô luât, kal athế mơjiâng tơdroăng ki vâ tơleăng [ă mâu tơdroăng ki kal tơdrêng, klêi mê, thăm hnê tối i nhên ki hloh hlê, rơkê ple\ng dêi mâu vâi ‘ne\ng.

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng