Mâu hơnăm achê pơla kố, “Phái krúa Thăng Bình HTB” dêi Khu pêi cheăng tơrŭm chiâk deăng Thăng Bình, cheăm Cư Kty, tơring Krông Bông châ hên khu mơdró, kuăn pơlê rơhêng vâ rôe hên. Hơnăm 2020, “Phái krúa Thăng Bình HTB” châ mơnhên tối tro tiô túa pơkâ OCOP 4 hơlŏng râ kong pơlê. Ki rơhêng vâ tối, apoăng hơnăm 2022, Khu pêi cheăng tơrŭm hiăng kĭ hlá đơn tê mơdró phái krúa hiăng châ mơ’no tê troh kong têa New Zealand, roh ki tê apoăng châ 6 tâ̆n. Dế nôkố, inâi Phái krúa Thăng Bình HTB xuân hiăng mơjiâng châ 26 tíu mơdró a 12 kong pơlê, pơlê kong kân tung lâp tơnêi têa. Khoh châ ai tơdroăng mê, pôa Võ Văn Sơn, Kăn phŏ ngăn Khu tơrŭm ngăn ‘na chiâk deăng Thăng Bình tối ăm ‘nâi, tâi tâng cho kơnôm ing tơdroăng rak vế, pêi pro tơrŭm cheăng vâ thăm mơdêk ki kơnâ dêi kế tơmeăm:

“Hdrối nah, tơrŭm cheăng vâ tah lôi ki xahpá tung pêi chiâk pêi deăng, la klêi kơ’nâi tah lôi mâu tơdroăng ki xahpá mê tung pêi chiâk deăng kuăn pơlê rơhêng vâ tah lôi mâu tơdroăng xahpá tung tê mơ’no dêi kế tơmeăm, mê cho kal athế ai marketing, cho athế ai rơkong tơpui tơbleăng kế tơmeăm. Kuăn pơlê hdrối mê hía nah bu ‘nâi to tơdroăng pêi chiâk deăng tê, la nôkố hiăng ‘nâi tơdroăng vâ khoh châ tê mơ’no dêi kế tơmeăm troh a kơchơ kân cho athế pro marketing, mơđah tơbleăng dêi kế tơmeăm, mê cho hnoăng cheăng ki Khu pêi cheăng tơrŭm hiăng ai kum ăm kuăn pơlê vâ chôa ‘lâng tah lôi tơdroăng ki tơvâ tơvân kế tơmeăm ôh tá châ tê mơdró”.

Ƀă mâu khu mơdró kâ ki prôk ahdrối rak vế, pêi pro ‘na tơdroăng tê mơdró kế tơmeăm troh a kơchơ kân, tơdroăng ki thăm tơrŭm pêi cheăng kâ, mơ’no tê kế tơmeăm athế kal mơjiâng tŭm têk tơdroăng cheăng, cho pêi lo kế tơmeăm kâ krúa tơniăn lĕm vâ mâu tơmeăm mê châ tê mơ’no kơnâ liăn. Ki rơhêng vâ tối, môi tiah Kŏng ti tơlo liăn cheăng Damaca Nguyên Phương, cheăm Phú Lộc, tơring Krông Năng, drêng veăng pêi tơrŭm tung khu kố, Kŏng ti ai tơkêa: Kuăn pơlê châ tê dêi kế tơmeăm ƀă yă ki tơniăn, tơtro, preăng ai tơdroăng xía vâ; châ khu mơdró kâ mơ’no liăn rôe hdrê, tơmeăm pêi chiâk deăng vâ tơniăn tung pêi chiâk pêi deăng.

Tơdrêng amê, khu mơdró kâ xuân athế hbrâ rơnáu dêi kế tơmeăm vâ bê châ tê a kơchơ kân, klêi mê, ki dâi lĕm dêi kế tơmeăm xuân châ pơkuâ rak ngăn krâu khât. Jâ Nguyễn Thị Thu Phương, Kăn pơkuâ ngăn Kŏng ti tối ăm ‘nâi:

 “Dế nôkố, vâi krâ-nhŏng o bu ‘nâi pêt kế tơmeăm tiô kơ khôi hmâ, ivá cheăng. Ing tơná kuăn pơlê ôh tá kâi chiâng môi hdroh, môi drêng vâ pêi mơjiâng kế tơmeăm ki dâi lĕm tâi tâng. Xua ti mê, mâu khu mơdró kâ kal athế rơtế mot pêi cheăng ƀă vâi vâ mơjiâng kế tơmeăm ki lĕm kruá, tơniăn má môi, môi tiah krí, pôe, xuâ tro rơnó, drêng tơmeăm hiăng krâ, hiăng tum khât, ga kô dâi lĕm má môi. Xuân môi tiah tơdroăng rak ngăn loăng plâi ti lâi ăm ga i lĕm, krâu khât, ti xê to kuăn pơlê ki pêi pro mâu tơdroăng cheăng ki mê tê, mâu khu mơdró kâ xuân môi tiah mâu kơ koan pơkuâ ngăn, mâu khu kăn hnê ngăn xuân kal athế ai hnoăng tŏng kum kuăn pơlê ‘na tơdroăng mê, ai tiah mê ‘nôi nếo tơngah tơdroăng cheăng châ tơƀrê”.

Ki păng ‘nâng ăm hlo, a kong pơlê Dak Lak tơdroăng pêi tŭm têk tơdroăng mơjiâng kế tơmeăm tá hâi teăm hên, tá hâi teăm kân rơdâ; tơdroăng mơ’no liăn ăm ‘na cheăng kơmăi kơmok xuân u ối iâ mê tá hâi teăm châ mơdêk ki kơnâ dêi kế tơmeăm. Pa kĭng mê nếo, mâu khu mơdró kâ, khu pêi cheăng tơrŭm xuân tá hâi teăm châ tăng troăng ki vâ mơ’no tê tơniăn, mê khoh chiâng trâm pá tung tơrŭm cheăng. Ki nhên ga, môi tiah plâi ca cao, Dak Lak ai kơpong ki pêt tơmeăm châ tâk troh 1 rơpâu 200 ha, maluâ ti mê, ivá cheăng tơrŭm dế nôkố bu nếo xiâm ai dâng 200 rơpŏng ki veăng tơrŭm, kơnôm ing mâu Khu pêi cheăng tơrŭm, khu pêi cheăng kâ kŭn. Tơdroăng kố râ, môi pâ ing mê, khoh pro pá vâ tối, kế tơmeăm tê mơdró troh a kơchơ kân pơrá dâi lĕm, krúa tơniăn. Pôa Trương Ngọc Quang, Kăn pơkuâ ngăn Kŏng ti pêi cheăng tiô rơnó Ca Cao Nam Trường Sơn tối tiah kố:

“Mơnhông pêi pêt kế tơmeăm dế nôkố a Dak Lak ai dâng 1 rơpâu 200 ha mê kal ai troăng hơlâ tơkŭm luâ tâ kơ mê vâ mơnhông pêi pêt hên kế tơmeăm tâ. Ing mê, veăng kum vâi krâ-nhŏng o kuăn pơlê lơ Khu pêi cheăng tơrŭm pêi ó rơdêi tâ kơ mê nếo vâ vâi hlê plĕng tiah kố, tơrŭm cheăng cho môi tung mâu hnoăng cheăng kal tơdrêng, ƀă kal kân tung mơjiâng tŭm têk hnoăng cheăng vâ rak krá tơniăn ton la ngiâ”.

Tiô pôa Nguyễn Hoài Dương, Kăn pơkuâ ngăn ‘na chiâk deăng - Mơnhông thôn pơlê Dak Lăk ăm ‘nâi, tung pơla dế nôkố, mơjiâng cheăng tơrŭm tŭm têk cho troăng hơlâ ki kal vâ khoh kring vế tơniăn “châ mơ’no tê” ăm kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng. Vâ veăng kum mơnhông tŭm têk kế tơmeăm mê, Dak Lak hiăng ƀă dế kơhnâ khât tung veăng mơnhông ‘na mâu hnoăng cheăng pêi pro tiô tơdroăng Hlá mơ-eá pơkâ dêi Chin phuh ‘na mơhnhôk hnoăng cheăng tơrŭm, pro tơdjâk troh tơdroăng pêi chiâk pêi deăng ƀă châ mơ’no tê dêi kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng. Tung mê, tơkŭm thăm mơdêk troăng hơlâ veăng kum mơ’no liăn cheăng, môi tiah: Uâ mơdiê, pơliê, mơjiâng inâi cheăng ƀă mơ’no tê lo kế tơmeăm ai xiâm kối dêi tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng. Pôa Nguyễn Hoài Dương tối ăm ‘nâi:

“Hnê mơhno tối tơbleăng, hnoăng tŏng veăng cho troăng prôk ki kal khât ăm tơring, cheăm, pơlê kong kơdrâm, mâu kơpong tung kong pơlê kố. Ki rơhêng vâ tối, cho mâu kơpong ki ai hên tơmeăm khoăng ‘na kế tơmeăm mê mâu khu ki tơrŭm cheăng tê mơ’no kế tơmeăm cho ki xiâm kal kân khât tung mơjiâng túa cheăng ki kơnâ. Vêh mơnhên tối Khu ngăn ‘na chiâk deăng hiăng chêh hlá mơ-eá pơtroh ăm Vi ƀan kong pơlê kĭ-kơchuâ vâ veăng kum tê rôe kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng, ing mê, tơdjêp troh mâu kong pơlê, pơlê kong kân tung lâp tơnêi têa vâ tơ’lêi châ tê mơ’no tê kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng a la ngiâ”.

Dak Lak dế nôkố ai lối 380 Khu pêi cheăng tơrŭm ‘na chiâk deăng ƀă lối 90 khu mơdró kâ rôe ‘mot - tê mơ’no kế tơmeăm. Mê, mâu kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng dêi kong pơlê hiăng châ troh a 68 to kong têa tung lâp plâi tơnêi, ki rơhêng vâ tối hiăng châ tê mơ’no troh a kơchơ kân, môi tiah Mih, Nhuk, Ănglê, Pơhlăng. Kố cho mâu tơdroăng xiâm ki kal tung rak vế, pêi pro tŭm têk tơdroăng pêi chiâk deăng. Tâng kong pơlê Dak Lak pơtối mơdêk hnoăng cheăng ki tơrŭm mê kô veăng kum kal kân khât tung hnoăng rak vế krúa tơniăn kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng, ing mê, khoh châ yă kơnâ ƀă mơnhông pêi chiâk deăng tiô túa krá tơniăn drêng ai tơdroăng ki pá puât dêi tơdroăng tê mơdró a kơchơ.