Kong tô khăng khoăng ó dêi rơnó tô Tây Nguyên, jâ Lê Thị Ân, ối a thôn 5, cheăm Ƀuôn Choah, tơring Krông Nô, kong pơlê Dak Nông lăm ngăn klâng báu dêi rơpŏng hbrâ vâ pôe. Pêi ngăn rêm ‘noăng báu, jâ Ân ôh tá ‘nâi pro ti lâi. Hdrê báu dâi lĕm ST24 mâu hơnăm hdrối pơrá ăm pêi lo châ hên… laga hơnăm kố ôh tá ‘nâi xiâm kối ti lâi, báu hbâ, mơni kô lŭp tâi tâng:

“Rêm hơnăm cho châ 1 tâ̆n troh môi tâ̆n môi tung môi sao, laga hơnăm kố bu châ 2 tă môi sao. Hơnăm kố cho lŭp tâi, tiah kố cho tro lŭp châ to lâi hrĭng rơtuh’’.

Achê klâng dêi jâ Ân, klâng 8 sao dêi rơpŏng pôa Đàm Văn Hội xuân tiah mê há:

“Tá hâi ai hơnăm ki lâi hdrê báu tro môi tiah kố ôh. 8 sao mê bu châ 60 kơxâk tê, môi tiah hơnăm nah rơnó xeăng tô châ 160 kơxâk. Môi kơxâk tiah mê châ 47 – 48 kilô. Tiah mê 3 phân mê hía 2 phân’’.

Jâ Nguyễn Thị Hồng Hạnh, Kăn hnê ngăn Vi ƀan cheăm Ƀuôn Choah, tơring Krông Nô, kong pơlê Dak Nông tối ăm ‘nâi, ai 221 ha tung tâi tâng 700 ha tung cheăm báu tro khêi hlá, ôh tá xiu ƀă hbâ, pêi lo kơdroh dâng tơdế. Mê cho bu ai 2 hdrê báu cho ST24 ƀă ST25 báu tro hbâ. Tiô mơnhên apoăng, xiâm kối báu tro trĭng hlá, ôh tá xiu ƀă hbâ mơni tơdjâk dêi kong prâi ôh tá tơniăn:

“Mơnhên apoăng cho xua kong prâi, xua drêng báu vâ xiu tiô séa ngăn dêi Tíu xiâm pơtâng tối kong prâi Dak Lak, drêng hyôh hngíu sap ing 15 – 19 đô̆, ga hngíu xua mê báu ôh tá xiu’’.

Jâ Nguyễn Thị Hồng Hạnh tối môi iâ xuân xua hdrê báu há. Xua tíu ki pro ăm hdrê báu ST24 ƀă ST25 dêi pôa Hồ Quang Cua rơnó kô ôh tá tê ăm mâu tíu tê a tơring Krông Nô. Mâu tíu tê tung cheăm lăm rôe hdrê a mâu tíu ki ê, ôh tá ‘nâi xiâm kối ƀă ki dâi lĕm.

Jâ Nguyễn Thị Bắc, môi tíu tê hdrê báu a cheăm Ƀuôn Choah tối ăm ‘nâi, hơnăm kố vâi krâ kuăn pơlê rôe hdrê báu ST24 dó inâi ‘’Hồ Quang Cua’’ dêi môi Kong ti ai tíu pêi cheăng a pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột, kong pơlê Dak Lak. Nôkố ‘nâi tơdroăng tíu pro hdrê dêi pôa Hồ Quang Cua pơla kố nah ôh tá pro ăm hdrê báu TS24 ƀă TS25 tung kơchơ mơdró kong pơlê Dak Lak ƀă Dak Nông, jâ tối:

“Po tíu tê xuân châ 6 – 7 hơnăm kố, tung pơla kố mê xuân loi tơngah a tíu tê râ má 1. Rêm hơnăm ôh tá ai tơdroăng klâi ôh, mê hơnăm kố xuân ôh tá ‘nâi ti lâi, apăng mê tối xua pơkeăng, nôkố vâi tối xua hdrê, laga á ôh tá ‘nâi ti lâi ôh. Nôkố ôh tá xê krếo kong ti vâi chu ôh, thế tiah lâi ‘nôi mê pin nếo krếo’’.

Pôa Trần Tuấn Anh, Kăn pơkuâ Khu pơkuâ ‘na pêi chiâk deăng ƀă mơnhông mơdêk kong pơlê Dak Nông, mơnhên mâu tơdroăng tối báu tro lŭp xua hdrê ôh tá tro ôh tá ai xiâm kối. Tiô ngoh, klêi kơ’nâi séa ngăn apoăng, xiâm kối pơtân mơnhên cho xua kong prâi ôh tá tơniăn drêng báu xiu. Kơhâi kong tô, dâng 32 đô̆ C, kơmăng kong hngíu dâng 16 đô̆ C, hlối ai khía pêi têi dâng râ 6 – 7, pro báu ôh tá chiâng vâ xiu lĕm.

‘Na hdrê báu, hơnăm kố tíu pro hdrê báu dêi Hồ Quang Cua ôh tá tê hdrê ăm mâu tíu tê dêi tơring, xua mê kuăn pơlê rôe hdrê a Ƀuôn Trấp, Dak Lak. Tiô tối dêi mâu rơpŏng châ krếo pêi cheăng, mâu rơpŏng xúa báu ki vâ kâ pro hdrê xuân tro lŭp. Pakĭng mê, xua mâu ƀăng klâng tro pơreăng drêng báu xiu xua mê mâu rơpŏng kuăn pơlê xúa pơkeăng ôh tá tiô pơkâ “4 tro” xua mê kơdroh pêi lo báu.

Pa tá têa Krông Nô, klâng báu Krông Ana, kong pơlê Dak Lak xuân báu xuân hbâ. Tiô Ƀơrô pơkuâ ‘na pêi chiâk deăng tơring Krông Ana, riân pơtân iâ troh tung dế khế 4, tung tơring ai dâng 70 ha báu hbâ, kơdroh pêi lo dâng 60 – 70%.

Tung pơla tơkôm mâu kơ koan cheăng ai hnoăng tối mơnhên xiâm kối, tơring Krông Ana dế riân tro lŭp vâ ai troăng tŏng kum kuăn pơlê, ki má lối cho mâu rơpŏng ai tơdroăng rêh ối pá puât.

Tơring Krông Nô, kong pơlê Dak Nông ai ƀăng báu klâng lối 5.000 ha, ƀă  tơring Krông Ana, kong pơlê Dak Lak cho lối 11.000 ha, kố pơrá cho mâu tíu pêi báu kân dêi kơpong Tây Nguyên. Drêng ai tơdroăng báu hbâ, kơdroh hên ‘na pêi lo báu, ki dâi lĕm dêi báu, mâu kơ koan cheăng dêi mâu kong pơlê hiăng mot séa ngăn mơnhên xiâm kối xua kong prâi lơ xua hdrê. Ing mê, ai troăng tŏng kum kuăn pơlê pêi chiâk deăng vâ hbrâ, mơdât tơdjâk ‘mêi troh kơvâ báu phái tung kơpong.