A chiâk pêt kơtếo rơdâ 17 ha a cheăm Ea Sô, tơring Ea Kar (Dak Lak), pôa Võ Quốc Dị rơtế ƀă lối chât ngế kŏng nhân dế ko kơtếo. Pôa tối, cheăng pêt kơtếo hiăng châ lối 20 hơnăm kố, rơpŏng pêi châ liăn tơniăn. Krê 4 hơnăm vêh ngi kố, rêm hơnăm rơpŏng pêi châ liăn lối 1 rơtal. Kơxô̆ liăn châ xo cho kơnôm ing tơdroăng ki roê yă tơniăn sap ing hngêi kơmăi uâ kơtếo xik, rơtế ƀă tơdroăng ki xúa mâu troăng pơkâ rơkê plĕng tung pêt kơtếo. Pôa Võ Quốc Dị ăm ‘nâi:

“Rơpŏng á nôkố ki xiâm cho xúa hdrê kơtếo ki nếo K3. Kơmăi tôh dêi rơpŏng á pơrá ƀec ki chiâng tôh xêh, tơdjêp ƀă on tơhrik, hlối ai kơmăi ki hrik vâ hbrâ. Rêm rôh ko kơtếo xiâm kơtếo ki ton lơ pêt ki nếo, ngin xuân tơ’moê ƀec tôh tơdrêng sap ing apoăng rơnó, tôh troh 3-4 khế apoăng hơnăm. Klêi mê drêng kơtếo hiăng huăn hmŏng mê choi phon, ki xiâm cho choi phon NPK ƀă hơ’lâk tơ’nôm urê, vâ pro ăm xiâm kơtếo rĕng kân vâ kơtếo kân xŏn hding nhâ”.

Xuân cheăng pêt kơtếo sap ing lối 20 hơnăm, pôa Tô Bá Hồng, a cheăm Ea Sô, tơring Ea Kar, ăm ‘nâi:

“Á ai 5 ha kơtếo, hngêi kơmăi gum ăm hên kơxô̆ liăn môi tiah liăn tôh têa môi rơnó 3 rơtuh liăn tung môi ha, troh rơnó ko kơtếo gum 2 rơtuh liăn tung môi ha; mê nếo choi phon ngăn tiô kơ ƀăng tơnêi pêt kơtếo rơpŏng pin pêt hên lơ iâ mê châ hngêi kơmăi gum ăm liăn. Pơtih, 1 ha mê ai tâ̆n phon, ngăn a tơná vâ xo. Kơtếo hên hơnăm kố yă tê tơniăn, pêi lo liăn tơniăn. Môi tiah hơnăm kố, hngêi á ai môi ha châ 70 – 80 tâ̆n, yă tê 1,1 – 1,3 rơtuh liăn tung môi tâ̆n, ôh tá riân liăn hrê rak ngăn xuân ối châ 70 rơtuh liăn tung môi ha”.

Cheăm Ea Sô ai lối 1.000 ha kơtếo. Pôa Nguyễn Xuân Hữu, Kăn hnê ngăn Vi ƀan cheăm, tối tiah kố, maluâ ki tơƀrê ‘na liăn ngân châ xo sap ing kơtếo kố tá hâi hên tâng vâ pơchông ƀă mâu túa hdrê loăng plâi ki ê môi tiah sầu riêng, plâi treăng kêt dro, plâi rơkuâ chí lơ kơphế, tiu, la kố cho hdrê pêt ki xiâm a kơpong tơnêi hmốu hơ’lâk prêi, gum hên rơpŏng hluăn ing kơtiê ƀă ai tơdroăng rêh ối chía niân.

“Cheăm hmâ tơpui tơno ƀă hngêi kơmăi uâ kơtếo pro xik, mơnhên tối klêi kơ’nâi rơnó dêi rêm mâu hdrê loăng pêt ƀă hngêi kơmăi hiăng ƀă dế xúa hên túa hdrê pêt ki hlo tơƀrê tŏng gum vâi krâ nhŏng o kuăn pơlê pêi chiâk. Mê tơdroăng ki rơvât phon, xôh pơkeăng rak vế oâ hdrong tơtro, mê ngin xuân hlo hngêi kơmăi xik hmâ séa ngăn, xo túa vâ séa ngăn tŏng gum pêt kơtếo vâ xúa khoa hok kih thuât vâ rak ngăn kơtếo pro tiah lâi ăm dâi lĕm”.

Kong pơlê Dak Lak nôkố ai 15 rơpâu ha kơtếo, tơkŭm pêt hên a mâu tơring Ƀuôn Đôn, Ea Súp, Ea Kar ƀă MDrak. Kơtếo rêm hơnăm châ 1 rơtuh tâ̆n.

Pôa Lê Tuân, Phŏ kăn pơkuâ Kŏng ti tơlo liăn Mía Đường 333 Dak Lak ăm ‘nâi, khu mơdró kâ tơrŭm ƀă lối 2.100 rơpŏng kuăn pơlê a mâu tơring Ea Kar ƀă MDrak, pêt 8.200 ha kơtếo, châ dâng 750 rơpâu tâ̆n kơtếo ối drêh rêm hơnăm. Kŏng ti tơrŭm ƀă kuăn pơlê pêi chiâk ƀă khu kăn pơkuâ tơring tơbleăng mâu tơdroăng ki vâ pêt kơtếo tơniăn ton:

“Hngêi kơmăi dế pơhlêh nếo tơdroăng ki uâ vâ thăm xo tơvêh kơtếo, pơkuâ ngăn ki lĕm dêi kơtếo chơ troh a hngêi kơmăi châ tơniăn má môi. Tơdrêng amê hlối, xúa mâu kong klêi kơ’nâi uâ pro xik vâ kơdroh iâ tơdroăng tê pêt môi tiah pro phon vi sinh, ƀă kơ’nhâ kơtếo tê ăm mâu tíu ki păn mơnăn mơnoâ, lơ tiô nôkố cho pro on tơhrik chôu ing hlá kơtếo ki hên hngêi kơmăi hiăng pro. Ngin dế pro mơnúa ngăn ăm xúa pêt hên mâu hdrê kơtếo ki lĕm tâ, vâ thăm mơnhông ki lĕm dêi kơtếo ƀă ki chiâng xik tung kơtếo a môi ƀăng tơnêi pêt”.

Ƀă tơdroăng ki hbrâ rơnáu tơrŭm krá pơla kuăn pơlê pêi chiâk rơtế ƀă khu mơdró kâ ƀă khu kăn pơkuâ kong pơlê, kơvâ kơtếo xik Dak Lak dế pơtối mơnhông tơniăn, pro pơxúa pêi châ liăn tơniăn ăm rêm pâ ƀă veăng gum tung tơdroăng cheăng kâ liăn ngân kong pơlê.