A leh tơbleăng kố, pakĭng mâu tơdroăng cheăng ki po 7 hneăng hdrối nah, ai hên túa ki nếo xuân châ tơ’mot tung tơdroăng pói rơhêng vâ ăm kơvâ kơphế tơdroăng ki kơnía git, xuân môi tiah kum ăm tơmối ai tơ’nôm hên mâu tơdroăng tung lâp kơpong ki pêt kơphế tung kong pơlê. Ƀă ivá rơdêi dêi kơvâ pêi chiâk deăng, Dak Lak hiăng ƀă dế chiâng tíu ki troh ngăn ‘na leh tơbleăng tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng. Ing mâu hâi leh tơbleăng, tơmeăm lĕm tro dêi kơpong tơnêi Tây Nguyên châ po rơdâ ƀă hiăng  chiâng môi tíu ki ôh tá la lâi kâi piu ƀă tơmối.

Troh nôkố, a kong pơlê Dak Lak hiăng tơkŭm po ƀlêi chiâng 7 hneăng Leh tơbleăng Kơphế Ƀuôn Ma Thuột ƀă Leh tơbleăng sầu riêng Krông Pač roh má I. Mâu roh po leh tơbleăng mê pơrá hiăng chôu vế khôi túa, vêa vong dêi pơlê pơla mâu hdroâng kuăn ngo a tơnêi tíu Tây Nguyên, pơtroh ăm tơmối mâu tơdroăng ki hơniâp ro, sôk suâ. A mâu hneăng po Leh tơbleăng kơphế Ƀuôn Ma Thuột, tơdroăng cheăng mơhno tơbleăng ‘na túa lĕm tro, ôm hyô đi đo tơbleăng mơhno vâ râng chêng tơmối.

Sap ing hâi leh tơbleăng roh apoăng a hơnăm 2005 nah, tơdrêng ƀă tơdroăng tơbleăng mơđah inâi kơphế dêi kơpong kong ngo ƀă tơmối tung tơnêi têa ƀă kong têa ê hiăng po mâu tơdroăng cheăng mơhno túa lĕm tro ngê̆ thuât  chal nếo, hnối tơrŭm ƀă khôi túa, vêa vong dêi Tây Nguyên ƀă túa lĕm tro krê xêh dêi kong pơlê Dak Lak tung hên mâu túa cheăng ki gok gâ vêa vong.

Tơdrêng amê, cho ai hên mâu tơdroăng ki mơđah tơbleăng, mơhno khôi túa lĕm tro dêi pơlê pơla mâu hdroâng kuăn ngo Tây Nguyên, môi tiah: Leh prôk troăng kơphô̆, Leh mơđah rui ƀă plong loăng. Hneăng tơ’noăng hbleăng loăng bro um méa mâu hdroâng kuăn ngo Tây Nguyên ƀă hên hĕng mâu tơdroăng ki ê hía pơtroh ăm rêm ngế châ mơnhên hlo ki nếo, ki ro ‘na kơpong tơnêi kong ngo krip krih, tơviah ƀă khôi tuá, vêa vong ki hiăng hên hơnăm, gok gâ, lĕm krê xêh tung um méa mơđah tŏn chêng tôu koăng tung lâp lu 5 kong pơlê a Tây Nguyên.

A leh mơdĭng kơphế Ƀuôn Ma Thuột roh má 7 hơnăm 2019, ƀă tơdroăng “Ki lĕm krip dêi kong ngo” hiăng ai hên mâu tơdroăng mơhno túa lĕm tro, ngê̆ thuât, môi tiah leh prôk troăng kơphô̆ ai hên tơdroăng ki mơđah kân krip vâ mơhno tối hiâm mơno ƀă tơdjêp pơla plâi nuih dêi tơmối tung tơnêi têa ƀă kong têa ê; cho tơdroăng ki vêh po nếo mâu tơdroăng mơdĭng, tĭng, rơkâu xối tiô khôi hmâ dêi mâu hdroâng kuăn ngo Tây Nguyên, ăm hlo mê cho túa lĕm tro, tơdroăng ki hâk tơngăm ‘na mâu tơdroăng ki lĕm tro; kố ối cho roh ki tơ’lêi vâ mâu ngê̆ nhân, ngê̆ sih mơhno tối ki rơkê, veăng kum rak vế, ƀă mơhno tơbleăng hiâm mơno ‘na túa lĕm tro Tây Nguyên.

Kơxo ah, kô pơxiâm po Leh tơbleăng kơphế Ƀuôn Ma Thuột roh má 8 hơnăm 2023, ƀă tơdroăng ki pói rơhêng vâ, pói tơngah dêi pơlê pơla tung pêi chiâk deăng, tê mơdró kơphế, khu râ kăn pơkuâ ngăn ƀă rơtế hên kuăn pơlê. Nâ Nguyễn Thị Trang (Kŏng ti pêi cheăng tiô rơnó Môi tung khu Vic Coffee) tối ăm ‘nâi: “Ngin pói rơhêng vâ tơkôm leh tơbleăng mê ai hên tơdroăng ki ro, Kŏng ti dế hbrâ rơnáu nhên ‘na ki dâi lĕm, ki hên dêi kế tơmeăm, tơnêi tíu tâ tá vâ koh tơdah mâu tơmối ki troh pôu ngăn, ôu kơphế tiô túa ki tơtro má môi”.

Pôa Lại Đức Đại, Kăn phŏ hnê ngăn Túa lĕm tro, Ivá ƀă Ôm hyô kong pơlê Dak Lak tối ‘na mâu tơdroăng ki hơ’lêh nếo ki xiâm ing leh mơdĭng kố:

“Ki nếo tung Leh tơbleăng kơphế roh má 8 kố, ki xiâm cho inâi po, roh má 8 kố Khu tơkŭm po leh tơbleăng hiăng rah xo inâi “Ƀuôn Ma Thuột tíu ki troh dêi kơphế lâp plâi tơnêi”, kô pơtối rak vế inâi kố ta troh a mâu hneăng kơ’nâi ah nếo. Túa ki tơbleăng, mơđah mê tơniăn ăm tơdroăng ki tơrŭm tung lâp plâi tơnêi vâ mơjiâng tơxâng ƀă inâi kơphế môi tiah tơdroăng pơkâ hiăng mơ’no tối “tíu ki troh dêi kơphế lâp plâi tơnêi”. Mâu hneăng hdrối nah cho tơkŭm po a pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột mê nôkố 15 tơring, pơlê kong krâm pơrá tơkŭm po. Khu tơkŭm po hiăng pơcháu ăm mâu kơvâ cheăng, mâu pơlê kong kơdrâm, kong krâm, tơring po mâu tơdroăng ki ai tơdjâk troh leh tơbleăng kố.

Mâu hneăng po leh hdrối nah bu ăm tơmối ôu kơphế tê kơtê a pơlê kong kơdrâm, la nôkố, a mâu tơring xuân hiăng po hneăng ôu kơphế tê kơtê, tơkéa vâ tối, nhŏng o ƀă mâu tơmối vâ troh a tíu ki lâi xuân châ ôu kơphê tê kơtê. Kuăn pơlê xuân môi tiah tơmối tung tơnêi têa ƀă kong têa ê kô châ ôu kơphế tiô túa ki nếo ƀă ro rih”.

Tơring Ƀuôn Đôn, tíu ki ôm hyô châ ô eăng dêi kong pơlê Dak Lak xuân hiăng pơkâ mơ’no tơkŭm po Leh mơđah túa lĕm tro mâu hdroâng kuăn ngo tơring Ƀuôn Đôn hơnăm 2023 ƀă Hneăng mơđah rui Ƀuôn Đôn, tung tơdroăng ki po Leh tơbleăng kơphế roh má 8 hơnăm 2023 ai hên tơdroăng ki po mê cho Mơđah tŏn chêng koăng, rơngê ting ting, kơhnhon xuăng; Tơ’noăng tĕn pong, chêa, mơjiâng mâu proâ, têng nêng; tĕn hmôu, jiâ, hbleăng rơgi loăng bro um tiô khôi hmâ Tây Nguyên ƀă hên hĕng mâu tơdroăng ki ê, ai hên khu râ, kơvâ cheăng, rêm khu kuăn pơlê tung tơring.

Tâi tâng mâu tơdroăng ki mê kô kum tơ’nôm tơdroăng ki ƀlêi chiâng dêi Leh tơbleăng kơphế Ƀuôn Ma Thuột roh má 8, leh tơbleăng dêi kuăn pơlê ƀă mâu tơdroăng ki ôh tá la lâi kâi piu.

Pôa Vũ Minh Thoại, Kăn Ƀơrô Mơhno túa lĕm tro tơring Ƀuôn Đôn, kong pơlê Dak Lak ai tối:

“Troh a chôu phut kố tâi tâng rêm tíu ôm hyô tung tơring hiăng hbrâ rơnáu tŭm têk ‘na tơmeăm khoăng ƀă tíu ki vâ ăm tơmối pơtê pơto, mâu tơdroăng tê mơdró. To lâi hâi kố, ngin đi đo lăm ngăn, tơrŭm ƀă hên tíu hlo tiah kố, rêm khu râ dế pêi pro, hbrâ mâu tơdroăng vâ koh tơdah tơmối tơniăn má môi”.

Pôa Lại Đức Đại, Kăn phŏ ngăn túa lĕm tro, ivá ƀă ôm hyô kong pơlê Dak Lak pói tơngah leh tơbleăng kố ah kô ƀlêi chiâng, tơdjêp tơrŭm ăm kơvâ kơphế - hdrê loăng ki xiâm dêi kơpong tơnêi Tây Nguyên kố:

“Pói tơngah kô châ mơdêk hên ing kơvâ pêi pêt kơphế. Hơnăm kố khu ki veăng mơđah tơbleăng kơphế po 400 hơkôp tê, iâ tâ tâng vâ pơchông ngăn ƀă hneăng hdrối, la ga kô tơkŭm pêi pro ki trâu rơdâ tê ‘na ki dâi lĕm dêi kơphế, kô kum ăm mâu khu ki pêi chiâk deăng, khu tê mơdró, klêi mê, mâu grup ki kân tung lâp plâi tơnêi rơhêng vâ tí tăng ‘nâi ‘na kơphế Ƀuôn Ma Thuột. Ki má péa nếo, khu kăn pơkuâ xuân ôi tiah khu tơkŭm po pói tơngah hneăng leh roh kố mâu Grup mơdró kâ ki kân kô châ trâm mâu ngế ki pêi chiâk pêi deăng pêi pêt kơphế vâ ai troăng hơlâ tŏng kum ƀă tăng tíu ki vâ tơdjêp, tơrŭm achê má môi pơla mơngế tê ƀă mơngế rôe, ôh tá ai tơkâ luâ khu ki ối pơla dế”.

Klêi kơphế, sầu riêng, hên tơmeăm ki pêi lo ing chiâk deăng xuân châ mơnhông a kơlo ki a ‘ngêi têa. Tơdrêng amê, mơhno túa lĕm tro xuân ai troăng prôk ki nếo, pơtroh hên tơdroăng hơniâp ro, tơdroăng ki phiu niu ăm lâp lu pơlê pơla.

-