Rôh po mơđah kơvâ kơphế hơnăm 2023 cho môi tung mâu tơdroăng cheăng ki xiâm dêi Rôh po mơdĭng Kơphế Ƀuôn Ma Thuột rôh má 8 hơnăm 2023. Rôh po mơđah kố châ tơkŭm po a Tíu xiâm Mơhno túa lĕm tro kong pơlê Dak Lak, a kĭng 6 to hơlâ troăng Ƀuôn Ma Thuột, pro tơ’lêi hlâu ăm hên hĭn tơmối, malối cho kuăn pơlê ki pêi chiâk troh ngăn, roê kế tơmeăm.

Pâ Thoen (hdroâng Rơđế) a cheăm Hòa Phú, pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột troh a rôh po mơđah kế tơmeăm kố ăm ‘nâi: rơpŏng pôa pêt kơphế hiăng to lâi chât hơnăm kố, la tơdroăng ki tăng ‘nâi mâu tơdroăng ki rơkê plĕng ‘na khoa hok kih thuât ƀă ki rơkê plĕng ki pêt sap ing mâu cheăm tơring ki ê cho ôh tá chiâng lôi.

“Troh a rôh po mơdĭng kơphế kố cho vâ ngăn kloăng kơphế a tíu ki vâi ki ê pêt gá môi tiah lâi, hôm lĕm tâ há, mê tíu á pêt gá ôh tá hlo lĕm khât. Xua mê, á troh akố vâ hriâm ƀối sap ing mâu ngế ki pêt kơphế, vâ ai plâi kơtóu hên, châ pơxúa ăm rơpŏng, châ hriâm ƀối vâ pêt gá lĕm tâ, ‘nâi kih thât pêt vâ kơphế ai plâi kơtóu hên ƀă tê châ yă kơnâ tâ”.

To rơxế hon đa lối 60km sap ing cheăm Čư̆ Pơng, tơring Krông Ƀuk, kong pơlê Dak Lak, on veăng nâ H’Ích Niê (hdroâng Rơđế) troh Rôh po tơbleăng Kơphế Ƀuôn Ma Thuột rôh má 8, ƀă rơhêng vâ  tí tăng ‘nâi mâu tơdroăng ki pêt kơphế tơtro hmâ ƀă kong prâi pro hơ’lêh. Nâ H’Ích Niê tối ‘na tơdroăng ki tô tuăn dêi mâu ngế ki pêt kơphế nôkố, mê cho tơkôm to tung phon hoă hok ƀă pơkeăng xôh kơdê oâ hdrong, tung pơla kong prâi hơ’lêh rế hía rế ó môi tiah dế nôkố.

“Troh ƀă Rôh po Leh tơbleăng Kơphế Ƀuôn Ma Thuột á hlo tiah kố, hlo mâu tơdroăng gá lĕm tro. Rơhêng vâ sap ing nôkố mâu ngế ki pêt kơphế môi tiah ngin kố kô tê kơphế châ yă kơnâ, vâ mơdrếo liăn chĕn, roê kế tơmeăm. Nôkố pin pêt kơphế gá phá tơ-ê ƀă rôh nôu pâ nah.

Nah kong prâi tơniăn lĕm mê nôkố kong tô, kong mêi ôh ti môi tiah nah xếo. Nôkố pin pêt kơphế xuân xơpá khât. Rôh nôu pâ nah mê kong prâi tơniăn lĕm tâ, tâng pơchông ƀă nôkố mê xơpá khât”.

Tung kơxô̆ lối 400 to kơbong mơđah tơbleăng kế tơmeăm dêi Rôh po kơchơ mơđah tơbleăng kơphế hơnăm 2023, mê kơpong ki mơđah tơbleăng kế tơmeăm thôn pơlê ki hên cho kế tơmeăm OCOP dêi kong pơlê Dak Lak. Tung mê, ai 2 kơbong a chê dêi rơpó cho Khu pêi cheăng tơrŭm Kơvâ tê mơdró chiâk deăng tơdâng EaKmat Hòa Đông tơring Krông Pač ƀă Khu pêi cheăng tơrŭm Pêi chiâk deăng Tê mơdró Công bằng Ea Tu, pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột.

Tung tơdroăng ki xâp ếo pơtâk khôi hmâ dêi hdroâng kuăn ngo Rơđế dêi tơná, nâ H’Moan Êban ăm ‘nâi, rơpŏng nâ cho ngế ki pêi cheăng tung Khu pêi cheăng tơrŭm pêi chiâk deăng Tê mơdró Công bằng Ea Tu sap ing ki apoăng mơjiâng, hơnăm 2015. Troh nôkố, hiăng ai lối 250 rơpŏng hdroâng kuăn ngo cho mâu ngế ki tơrŭm tung khu pêi cheăng tơrŭm, ƀă tâi tâng ƀăng tơnêi pêt kơphế lối 21ha, rêm hơnăm kloăng kơphế châ 600 tâ̆n.

Tơdroăng ki kal má môi cho hơ’lêh túa pêt kơphế dâi lĕm.

“Sap ing rôh ki veăng tơrŭm tung khu pêi cheăng tơrŭm mê rơpŏng á pêt kơphế gá hiăng phá tơ-ê; sap ing tơdroăng ki tôh têa, rơvât phon pơrá phá tơ-ê. Mâu tơdroăng cheăng tôh têa, rơvât phon, poê tơkâng mê châ hriâm mâu kih thuât. Kăn ƀô̆ hnê ‘na kih thuât dêi Khu pêi cheăng tơrŭm ăm ngin sap ing tơdroăng ki tôh têa, rơvât phon, poê tơkâng ăm ti lâi gá lĕm má môi”.

Pơkuâ kơbong mơđah tơbleăng dêi Khu pêi cheăng tơrŭm Kơvâ tê mơdró  tơdâng Ea Kmat, cheăm Hòa Đông, tơring Krông Pač, kong pơlê Dak Lak, jâ H’Oăn Ayun ăm ‘nâi: Khu pêi cheăng tơrŭm hiăng châ mơjiâng kơtăn kố vâ chê 10 hơnăm, ƀă ki xiâm cho hơ’lêh túa pêt kơphế, pro pơxúa tơƀrê tro má môi ăm ngế ki pêt kơphế.

Hdrê pêt châ rah xo nhên, plâi kơtóu lĕm khât; hmâ hnê hriâm ăm tâi tâng mâu ngế cheăng dêi Khu pêi cheăng tơrŭm ‘na: kih thuât pêt, rơvât phon tơdâng, túa ki hbrâ ví ƀă kong prâi hơ’lêh. Tâi tâng túa pêt, rak ngăn, krí xo, rak vế ƀă uâ pơliê châ pêi pro tiô túa pơkâ ki tơtro ƀă pêi pro kơtăng mâu tơdroăng pơkâ dêi lĕm sap ing Fair Trade.

Jâ H’Oăn Ayun xuân ăm ‘nâi, troh nôkố Khu pêi cheăng tơrŭm Dịch vụ nông nghiệp công bằng EaKmat ai lối 460 ha kơphế, ƀă tơdroăng ki veăng dêi 99 ngế tung mê hdroâng kuăn ngo châ 93%. Tơdroăng ki kal cho vâi krâ nhŏng o hiăng hơ’lêh túa pêt kơphế tiô môi tơdroăng pơkâ ki tơtro, ing mê, mơdêk ki kơnía dêi kơphế, mơdêk pêi lo liăn ăm ngế ki pêt kơphế.

“Tơdroăng ki hơ’lêh hên má môi sap ing ai khu pêi cheăng tơrŭm cho rêm ngế châ hnê hriâm, châ hriâm nhên mâu kih thuât nếo tung tơdroăng ki pêt kơphế. Ôh ti xê môi tiah nah xếo, mê nôkố rak ngăn loăng kơphế tiô pơkâ, ƀă ai ngế troh hnê ăm pin túa ki poê tơkâng kơphế, krí kơphế ki hiăng tum, ôh tá chiâng krí kơphế ki ối drêh, tiah mê kơphế gá dâi lĕm tâ. Pro pơxúa ăm kuăn pơlê cho châ hriâm ƀối rơkê tâ ƀă kơphế tê châ yă kơnâ tâ”.

Rôh po kơphế Ƀuôn Ma Thuột rôh má 8 hiăng mơgêi, rôh tơ’lêi hlâu ăm kơvâ kơphế châ po rơdâ. Klêi kơ’nâi rôh po mơdĭng, mâu ngế ki pêt kơphế ai tơ’nôm tơdroăng ki rơkê plĕng vâ pơtối pêt, rak ngăn loăng kơphế rơkê tâ; krí xo klêi ƀă uâ pơliê kloăng kơphế châ dâi lĕm tâ, ing mê yă tê xuân kơnâ tâ.