VOV4.Sêdang - Hơnăm 2016 châ loi tơngah cho môi hơnăm ki kal ăm tơdroăng ki vâ pơxiâm môi hneăng cheăng kâ dêi Việt Nam châ tơ-[rê [ă xông tơtêk klêi kơ’nâi ôh tá tơniăn a hơnăm 2011-2015. Laga, tiô kơxo# riân ngăn ki nếo tối tơbleăng mê tơdroăng ki mơdêk cheăng kâ dế hlo châ tơ-[rê [ă GDP tung pơla sap khế 1 troh khế 3 châ 5,46% bu hên tâ tâng vâ pơchông [ă kơlo GDP dêi khế kố a hơnăm 2012, 2014 cho hneăng hơnăm cheăng kâ trâm hên tơpá, xua tơdjâk dêi rôh ôh ti tơniăn dêi cheăng kâ lâp plâi tơnêi. {ă ‘na tơdroăng cheăng kâ sap ing khế 1 troh khế 3 ôh tá tơ-[rê to lâi ôh, hên khu ki tô tuăn tối tiah kố, kơlo ki mơdêk ‘na GDP 7,7% dêi hơnăm kố ki châ Kuo#k ho#i pơkâ mơ’no dế ối cho tơdroăng ki pơloăng mơnúa kân khât. Cẩm Tú, ngế chêh hlá tơbeăng ai [ai chêh ‘na tơdroăng kố.

Tiô hlá mơ-éa chêh tối ‘na cheăng kâ kân tung 3 khế hơnăm kô ăm hlo, mơhé tơdroăng pêi cheăng kâ pêi châ chía hên, môi tiah: Cheăng kâ kân pơtối châ tơniăn; châ kơdroh yă liăn chu rơpâ; kơxo# liăn rôe kế tơmeăm xúa bu iâ; pêi lo liăn ngân tung kơpong tâk hên tâ roh kố a hơnăm nah; mơ’no tê kế tơmeăm tơ’mô 2% tâi tâng kơxo# kế tơmeăm tê mơ’no [ă hía hé. Ma luâ ti mê, tơdroăng pêi cheăng kâ dêi Việt Nam dế trâm hên tơdroăng pá, pơloăng mơnúa, ki nhên ga, tâi tâng kế tơmeăm pêi lo tung tơnêi têa a 3 khế bu châ a kơlo 5,46%, iâ tâ kơlo 6,12% dêi roh kố a hơnăm nah. Ki rơhêng vâ ‘nâi, pêi lo liăn ngân GDP 3 khế apoăng hơnăm pơchông ngăn [ă roh kố a hơnăm nah kơdroh, ki kơdroh mê tơku\m a 3 tơdroăng, pêi chiâk deăng, chiâ xo tơmeăm khoăng tung kơdâm tơnêi [ă cheăng kơmăi kơmok ki mơjiâng pro. Tung mê, kơvâ ngăn ‘na pêi chiâk deăng trâm hên tơdroăng pá puât má môi. Tiô pôa Nguyễn Bích Lâm, Kăn xiâm pơkuâ ngăn ‘na riân ngăn tơmeăm khoăng tối, chiâk deăng hiăng kum mơnhông cheăng kâ la kố cho roh apoăng klêi kơ’nâi hên hơnăm, tơdroăng pêi chiâk deăng hiăng chu kơdroh tâng vâ riân ngăn ‘na liăn ngân ki châ xo ing chiâk deăng. Kơlo ki tâk pêi lo liăn ngân a 3 khế apoăng hơnăm dế pro ‘’mơnhâu’’ tơdroăng ki vâ mơnhông GDP a hơnăm 2016 ki Kuo#k ho#i hiăng mơ’no pơcháu ai 6,7%: Ki pêi lo liăn ngân tung 3 khế apoăng hơnăm, tâng vâ vêh ngăn kơpong ki pêi chiâk deăng, pêt kong, păn tơnăng ká xi xo\ng xua kong tô mơdrăng, têa xăng po lân mê tơdroăng ki pêi lo liăn ngân ing kơvâ kố ôh tá ai, thăm nếo hía ai 1,23%. Kơpong pêi cheăng kơmăi kơmok [ă mơjiâng tơmeăm khoăng pêi lo liăn ngân chía hên, tâk 6,72%, la iâ tâ tâng vâ ngăn [ă tơdroăng pêi cheăng kâ dêi 3 khế apoăng hơnăm 2015. Kơlo ki pêi lo liăn ngân ing pêi cheăng kơmăi kơmok lâp kơvâ cheăng tâk 6,7%, tung mê, chiâ xo tơmeăm khoăng tung tơnêi chu kơdroh 1,2%, têa châu ki tá hâi kơhleăng kơdroh 1,2% pơchông ngăn [ă roh kố dêi hơnăm nah. Tơdroăng pêi mơjiâng mâu kế tơmeăm tâk 6,73% la iâ tâ tâng vâ pơchông ngăn roh kố a hơnăm nah.

Ti xê to kơvâ chiâk deăng ki tro tơdjâk hên ing tơdroăng tô mơdrăng, têa xăng po lân, mê khoh pro kơxo# liăn pêi lo bu iâ, la hên kơlo ăm hlo, tơdroăng pêi chiâk deăng dế trâm hên pá puât, pơloăng mơnúa. Mê cho kơdroh ki tê mơ’no kế tơmeăm bu châ iâ tâng vâ pơchông ngăn [ă roh kố a hơnăm nah, xua bu tâk châ 4,1% tâng vâ pơchông ngăn [ă roh kố a hơnăm nah; rôe ‘mot kế tơmeăm ing kong têa vâi ê xuân hiăng kơdroh 4,8% tâng pơchông ngăn roh kố a hơnăm nah, ing mê ăm hlo, tơdroăng rôe ‘mot kơmăi kơmok, kế tơmeăm vâ pêi chiâk deăng hiăng chu kơdroh. Pôa Lê Đăng Doanh, Kăn ki hriăn ngăn ‘na cheăng kâ tối mơnhên: Cheăng kâ pơla 3 khế apoăng hơnăm hiăng chu kơdroh hên tâng vâ ngăn 3 khế apoăng hơnăm nah. Tơdroăng cheăng kơmăi kơmok xuân tâk iâ, tê mơ’no kế tơmeăm tơngiâ kong têa vâi ê xuân iâ. Chiâk deăng chu kơdroh hía 1,3%. Klêi mê, pá ‘na liăn ngân, kế tơmeăm mê cho tơdroăng ki pá kân má môi ăm khu mơdró kâ. Mơni yă liăn kô pơtối chu kơdroh, kế tơmeăm mơdró to kơnâ yă [ă kô pôu che\n hên ‘na pro hnoăng mơhá, tơdroăng mơdró kâ kô tro lu\p hên.

Ma luâ pêi lo liăn ngân dêi plâ hơnăm kô trâm tơdroăng ki préa ‘nâng, xua ai hên tơdroăng ki ôh tá tơ’lêi hlâu tung tơnêi têa [ă kong têa vâi ê. Laga, tiô tơdroăng tối tơbleăng loi tơngah tung la ngiâ ‘na cheăng kâ ki hmâ po roh hôp dêi Hngêi rak liăn mơnhông châu Á, dó inâi ADB nếo achê kố tối, tơdroăng pêi cheăng kâ dêi Việt Nam ối tơngah kô châ pơtối mơdêk, kơnôm ing 3 tơdroăng cheăng xiâm, mê cho: Kong têa vâi ê ‘no liăn kum cheăng, ki loi tơngah dêi ngế ki rôe xúa kế tơmeăm [ă troăng hơlâ vâ pơtối po rơdâ tung mơnhông mơdêk. Pôa Eric Sidgwick, Kăn xiâm pơkuâ Hngêi rak liăn mơnhông châu Á a Việt Nam tối: Ki pêi lo liăn ngân DGP tung 3 khế apoăng hơnăm kố dêi Việt Nam ma luâ a kơlo ki iâ la tá hâi teăm lối pá ó, mê cho môi tung mâu tơdroăng ki ai tung khế dêi roh pêi lo liăn ngân GDP tung plâ hơnăm. Hngêi rak liăn mơnhông châu Á tối hdrối, Việt Nam kô pơtối châ tơniăn tung hơnăm kố [ă kơlo 6,7% [ă yă liăn chu rơpâ a kơlo 3%. Vâ khoh châ rak tơniăn ‘na tơdroăng kố pôa Eric Sidgwick hnê tối: Tung to lâi khế, Việt Nam athế châ mơdât tơdroăng ki tơdjâk tung cheăng kâ ki xơpá tung lâp plâi tơnêi, xua pêi lo iâ liăn ngân, kế tơmeăm, tơdrêng amê, kal athế ‘mâi rơnêu a kơpong ki pêi cheăng kâ xiâm vâ Việt Nam kâi trâng tung mơnhông dêi cheăng kâ krá tơniăn tung la ngiâ kố ah, ôh tá ai xâu ki klâi drêng trâm pá puât. Ton xo\n la ngiâ ah, kal athế kơdôu mơ-eăm hên tâ mê nếo vâ mơdât tơdroăng ki pá puât ‘na pêi lo kế tơmeăm ôh tá rơhéa, [ă athế to\ng kum ăm khu mơdró kâ tung tơnêi têa ai ivá kâi trâng vâ tơru\m cheăng kâ tiô troăng ki hiăng pơkâ tung lâp plâi tơnêi. Vâ khoh chiâng ai tơdroăng mê, kal athế kơdroh tah lôi mâu tơdroăng ki ối tơvâ tơvân tung mơnhông cheăng kâ dêi khu phá xêh a chal nếo. Mâu tơdroăng pơkâ ki nếo kô kum ăm tơdroăng pơkuâ ngăn khu mơdró kâ, la ga, tâng lơ pro kơtăng lối râ kô mơdât tơdroăng ki rơkê dêi hên khu mơdró kâ phá xêh a Việt Nam.

Ki xiâm dêi tơdroăng pêi lo liăn ngân GDP châ 6,7% cho ki pơloăng mơnúa kân ăm tơdroăng pêi cheăng kâ hơnăm kố. Vâ khoh kâi châ tơkâ hluâ ki pá puât kố, nếo achê kố, Khu xiâm pơkâ tơdroăng cheăng hiăng pâ thế Chin phuh, Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh hnê mơhno pơkâ troăng hơlâ ki kân. Tung mê, tơku\m pêi pro mâu troăng hơlâ ki kum ăm kơpong pêi chiâk deăng hơnăm kố athế châ ki vâ iâ hlái ai 2,5% mê nếo chiâng pêi pro tiô tơdroăng ki pêi lo liăn ngân GDP tâk châ 6,7%. Pak^ng mê, kal tơku\m lêi tah lôi ki pá puât, thăm mơnhông pêi chiâk deăng, tê mơdró kâ, malối ‘na cheăng chiâ xo tơmeăm khoăng tung kơdâm tơnêi. Tiô khu ki hriăn rơkê ‘na pêi cheăng kâ tối, vâ khoh pêi lo liăn ngân, ki kal má môi cho athế mơnhông dêi túa pêi cheăng kâ tơná.

Nhat Lisa tơplôu [a\ tơbleăng