VOV4.Sêdang - Kơ-ôk (lơ kơ-ôk tiô rơnó hơ’leh) cho pơreăng tâ tú ing troăng hiâm xua virus kơ-ôk pro. Pơreăng kố hmâ trâm a rơnó khía hngiú, mơni kô tâ tú rơdêi tung pơlê pơla. Hên ngế hmâ ôh tá vâ hmâng [ă pơreăng kơ-ôk, laga, sap ing ton nah hiăng ai hên pơreăng kơ-ôk, pro lối rơpâu ngế hlâ tung lâp plâi tơnêi. Xua mê, rêm ngế athế hbrâ rơnáu ăm tơná túa ki hbrâ mơdât pơreăng kơ-ôk tơ-[rê, malối cho tung pơla ai pơreăng kân Covid-19 xuân dế tâ tú ôh tá tơniăn.

Nôkố ai 3 túa kơ-ôk A, kơ-ôk B [ă kơ-ôk C. Ki tơdjâk pro chiâng pơreăng a mơngế hmâ cho kơ-ôk A [ă kơ-ôk B. Drêng tro kơ-ôk, ngế ki tamo hmâ hlo môi tiah kơ-o, tơngê, rơlâi rơlo, châi  hveăn, kơchêi, lo môh [ă hên ki ê hía.

Pơreăng kơ-ôk tâ tú sap ing mơngế troh mơngế ki hên cho ing troăng hiâm. Drêng ngế ki tro kơ-ôk, kơchêi, lo kơhêa ing krôk hnối ai virus kô kơneăng hyôh [ă ngế ki ối le\m chiâng tâ pơreăng.

Pơreăng kơ-ôk mơni kô tâ tú ing mâu í, peâp ngi kuăn mơngế môi tiah kơ-ôk A H1N1, H5N1, H7N9, H5N6 [ă hên ki ê. Túa kơ-ôk kố gá rơ-iô, gá pro lối tơdế kơxo# ngế tâ hlâ. {ok thái pơkeăng Trịnh Quang Trí, kăn pơkuâ Tíu xiâm séa ngăn châi tamo Dak Lak tối ăm ‘nâi:

‘’Maluâ kơ-ôk tâ tú sap ing í peâp ngi kuăn mơngế iâ la ki ‘mêi gá hên [ă kơxo# ngế hlâ mơni kô tâk tơdế. Sap ing ton nah hiăng ai hên roh tâ pơreăng achê kố mê cho kơ-ôk A H1N1 hơnăm 2009. Kơxo# mơngế hlâ tung lâp plâi tơnêi xua túa pơreăng kố ai lối 280 rơpâu ngế. Hên tâ mâu túa pơreăng ki pin dế trâm mê cho Covid-19’’.

Nôkố, ối ai hên ngế ôh tá vâ hmâng [ă pơreăng kơ-ôk [ă hmâ roê pơkeăng pơlât drêng tâng kơ-o, kơ-ôk. Laga, túa pơlât kố rế pro rơ-iô tâ [ă mâu ngế môi tiah vâi hdrêng, ngế ki tâ pơreăng ki hiăng ton môi tiah nu\m nheăn, kơtêi kơtâu têi, pơreăng ‘na xôu (COPD). A mâu ngế ki kơdroh ivá ôh tá kâi trâng [ă pơreăng mơni kô chiâng êi xôu tâ tú troh tíu ê [ă mơni kô tơlêi hlâ. A vâi kơdrâi dế mơ-êa 3 khế, tro kơ-ôk mơni kô tro tơ’nhiê kuăn ngá, kuăn ngá hlâ tung klêa lơ chiâng chó chêng tơvêng ko\ng. Xua mê, drêng tâ châ chăn ôh pá hro, kal athế lăm khăm vâ [ok thái pơkeăng tiâ mơnhên [ă xúa pơkeăng tiô pơkâ dêi [ok thái pơkeăng.

Vâ hbrâ mơdât pơreăng kơ-o, kơ-ôk tiô rơnó hơ’leh, troăng ki tơ-[rê má môi nôkố kơvâ ngăn pơkeăng [ă khăm pơlât hnê pơchân cho pâk vaccine hbrâ mơdât pơreăng rêm hơnăm, malối cho [ă mâu ngế ki mơni kô tâ tú hên môi tiah vâi hdrêng, vâi kơdrâi dế mơ-êa, mâu ngế ki sap ing 60 hơnăm tơngi klêng, malối mâu ngế ki tâ pơreăng sap ing ton ton môi tiah nu\m nheăn, kơtêi kơtâu têi, mâu pơreăng ‘na troăng xôu, [ă hên ki ê.

{ok thái pơkeăng Trịnh Quang Trí, kăn pơkuâ Tíu xiâm séa ngăn châi tamo Dak Lak ăm ‘nâi:

‘’Tung vaccine kố ai 3 túa kháng nguyên mê cho A H1N1, H3N2 [ă kơ-ôk B. Vaccine kố rêm hơnăm athế pâk 1 hdroh xua kơ-ôk hmâ tro hơ’leh túa pơreăng. Mâu túa pơreăng ki pơlât kơ-ôk nôkố ki hên cho tá hâi teăm ai túa ki lâi tơ-[rê mê pin athế hbrâ mơdât xêh tiô túa ki pâk vaccine lơ mơdêk pơtâp ivá vâ mơdêk ivá kâi trâng dêi châ chăn’’.

Pak^ng ki pâk vaccine hbrâ mơdât pơreăng kơ-ôk, rêm ngế kal: rak tơniăn krúa le\m châ chăn, đi đo jíu ko\ng [ă kơ-[o\ng [ă têa krúa; mơgrúa troăng môh, krôk rêm hâi [ă têa po; Rak hơtô ăm châ; ôu kâ tu\m trếo kơhiâm, kơdroh ối [ă mâu ngế ki tâ pơreăng lơ mâu ngế ki nhôm tâ pơreăng drêng ôh tá kal. Drêng hlo kơ-o, kơ-ôk mê athế pôi tá ối a tíu ki ai hên ngế. Tâng ối athế truâ kên pâng môh rơkong vâ pôi tâ tú ăm ngế ki ê.

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng