VOV4.Sêdang - Nôkố, tung pơla mâu pơreăng chêng ko\ng rơkong, tơngê lo mơheăm dế tâ tú hên a mâu pơlê, mê pơreăng ki ê xuân hiăng hlo tâ tú hên [ă hên túa ki phá tơ ê pro pin tơ’lêi nhôm lơ ai pơreăng ki ê pro, hrá châ ‘nâi vâ pơlât mơdât ahdrối.

Sa Thầy cho tơring tíu tơkăng kong, [ă hnối cho tơring ki ai hên pơreăng tơngê dêi kong pơlê Kon Tum. Tung 6 khế apoăng hơnăm kố, Tíu xiâm ngăn ‘na pơkeăng dêi tơring hiăng pơlât ăm 32 ngế tơngê [ă xing xoăng pơkeăng pơlât ăm lối 260 hdrôh ngế. Tiô ăm ‘nâi dêi kơ koan ngăn pơkeăng tơring, hnăm nah, lâp tung tơring ôh tá hlo ai ngế tơngê hmân, ôh tá ai ngế ki hlâ xua tơngê. Tiô [ok thái pơkeăng Trương Văn Sửu, Kăn pơkuâ dêi khu ngăn ‘na pơkeăng hbrâ mơdât pơreăng, ối tung Khu ngăn pơkeăng tơring Sa Thầy tối, tơdroăng kố xua ing kơdôu mơ-eăm khât dêi mâu ngế pêi cheăng hbrâ mơdât pơreăng tơngê a tơring: Khu ngăn pơkeăng thôn, vâi pêi hnoăng cheăng hnê tối hbrâ mơdât pơreăng tơngê [ă châ ‘nâi pơreăng tơngê tâ tú ngê ki lâi cho hnoăng cheăng dêi khu hbrâ mơdât pơreăng tơngê dêi tơnêi têa. Tung tơdroăng tí tăng séa ngăn, ing hngêi pơkeăng kân, troh hngêi pơkeăng cheăm tí tăng ngăn ‘na pơlât mâu ki tơngê hmân, ‘na ngin, ngin pêi tơdroăng cheăng séa ngăn ‘na pơreăng tơngê, mâu tơdroăng cheăng hbrâ mơdât tơngê a mâu cheăm. Hnê tối ăm kuăn pơlê tung hbrâ mơdât pơreăng tơngê tiô kô tơrêm khế.

Xuân tiô [ok thái pơkeăng Trương Văn Sửu, Kăn ngăn pơkeăng hbrâ mơdât pơreăng. Hngêi pơkeăng tơring Sa Thầy, hlê ple\ng tung tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng tơngê dêi kuăn pơlê ki rêh ối drô tíu tơkăng kong [ă kong têa Kul tung mâu hơnăm achê kố dêi khu râ kăn [ă kơvâ cheăng kong pơlê [ă tơdroăng cheăng hbrâ mơdât pơreăng tơngê. Pak^ng mê, ing tơdroăng ki ăm hlo liăn ‘măn kơd^ng lâp plâi tơnêi vâ pêi pro ‘na hbrâ mơdât pơreăng tơngê hiăng teăm to\ng kum tơdrêng, rôe tơmeăm xúa tung khăm pơlât ăm mâu hngêi pơkeăng cheăm. Hơnăm kố, vâ chê 5 rơpâu rơpo\ng kuăn pơlê tung tơring châ hbru ăm mitơkel [ă ning nok, vo\ng koi; vâ chê 88% pơ’leăng mâ kuăn pơlê koi kơmăng châ hnhâng mitơkel ki hiăng kơ’nhâm pơkeăng vâ kơdê tri trô. Ôh tá tơngôu [ă tơdroăng ki hiăng ‘nâi, kơvâ ngăn pơkeăng tơring Sa Thầy hiăng ‘nâi ngế ki lâi kô tơngê hmân vâ veăng kum khăm pơlât hbrâ mơdât pơreăng. {ok thái pơkeăng Trương Văn Sửu, ăm ‘nâi: Mâu ngế ki lăm tâm tung kong, a chêk, lăm tung kong, lăm lúa tung mâu rơnó rơxăm, mâu ki ‘nâ ối a tíu ê troh akố vâi pêi cheăng tiô rơnó ‘nâ lăm pêi cheăng vâi u hơngế, vâi iâ troh [ă ngin vâ khăm pơlât. Ngin thăm pro kơhnâ khât hnoăng cheăng hnê tối ‘na hbrâ mơdât pơreăng tơngê [ă mơdêk hnoăng cheăng séa ngăn, vâ châ ‘nâi ngế ki tơngê a hngêi a thôn pơlê.

Vâ pêi châ tơ-[rê tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng tơngê drô tíu tơkăng kong, i achê [ă 2 kong têa pú cho Lếo [ă Kul, khu ngăn pơkeăng mâu tơring; Đak Glei, Ngọc Hồi, Sa Thầy [ă Ia Hdrai tơru\m krá khât [ă dêi pó.  Mâu tơdroăng ki pro chiâng tơngê dêi mâu ki tơngê châ hlo, séa ngăn. {ok thái pơkeăng Đinh Thị Ái Nhung, kăn pơkuâ hngêi pơkeăng tơring Đak Glei ăm ‘nâi:‘Na pơreăng tơngê sap ing hơnăm 2010 tơngi hdrối nah kơxo# mơngế tơngê hên tâ la klêi kơ’nâi hơnăm 2010 tơdroăng hbrâ mơdât, hnê tối ăm kuăn pơlê a Đak Glei ôh tá pêi pro kơhnâ khât. Mâu ki tơngê to a mâu kuăn pơlê ki lăm pêi cheăng a peăng hdroh tơring Sa Thầy vêh. Drêng mâu ki kố vêh ing lăm pêi cheăng vâi troh a hngêi tơngê, hngêi pơkeăng hiăng khăm ngăn, ăm ối phá xêh [ă pơlât a hngêi pơkeăng. Mâu ki kố hiăng prêi le\m ôh tá tâ tú troh mâu ki ê.

Klêi séa ngăn dêi kơvâ ngăn pơkeăng kong pơlê Kon Tum, tung 5 hơnăm hiăng hluâ kơxo# mơngế tro tơngê hmân rế kơdroh. Môi tiah hơnăm 2010 lâp tung kong pơlê ai 1 rơpâu 545 ngế tâ tú pơreăng tơngê. Troh hơnăm 2014 kơxo# mơngế tơngê hiăng chu kơdroh ối 716 ngế [ă ôh tá hlo ai pơreăng tơngê ki ê nếo. La tiô [ok thái pơkeăng Bạch Trung Liệu, Kăn pho\ pơkuâ Tíu xiâm ki pơlât mơdât pơreăng tơngê, [ă khu pơreăng tâ tú dêi kong pơlê Kon Tum tối, kơxo# ki nếo tối kơpêng mê cho athế tơmâng ngăn [ă pơreăng tơngê, ôh tá chiâng tơngôu: Mơhé ngế ki tơngê tung mâu hơnăm achê pơla kố dêi kong pơlê Kon Tum kơdroh la [ă pơreăng tơngê nôkố xuân cho tơdroăng ki rơ-iô, kô tơ’lêi tâ tú hên. Cho kăn [o# pêi cheăng ‘na tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng tơngê, á xuân hiăng hnê tối ăm kuăn pơlê xuân môi tiah rêm râ, pak^ng mê cho kăn [o# ngăn pơkeăng ôh tá chiâng tơngôu [ă pơreăng tơngê xua pơreăng tơngê xuân chiâng vâ tâ tú la lâi [ă cho môi tung mâu tơdroăng ki rơ-iô kô pro hlâ mơngế.

Túa hbrâ mơdât pơreăng tơngê châ tơ-[rê, vâi krâ nho\ng o [ă pú hmâ pôi tá ăm tri trô châ pâk. Drêng koi thế pôi tá ăm tri trô châ mot tung mitơkel. Vâ mơdât pôi tá ăm tri trô ối tung hngêi pó vâi krâ nho\ng o kô chiâng xôh pơkeăng, hnhâng mitơkel ki kơdê tri trô, po kơmăi pê hyôh ki hngiú, lơ po kế pê ăm gá pê tung hngêi pôi tá ăm tri trô châ tơku\m, xâp hmân ếo ki bâ eăng [ă ăm xi drô kéa vâ pôi tá tro tri trô châ pâk. Tâng chiâng, pó thế ví pôi tá ối a tíu ki êa rơtoh, ki rơmăng xua tíu kố cho tíu tri tro hmâ tơku\m. Thế kơpuih văng krúa le\m mâu tíu ki toăng têa mê cho tíu ki tri trô kơtâ.

Tiô [ok thái pơkeăng Bạch Trung Liệu, Kăn pho\ pơkuâ ngăn tíu xiâm hbrâ mơdât pơreăng tơngê dêi kong pơlê Kon Tum tối, vâ pôi tá ai tơdroăng kuăn pơlê a kơpong tíu tơkăng kong lăm mot tung kong, koi tâm achêk, hdrối nah ai tơdroăng to\ng kum dêi tơdroăng tơkêa bro kơxo# liăn lâp plâi tơnêi xuân môi tiah tơdroăng tơkêa vâ mơdât pơreăng tơngê. Má môi, ăm kuăn pơlê ki lăm tung kong koi tâm a chêk ai 13 rơpâu plâ mitơkel vâ ăm kuăn pơlê ai tơmeăm hbrâ mơdât tri trô pâk. Má péa nếo, hdrối kố nah châ tơdroăng tơkêa bro kum pơkeăng ăm 1 rơpâu 500 plâ ning nok ki ai mitơkel vâ ăm mâu kuăn pơlê ki lăm koi tâm tung kong hnhâng mitơkel  ôh tá tro tri trô châ pâk. Xuân ing tơdroăng tối tơbleăng dêi khu ngăn pơkeăng thôn pơlê hnê tối ăm kuăn pơlê drêng koi tâm tung kong lối 1 pơla măng t^ng thế lăm troh a hngêi pơkeăng, pâ pơkeăng ki xêt vâ ôu pơlât hdrối vâ lăm tâm a chêk lơ tro tơngê ‘lo vâ ôu.

Gương chêh [ă tơbleăng