Ô vâi krâ nho\ng o [ă pú hmâ! Hnăm 1998, khu pơkuâ rak ngăn hngêi kơmăi on tơhrik Ya Ly hiăng mơjiâng rơchoâ ki ‘măn têa rế hên tâ tung cheăm Ia Siêr, tơring Sa Thầy, kong pơlê Kon Tum, klêi mê gu, pro tơbăng lối 70 ha tơnêi a pêa hdroh rơchoâ têa kố vâ to\ng ăm mâu rơpo\ng ki tro tơdjâk, xua tơdroăng ki têa hmâ lân lu dêi hngêi kơmăi on tơhrik Ya Ly. La xăp ing châ xúa roh mê nah troh nốkố, rơchoâ hngêi kơmăi on tơhrik kố ôh tá bê têa vâ tôh ăm lối tơdế [ăng chêk deăng ki châ axoăng kum ăm kue#n pơlê. Pó vâi krâ nho\ng o kôm tơmâng.

Hnăm 2013, rơpo\ng pôa H’Leo ối a pơlê Rak, cheăm Ia Siêr, tơring Sa Thầy, kong pơlê Kon Tum hiăng châ axoăng 6 sao tơnêi a kơpong kố vâ pêt báu klâng, la rơpo\ng pôa bố pêi 2 rơnó báu a tơnêi klâng ki nếu axoăng mê. Tung mâu hnăm kơ’nâi mê, [ăng klâng báu dêi rơpo\ng pôa rế hía rế iâ, pêi pêt xăp ing 2 rơnó bố ối 1 rơnó tê, xăp ing 6 sao troh  nốkố bố ối 2 sao, xua ôh tá ai têa vâ tôh, hnăm 2013 xua mơjo dêi tơnêi ki chúa lôi, pôa pơhlêh pêt pôm loăng, la pôm ôh tá ai châ. Pôa H’Leo tối: Ai 6 sao tơnêi la nốkố ôh tá bê têa vâ tôh dêi klâng, mê a pơhlêh pêt pôm loăng xua chúa tơnêi tiah mê hlo xiâ ‘nâng, nôkố pêt báu bố 1 rơnó tê, châ xo dêi dâng 2 kơxâk, a tơmiêt tơnêi têa athế ai troăng rơhlâ ti lâi vâ kum ăm kue#n pơlê a kố ai têa vâ tôh klâng báu.

Tí xê to rơpo\ng pôa A H’Leo mê ối ai chât rơpo\ng dêi pơlê Rak, pơlê O, [ă pơlê Tăng dêi cheăm Ia Siêr, ki ai tơnêi a kơpong kố xun mơtiah mê tâi tâng.

Tiêu Vi [an hnê ngăn cheăm Ia Siêr tối, hnăm 2000 nah, Khu pơkuâ ngăn Hngêi kơmăi on tơhrik Ia Ly nôkố cho khu pơkuâ ngăn on tơhrik kơpong 4 hiăng mơjiâng rơchôa têa Ia Tăng a cheăm Ia Siêr, vâ kum ăm kue#n pơlê pêi chêk pêi deăng.

Hnăm 2014, Khu hnê mơhno ‘na hngêi kơmăi on tơhrik Ya Ly hiăng gu tơbăng lối 70 ha tơnêi a kơpong poeăng hdroh rơchoâ Ia Tăng vâ kum ăm kue#n pơlê ki hmâ tro têa lu xua ing long hngêi kơmăi on tơhrik dêi Ya Ly, vâ kue#n pơlê akố châ pêt báu klâng tơnie#n tung cheăng kâ, laga, dế nốkố, rơchôa têa Ia Tăng bố bê tôh têa ăm lối 20 ha báu 2 rơnó, kơxo# tơnêi ki u ối kue#n pơlê lôi chúa dêi tiah mê, xun ai mâu ‘nâ pêt pôm loăng.

Tơpui tơno [ă Khu xiâm hnê mơhnhôk pêi chêk deăng dêi tơring Sa Thầy, cho tíu ki pơkuâ ngăn ‘na mơ’no têa, rơchôa Ia Tăng tối, tiêu tơdroăng ăm ‘nâi, hnăm 2004 kế tơmeăm kố châ khu pơkuâ ngăn hngêi kơmăi on tơhrik 4 pơcháu ăm Ko\ng ti ki cho hno têa, kâng pro rơchôa dêi kong pơlê Kon Tum, nốkố cho Khu pơkuâ ngăn mâu rơchôa, hno têa pơkuâ ngăn [ă xúa. Ivá ki vâ ki dâ têa akố kôm bê vâ tôh ăm 65 ha klâng chêk ki ối kơpong peăng hdroh.

Dế nốkố, hno têa ki mơ’no têa xăp ing rơchôa têa Ia Tăng troh a tíu ki pêi chêk pêi deăng dêi kue#n pơlê rơhngế dâng 3 km dế nốkố hiăng tơ’nhiê, ai hên tíu têa plo\ng lo a dro troăng prôk. Mâu klôh ki mơ’no têa xun tro tơ’nhiê, dế nốkố hên tíu têa plế lo pá kong, dro troăng. Cheăm Ia Siêr hiăng tơru\m [ă tíu xiâm hnê mơhnhôk pêi chêk deăng dêi tơring Sa Thầy xun hiăng ‘mâi rơnêu hên hdroh, la ôh tá rơhéa, kơxo# têa ki vâ tôh klâng chêk bố iâ. Mơhé hiăng ‘mâi rơnêu hên, la xun tá ti bê têa ăm tâi tâng lối 70 ha tơnêi klâng chêk ăm kue#n pơlê ki ối kơpong peăng hdroh. Kăn pơkuâ ngăn ‘na hnê mơhnhôk pêi chêk pêi deăng dêi tơring Sa Thầy tối: Troăng hno têa ki mơ’no têa xăp ing rơchôa Ia Tăng hiăng châ mơjiâng xăp hnăm 2003-2004, xua hno têa kố ôh tá xê [ê-tông mê cho pro [ă hmốu, dế nốkố hiăng tơ’nhiê, klôh ki mơ’no têa mê xun hiăng tơ’nhiê hên h^n. Tung pơla mê, cheăm [ă khu pơkuâ ngăn ‘na hno têa xun hiăng ‘mâi rơnêu hên hdroh, la ôh tá rơhéa, nôkố têa bố iâ vâ tôh tung klâng chêk.

Pôa Nguyễn Ngọc Sâm, Kăn pho\ hnê ngăn Vi [an tơring Sa Thầy tối ăm ‘nâi: Ki kal akố, kue#n pơlê hiăng tối hên hdroh ‘na tơdroăng kôm púi rơhêng vâ khu râ, kơvâ cheăng kal ai troăng rơhlâ tiah lâi vâ khoh ai bê têa tôh klâng chêk ăm kue#n pơlê a tơring Sa Thầy, kong pơlê Kon Tum.

Nhat Lisa tơplôu [ă pơchuât