VOV4.Sêdang - Thăm mơnhông mơdêk ‘na hriăn ple\ng [ă xúa khoa hok cheăng kơmăi kơmok ‘mot tung pêi chiâk deăng cho tơdroăng cheăng ki kal păng ‘nâng. A kơpong Tây Nguyên, kơpong ki xiâm tung pêi chiâk deăng dêi lâp tơnêi têa, tơdroăng xúa khoa hok cheăng kơmăi ối trâm hên pá puât, pro tơdroăng pêi lo kế tơmeăm, túa tơbriât tê dêi tơmeăm tá hâi teăm hên. Ki xiâm ối tơvâ tơvân hên xua troăng hơlâ pơkâ tá hâi tro, ga ai tơdjâk troh tơdroăng ki vâ xúa khoa hok cheăng kơmăi. Minh Châu, Ngế chêh hlá tơbeăng cheăng tung Rơ’jíu Việt Nam kơpong Tây Nguyên ai chêh tối ‘na tơdroăng mê.

            Ko\ng ti pêi cheăng tiô rơnó Viết Hiền, apơlê kong kơdrâm Buôn Ma Thuo#t, kong pơlê Dak Lak cho môi tung mâu khu mơdró mơjiâng pro kế tơmeăm hâng meăm, pêi pro, mơjiâng pro mâu tơmeăm khoăng, kơmăi kơmok ki pơxúa tung pêi chiâk deăng, uâ mơdiê, pơliê kơphế môi tiah kơmăi têng uâ pơliâ kơchoh [ă hên tơdroăng ki ê. Hên tơmeăm khoăng dêi khu mơdró hiăng châ mơhá pri xua khoa kok kơmăi kơmok [ă khoa hok ki nếo cho tơdroăng pơkâ thế pêi pro [ă mâu khu mơdró. La tiô jâ Nguyễn Thị Huệ, kăn pơkuâ ko\ng ti pêi cheăng tiô rơnó Viết Hiền, khu mơdró kố xuân dế tô tuăn ‘na tơdroăng hơ’lêh nếo kơmăi kơmok. Nôkố, khu mơdró xuân dế pơtối rak vế mơjiâng pro mâu tơmeăm khoăng pêi cheăng tiô túa ton, kơxo# liăn ‘no pêi pro hên, pro tơmeăm ki vâ rôe chiâng kơnâ pro tơpá vâ mâu tơmeăm khoa hok kơmăi kơmok kố châ troh [ă kuăn pơlê: Peăng khu mơdró, nôkố ôh tá bê xiâm ki vâ pêi pro hên, xuân ôh tá ai tơmeăm ki dâi le\m vâ pro tơmeăm khoăng. Tâng ngin ai mâu kơmăi kơmok ki dâi le\m mê ngin kô kơdroh yă pêi pro ăm kuăn pơlê mê a tơmiêt kal ai tơdroăng to\ng kum ing peăng tơnêi têa ‘na tơdroăng tối tơbleăng [ă ‘na liăn.

Tung hơnăm hiăng hluâ, hơ’lêh troăng hơlâ dêi Đảng luât tơnêi têa ‘na mơnhông mơdêk Khoa hok kơmăi kơmok, kong pơlê Dak Lak hiăng ai hên troăng hơhlâ, tơdroăng to\ng kum khu mơdró pêi pro mâu tơdroăng ki rơkê ple\ng ‘na khoa hok kih thua#t tung pêi pro, tê mơdró, môi tiah pơkâ kơxo# 176 k^ tơkêa pro ‘’Mơdêk tơdroăng pêi pro, pêi dâi le\m mâu tơmeăm dêi khu mơdró krâ kơvâ [ă ku\n tung kong pơlê pơla hơnăm 2014-2020’’ [ă tâi tâng kơxo# liăn ‘no vâ chê 65 rơtal liăn. Tơdroăng tơkêa bro mơjiâng mâu túa pêi ‘na ki tơ-[rê, xúa tơdroăng rak ngăn ki rơkê [ă mâu kơmăi kơmok ki dâi le\m pêi châ tơ-[rê, pơxúa; to\ng khu mơdró hơ’lêh nếo, ‘mâi hơ’lêh tơdroăng cheăng pêi xúa kơmăi kơdroh ki mơ’nhiê ‘na on tơhrik, tơmeăm ki pro, kơdroh pro ‘mêi hyôh kong prâi. Pak^ng mê, pơla hơnăm 2008-2014, kong pơlê Dak Lak xuân hiăng tơbleăng mâu tơdroăng ‘na khoa hok kơmăi kơmok ki ai veăng dêi mâu khu mơdró [ă tâi tâng kơxo# liăn lôi 11 rơtal liăn.

Mơhé hiăng mơ-eăm, la tơdroăng ti tăng ‘nâi ple\ng ‘na khoa hok, hơ’lêh nếo kơmăi kơmok mâu khu mơdró a Dak Lak xuân ối hên ki xahpá, tơvâ tơvân. Tung kơxo# ki mê ai lối 5 rơpâu 800 khu mơdró dế pêi cheăng tung kong pơlê, tâi tâng to mâu khu mơdró kân [ă ku\n, [ă ku\n khât mê hâi ‘no liăn hên ‘na hơ’lêh nếo, xua khoa hok kơmăi kơmok tung pêi cheăng, tê mơdró lơ tâng ai xuân ‘’ôh tá kâi’’. Ki ê nếo, xua ôh tá ai liăn, mê hên mâu khu mơdró xúa kơmăi kơmok ton nah ki ôh tá dâi le\m hiăng vâ tơ’nhiê, pro tơdroăng mơjiâng pro tơmeăm khoăng, ivá tơbriât tê mơdró dêi mâu tơmeăm xơpá. Pôa Vương Hữu Nhi, kăn pho\ pơkuâ hnê ngăn khu cheăng khoa hok kơmăi kơmok kong pơlê Dak Lak ăm ‘nâi: Ki hên khu mơdró tung kong pơlê cho khu mơdró krâ kơ vâ [ă ku\n, [ă ku\n khât ‘nâng mê tơdroăng pêi cheăng xuân kal tơnêi têa veăng to\ng kum ‘na liăn, xuân môi tiah mâu troăng hơhlâ khoa hok vâ ‘no liăn cheăng, pêi cheăng kum vâi ai ivá rơdêi [ă pêi lo mâu tơmeăm khoăng châ tơ-[rê tâ.

Tơdroăng kố dế cho tơdroăng ki tơchuâm a mâu kong pơlê kơpong Tây nguyên. Pôa Trần Văn Tùng, kăn pho\ ngăn ‘na khoa hok [ă kơmăi kơmok tối, Chin phuh hiăng pơkâ hên troăng hơlâ, to\ng kum ăm tơdroăng xua khoa hok kơmăi kơmok tung pêi chiâk deăng, môi tiah pơkâ kơxo# 677, pơkâ kơxo# 2441, pơkâ kơxo# 721, pơkâ kơxo# 2457 [ă hía hé, la kơ’nâi mê tơdroăng xúa khoa hok kơmăi kơmok dêi mâu khu pêi cheăng tung kơpong Tây Nguyên hâi tơ-[rê. Ki xiâm cho mâu khu mơdró rak ngăn ‘na khoa hok hâi tơtro, hâi pro tơ’lêi hlâu ăm mâu khu mơdró chêh inâi vâ rôe [ă tơru\m tí tăng ‘nâi ple\ng; tơdroăng pâ to\ng kum dêi mâu khu mơdró cheăng ‘na khoa hok kơmăi kơmok [ă khu mơdró xúa kơmăi kơmok ki dâi le\m ối trâm hên xahpá; kơxo# liăn tơnêi têa ăm cheăng ‘na khoa hok kơmăi kơmok ối iâ. Pôa Trần Văn Tùng, tối: Mâu tơdroăng to\ng kum dêi tơnêi têa kum ‘na mơnhông mơdêk xúa khoa hok kơmăi kơmok a Tây Nguyên cho hên [ă tối tơchuâm kơvâ ngăn ‘na chiâk deăng xuân tối tơbleăng hên. La tiô tối tơchuâm, xuân hâi bê. [ă tung pơla pêi pro xuân ối hên tơdroăng ki tơvâ tơvân thế pơtối tơleăng mơnhên.

Ing tơdroăng hmâ pêi pro dêi môi kong pơlê ki ối a xiâm tung tơdroăng cheăng xúa kơmăi kơmok tung pêi chiâk deăng, pho\ yăo sư, tie#n sih Lê Xuân Thám, Kăn pơkuâ khu xiâm cheăng khoa hok kơmăi kơmok kong pơlê Lâm Đồng tối tiah kố: Thế mơnhên tơdroăng púi vâ hơ’lêh nếo cheăng [ă kơmăi kơmok a tíu lâi, tơdroăng ki lâi tơdjâk troh tơmeăm pê lo má mơ’nui mê tơdroăng ki tơdjâk dêi mâu tơdroăng pin pêi, mâu kơxo# liăn tơnêi  têa, ki Khu xiâm ngăn ‘na khoa hok kơmăi kơmok dế pêi pro thế tơku\m a mâu tơdroăng mê. Má péa, tăng troăng tơku\m kơxo# liăn kơdroh kơtiê, xua kơxo# liăn ‘no cheăng xua khoa hok kơmăi kơmok ôh tá xê kơxo# liăn kơdroh kơtiê, xua kơdroh hrâ mơnguâ xăm kơtiê cho tơdroăng ki pro tơniăn tung rêh ối pơlê pơla, thế ing kơxo# liăn to\ng kum ki ê. Má péa nếo, ngế cheăng ‘na khoa hok thế châ mơhnê kơdroh ki xơpá, tơvâ tơvân vâ pơtối rak vế ki hriăn ple\ng tung mơnhông mơdêk ing tơdroăng pêi pro.

Cho kơpong pêi chiâk deăng ki xiâm dêi lâp tơnêi têa ai hên mâu tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng pêi lo hên ‘na kế tơmeăm tê ăm kong têa ê, la hên hơnăm kố, xúa khoa hok kơmăi kơmok xuân ngăn cho môi tung mâu tơdroăng ki hâi tơ-[rê dêi kơvâ pêi chiâk deăng Tây Nguyên, tá tung pêi pro [ă uâ pơliê mơdiê kế tơmeăm. Kố xuân cho ki xiâm pro tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng ối iâ, hâi pơtối rak ki tơ-[rê dêi tơmeăm khoăng ki rơdêi. Tây Nguyên kal ai mâu troăng rơhlâ pơkâ phá xêh vâ tơ’mot mâu khu mơdró xúa khoa hok kơmăi kơmok ki ai le\m châ tơ-[rê tung pêi chiâk deăng.

Gương tơplôu [a\ tơbleăng