Tung toăng hngêi trá ki kŭn dêi pơlê Kép, tâ idrâp dêi loăng tê̆n rơtế ƀă kơpeăng kŏng ki rơkê tê̆n. Nâ Rơ Châm Suynh, môi ngế cheăng dêi Tôh pêi cheăng tơrŭm tê̆n ếo pơtâk pơlê Kép ăm ‘nâi, mơngế Jarai hmâ xo mơngiơk prăng, khêi, bông pro mơngiơk ki xiâm vâ tê̆n pơchế, xua mê mơngiơk, rơneăm pro lĕm tung ếo pơtâk dêi mơngế Jarai châ tơmối hâk vâ.

“Cheăng tê̆n ếo pơtâk chal krâ sap ing nôu á hnê, sap ing cheăng mê á pro mâu kơtong, hmân ếo, pakĭng mê nôkố cheăng tê̆n ếo pơtâk ối cho tơdroăng vâ pro ôm hyô, ăm tơmối vâ ngăn nếo, tiah mê châ rak cheăng chal krâ ƀă ai tơ’nôm kơxô̆ liăn pêi lo vâ xúa tung rêh ối”.

Ƀă vâi krâ pơlê Kép, kơ’lêa pơchế chal krâ ôh ti xê to tơmeăm, mê ối cho tơdroăng ‘na túa lĕm tro, ‘na tơdroăng ton nah dêi môi hdroâng kuăn ngo. Nâ Rơ Châm Háo, ăm ‘nâi:

''Cheăng tê̆n ếo pơtâk vâ pôi tá piu khôi túa tơlá sap ing ton nah, pro kơpê̆n, kơtong, pơchế pâng ko. Drêng tơmối troh pro kơtong ki kŭn, kơtong ki kân, pơchế pâng ko ƀă tŭm mâu tơmeăm ki ê”.

Mâu pơchế chal krâ ki tê̆n ƀă kŏng châ tơmối hâk vâ, la vâ mâu tơmeăm mê troh achê tâ ƀă kơchô, nâ H’Uyên Niê, 38 hơnăm, mơngế ki pơxiâm po Tôh tơrŭm tê̆n ếo pơtâk pơlê Kép hiăng tơchĕng troh túa pêi rơkê: pro mâu pơchế tê̆n chal krâ chiâng tơmeăm chôu pâ ki kŭn, yă tê tơtro, tro ƀă tơmối. Nâ H’Uyên ăm ‘nâi, vâ cheăng kố ôh ti xê to rêh mê ối mơnhông krá tơniăn, kal pơhlêh túa ki chê tê tung kơchô mơdró:

“Drêng mâu ngê̆ nhân tê̆n klêi mâu tơmeăm mê yă tê gá kơnâ, tơdroăng púi vâ roê dêi tơmối ôh tá kal troh xua mê ngin pơhlêh túa pêi cho pro mâu tơmeăm chiâng tơmeăm chôu pâ. Pơtih môi to kơ’lêa pơchế chiâng vâ pơchoh pro kơtong, vĭ ki tâ mơéa krê tơná lơ mâu mâu tơmeăm ki chôu pâ, ing mê châ tiô tơdroăng púi vâ dêi tơmối drêng tơmối troh ngăn chê̆n tê̆n tơmeăm mê vâi kô roê mâu tơmeăm ki pin pro gá xuân tro ƀă kơxô̆ liăn ‘no roê dêi mâu tơmối”.

Sap ing hơnăm 2019, Tôh tơrŭm tê̆n ếo pơtâk chal krâ hmâ ƀă ôm hyô pơlê pơla a pơlê Kép ai 15 ngế cheăng. Klêi kơ’nâi lối 5 hơnăm, kơxô̆ ngế cheăng hiăng tâk péa xôh, mâu ngê̆ nhân dêi pơlê hiăng ai liăn pêi lo tơ’nôm sap ing mâu tơmeăm ki vâi tê̆n tê ăm tơmối ôm hyô. Tôh tơrŭm cheăng ối ai túa pơkâ pơhlêh ngê̆ nhân veăng hnê ăm tơmối vâ bố xuân châ pêi, châ pơxúa. Nâ H’Uyên ăm ‘nâi:

“Tung pơkâ ôm hyô pơlê pơla, ngin pơhlêh mâu ngê̆ nhân, ngin pro tơ’lêi hlâu ăm tâi tâng mâu ngê̆ nhân tung pơlê ‘nâi tê̆n, kơjo gum mâu ngê̆ nhân cho vâi kơdrâi kơtiê, xua drêng vâi veăng tơdrêng tung pơkâ pro ôm hyô pơlê pơla mê vâi kô tơdrêng châ xo tơdroăng ki ƀlêi chiâng dêi tơná cho kơxô̆ liăn, ing mê mâu ngê̆ nhân kô ai hiâm mơno ƀă tơdroăng hâk cheăng, vâ rak vế túa lĕm tro dêi tơná”.

Hên hơnăm hơnăm kố, rêm hơnăm pơlê ôm hyô pơlê pơla Ia Ly tơdah sap ing 4 rơpâu troh 5 rơpâu ngế tơmối troh. Kơxô̆ ki kố tá hâi hên la cho tơdroăng ki ro, ăm hlo troăng prôk tro tung cheăng rak vế túa lĕm tro tro ƀă mơjiâng pro ôm hyô krá tơniăn. Cho tơdroăng mê hiăng pro ngê̆ nhân Rơ Châm Monh, maluâ hơnăm hiăng krâ la xuân ối ai ivá kơhnâ mơeăm ‘nân ối a kế ki tê̆n pơchế.

“Rơhêng vâ mâu rơxông hơnăm ối nếo rak cheăng tê̆n ếo pơtâk chal krâ dêi pâ pôa, maluâ gá xơpá la athế mơeăm xua drêng tê̆n gá rế rak tơniăn ki lĕm tro rế ai tơ’nôm liăn pêi lo drêng tơmối roê tơmeăm”.

Pôa Nguyễn Tiến Dũng, Kăn hnê ngăn Vi ƀan cheăm Ia Ly ăm ‘nâi, túa ôm hyô pơlê pơla tro ƀă cheăng tê̆n ếo pơtâk chal krâ a pơlê Kép dế rế hía rế chiâng tíu troh hâk vâ dêi kong pơlê.

“ ‘Nâ H’Uyên hâk vâ pro ôm hyô pơlê pơla, tăng cheăng pêi ăm vâi krâ nhŏng o. Drêng tơmối kong têa ê rơhêng vâ roê mê nâ kô xoăng Tour lăm, lơ tê mâu tơmeăm ki nâ tê̆n vâ tăng cheăng pêi ăm vâi krâ kuăn pơlê rêh ối tâ tá mê. Tung tơdroăng cheăng, nâ H’Uyên kơhnâ khât, cho kăn ƀô̆ pêi cheăng ki hmâ, tâng trối xo ah ‘môi ối ƀiên chê̆ rah xo mê kô rah xo ngế pêi cheăng vâ tơniăn cho kong chưk dêi ƀơrô cheăng túa lĕm tro pơlê pơla vâ rế tí tăng ‘nâi plĕng tơdroăng mơjiâng pro ôm hyô pơlê pơla ƀă mâu tơdroăng ‘na túa lĕm tro ôm hyô ăm cheăm”.

Ing hvêa chêng prôk ki apoăng, nâ H’Uyên dế mơeăm tơdjêp ƀă mâu kŏng ti ôm hyô, tơdrêng amê hlối tăng troăng po rơdâ tíu cheăng vâ vâi krâ nhŏng o ai tíu hnê cheăng, tơdah tơmối, tơbleăng tơmeăm ki hiăng klêi tê̆n. Xua ƀă nâ, rêm kơ’lêa pơchế tê̆n cho môi tơdroăng túa lĕm tro, kal châ tơdjâk ƀă tá plâi nuih ƀă tuăn ngoâ dêi ngế ki tê̆n chiâng. Rêm to kơxái prế, rêm to troăng ki rơneăm pro lĕm ôh ti xê tối ‘na tơdroăng ton nah, mê ối po ăm troăng prôk nếo, troăng prôk dêi ôm hyô pơlê pơla tro ƀă rak vế túa lĕm tro kong pơlê.