Kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo a tơring KɃang pro kro mơdrŏng ing pêt kong
Thứ bảy, 08:17, 02/11/2024 Nguyễn Thảo/VOV Tây Nguyên Nguyễn Thảo/VOV Tây Nguyên
VOV4.Xơ Đăng - Pơtối rak vế ki pơxúa dêi tơnêi kong, kuăn pơlê mâu hdroâng kuăn a tơring hngế hngo Kƀang, kong pơlê Gia Lai hiăng pêt châ rơpâu hectar loăng pro kong, ôh ti xê to ăm ai kong vâ hding ăm xâp pro lĕm rơngiâp hyôh kong prâi mê ối gum kuăn pơlê châ xo tơ’mot liăn.

 

Ing hơnăm 2009, pôa Đinh Văn Bới mơngế Bơhnéa a pơlê Đăk Kjông, cheăm Lơ Ku, tơring Kƀang, kong pơlê Gia Lai hiăng ‘no tâi tâng kơxô̆ liăn vâ pêt 4ha loăng keo. Pôa ối mung tơ’nôm 50 rơtuh liăn ing Hngêi rak liăn tŏng gum rêh ối pơlê pơla tơring Kƀang pêt 5 ha loăng bạch đàn. Klêi kơ’nâi hên hơnăm rak ngăn, pôa hiăng kêo dêi loăng keo ƀă tê châ 85 rơtuh liăn tung môi ha. Pôa Đing Văn Bới ăm ‘nâi, tơdroăng ki pêt kong hiăng gum rơpŏng pôa ai liăn ‘măn kế kâ.

“Pêt loăng mê gá niân ƀă châ xo liăn hên tâ. Pêt alâi ôh tá dâi ƀă pêt loăng keo, maluâ pêt loăng keo gá ton hơnăm la bu kal keo môi xôh gá tơniăn. Kih thuât xuân tơ’lêi rak ngăn, ki hên cho roê hdrê, roê pơkeăng kơdê hmoê, po trâ nhâ rêm hơnăm péa xôh gá hiăng”.

Pôa Phùng Văn Minh hdroâng Mường a thôn 2, cheăm Lơ Ku, tơring Kƀang, kong pơlê Gia Lai xuân hiăng mơeăm pro kro mơdrŏng kơnôm ing pêt kong. Tơdroăng pêi troh hơnăm 2010, drêng pôa veăng tung môi tơdroăng tơkêa pêt kong châ tơnêi têa gum ăm hdrê loăng keo tê kơtê. Ƀă 3 ha loăng keo apoăng châ xo liăn a hơnăm 2016, rơpŏng hiăng châ mơdrếo tâi chê̆n ƀă ai liăn vâ vêh pêt nếo. Pôa Phùng Văn Minh phiu ro tối, kong hiăng gum tơdroăng rêh ối dêi rơpŏng pôa pơhlêh hên khât:

“Pêt kong ôh tá la lâi tro hlâ răng. To lâi hơnăm kố, châ lo liăn ing pêt kong gá châ hên gá xuân niân há. Vâi tê tiô hecta mê á tê ăm hngêi kơmăi. Tê châ roê ô tô vâ chơ tơmeăm ing kong vêh a hngêi kơmăi. Hdrối nah pêt hdrê loăng iâ hâ mê bu bê kâ tê, mung liăn ing hngêi rak liăn pơtối hlối. La ing rôh ki pêt loăng, tơdroăng rêh ối rơpŏng hngêi hiăng chía niân tâ.

Ing hơnăm 2021 roh 2023, tơring Kƀang hiăng pêt vâ chê 3.200 ha kong. Krê cheăm Lơ Ku ai lối 700 ha kong, tung mê tơdế dế mot tung rơnó keo. Pôa Trần Xuân Nam – Kăn hnê ngăn Vi ƀan cheăm Lơ Ku, tơring Kƀang, ăm ‘nâi cheăm tơrŭm ƀă Hngêi rak liăn tŏng gum rêh ối pơlê pơla vâ gum kuăn pơlê mung liăn roê hdrê loăng ƀă rak ngăn loăng pêt. Kuăn pơlê xuân châ mơhnhôk pêt tơvât ƀă mâu t7úa hdrê ki iâ khế môi tiah pôm loăng, alâi, prá vâ pêi lo liăn tơ’nôm. Tơdroăng pêt kong ôh ti xê tăng cheăng pêi mê ối gum kuăn pơlê xúa tơnêi ngo, tơnêi rơnâk, hbrâ mơdât tơnêi tơhnah rơlêa ƀă mơdêk pêi lo liăn, malối cho ƀă kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo. Pôa Trần Xuân Nam ăm ‘nâi.

“Rêm hơnăm, cheăm tơrŭm ƀă Ƀơrô ngăn chiâk deăng ƀă Tíu xiâm pêi chiâk deăng tơring Kƀang tơkŭm po mâu lâm hnê kih thuât pêt ƀă rak ngăn loăng pêt. Vâi krâ nhŏng o châ vâi hnê túa cho ing rôh ki chiâ klôh troh krâ văng nhâ ƀă rak ngăn loăng tiô rêm hneăng”.

Gia Lai nôkố ai lối 723 rơpâu ha tơnêi pơkâ pêt kong, tung mê ai 152.470 ha kong loăng pêt. Ki pro xâp rơngiâp dêi kong châ 47%. Pôa Nguyễn Văn Hoan – Kăn phŏ pơkuâ Khu ngăn chiâk deăng ƀă Mơnhông thôn pơlê Gia Lai – ăm ‘nâi, pêi pro tơdroăng pơkâ 06- NQ/TU  hơbăm 2017 dêi Khu pơkuâ ngăn Đảng Gia Lai ‘na mơnhông pêt kong krá tơniăn ƀă hmâ ƀă hyôh kong prâi pơla hơnăm 2021 – 2030, troh nôkố kong pơlê hiăng pêt châ lối 16.721 ha kong.

''Ngin mơnhên kơxô̆ liăn ing pơlê pơla veăng tơlo cho tơdroăng ki kal vâ châ pêi tơƀrê mâu tơdroăng pơkâ. Ngin mơhnhôk ing kuăn pơlê veăng tơlo, xúa mâu ngế pêi cheăng ƀă tơnêi tơníu ki ai hlâu, pơhlêh ing pêi chiâk deăng chiâng pêt kong krá tơniăn vâ thăm mơdêk pêi châ liăn ăm kuăn pơlê. Mâu kơ koan pơkuâ cheăng châ pơcháu ăm tơdroăng pêi nhên vâ mơnhông cheăng kâ pêt kong ƀă châ tơƀrê khât”.

Kơnôm ing troăng pơkâ tơtro ƀă troăng hơlâ tŏng gum tơtro ƀă tơdroăng mơnhông pêt kong, kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo a Gia Lai hiăng ƀă dế pêt kong, veăng rak vế kong prâi tơnêi tơníu ƀă gum tơdroăng rêh ối rế hía rế tơniăn, chía niân tâ.

Nguyễn Thảo/VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC