Ối a peăng Mâ hâi Luô pá hdroh kong pơlê Quảng Ngãi, tơring Ba Tơ ton nah (nôkố cho mâu cheăm: Ba Tơ, Ba Vinh, Ba Động, Đặng Thùy Trâm, Ba Tô, Ba Lế, Ba Dinh, cheăm Ba Ngạc) nah cho ki xiâm dêi Roh xông tơplâ xâ Ba Tơ 1945 - tơdroăng kal roh ton nah po ăm tơdroăng cheăng kăch măng lâp tơnêi têa. Kơpong tơnêi pá puât, ôh tá ai tŭm tơmeăm hên hĭn dế xâp a dêi châ tơná ngiâ méa nếo.

A chăm Ba Tơ, mâu troăng ƀê tông troh a mâu thôn kơtâu, hngêi trung kân rơdâ, hngêi pơkeăng cheăm đi đo bâ eăng on vâ tơdah pơlât kuăn pơlê.

Mơngế Hrê a cheăm Ba Tơ hiăng ‘nâi xúa ki pơxúa dêi kong – kơdrum – kơdroăng păn, pêt loăng nhĕn, loăng pơkeăng, păn ro, pu pái, chu tung pơlê. Mâu troăng pêi pêt loăng pơkeăng pá kơdâm kong, ƀă hlốu uâ bro, apoăng djâ pêi lo liăn tơniăn. Tơdroăng mơjiâng thôn pơlê nếo kum kơxô̆ rơpŏng kơtiê Ba Tơ kơdroh rĕng. Tơdroăng rêh ối hiâm mơno xuân hên drêng mâu leh mơdĭng tiô khôi vâi krâ nah châ pro tơniăn. Tơdroăng rêh ối, hiâm mơno xuân hên drêng mâu leh hô̆i tiô khôi vâi krâ nah châ pro tơniăn, rak.

Pôa Phạm Thanh Nghìn, ối a thôn Bắc Hoàn Đồn, cheăm Ba Tơ, kong pơlê Quảng Ngãi tối ăm ‘nâi, mâu hơnăm klêi kơ’nâi tơleăng lĕm, tơdroăng mơjiâng tíu xiâm tơring Ba Tơ tung dế ngo kong trâm hên pá puât. Kuăn pơlê mơ-eăm pêt mơjiâng tơmeăm, ing apoăng bu ‘nâi pêt mơjiâng vâ ai kế kâ ăm dêi tơná, kuăn pơlê chôa ‘lâng châ achê ki rơkê kih thuât:

‘’Tâi tâng kuăn pơlê a Ba Tơ pêi chiâk deăng. Nôkố, ing tơdroăng ki pơhlêh troăng pêi, Tơnêi têa mơ’no liăn kih thuât ‘na pêt mơjiâng tơmeăm xua mê hiăng tơniăn. Tung la ngiâ, ngin pói tơngah a rơxông ối nếo kô pôu râng tơdroăng cheăng kăch măng kố ƀă djâ tơdroăng rêh ối kuăn pơlê rế hía rế mơnhông mơdêk lĕm tro tâ’’.

Troh nôkố, tơdroăng cheăng kâ cheăm Ba Tơ tơtêk tơdâng lối 9%/hơnăm; Pêi lo liăn tơdâng pơ’leăng mơngế châ lối 44 rơtuh liăn/hơnăm. Tâi tâng troăng pơlê, kơtâu hiăng châ tôh ƀê tông; internet, on tơhrik lâp lu. Kơxô̆ rơpŏng kơtiê kơdroh rĕng, tiô tối hdrối mơ’nui hơnăm 2025 bu u ối dâng 4%. Mâu kơxô̆ ki mê cho mơnhên tơdroăng ki hôm ‘nâng ăm tơdroăng ki xông rêh dêi kơpong tơnêi nah tơplâ a kố râ ó khât.

Pôa Đinh Trọng Thành, Kăn hnê ngăn Vi ƀan cheăm Ba Tơ, kong pơlê Quảng Ngãi tối ăm ‘nâi, cheăm mơ-eăm mơ’no liăn cheăng, tơxâng tơdroăng kal vâ rêh ối dêi kuăn pơlê:

‘’Nah, kuăn pơlê a Ba Tơ ki hên tơkŭm mơnhông thôn pơlê. Laga, klêi kơ’nâi tơmot chiâng môi kong pơlê Quảng Ngãi ƀă Kon Tum, drô troăng kân tơnêi têa 24 ƀă tối hdrối kô po troăng kân ăm phêp rơxế kơtâu têi Quảng Ngãi ƀă Kon Tum prôk tơkâ hluâ, cheăm kô mơnhên troăng mơnhông ôm hyô, tung mê ai ôm hyô kơmăng. Ngin xuân tơmiât troh mơnhông pêi chiâk deăng krá tơniăn, ôh tá xê kơtâu tiô pêt loăng nhĕn hên xếo’’.

Tâng Ba Tơ cho um méa đông tơtrâ Nhuk mê kơpong tơnêi Vạn Tường (mâu cheăm Bình Thuận, Bình Đông, Bình Trị, Bình Hải, Bình Hòa ƀă Bình Phước, tơring Bình Sơn ton) pơtối tơrŭm ƀă roh tơplâ po apoăng tơdroăng ‘’Tơplâ môi kơpong’’ dêi Mih hơnăm 1965. Kơpong tơnêi kố nah tro ƀom ‘mrâm pháu pĕng a kố hiăng chiâng tíu xiâm kơmăi kơmok – mơdró kơdrâm a kơpong peăng tơdế Tơnêi têa.

A kơpong prêi rơbông Vạn Tường, Kơpong cheăng kâ Dung Quất mơjiâng chiâng rơtế Hngêi chuâ têa châu apoăng dêi lâp tơnêi têa ƀă hên hĭn tơdroăng tơkêa bro kơmăi kơmok ki kân. Chât rơpâu ngế pêi cheăng ai cheăng pêi tơniăn, pêi lo liăn hên. Hên droh rơtăm ôh tá lăm a hơhngế xếo vâ tăng cheăng pêi. Pakĭng kơmăi kơmok, cheăm Vạn Tường ối mơ-eăm troh a têa kơxĭ. Kuăn pơlê tơnăng ká xi xŏng rôe tuk kân, tơnăng tung dế têa kơxĭ, rêm roh lăm tơnăng djâ châ hrĭng rơtuh liăn.

Pơlê tơnăng ká xi xŏng kơtiê pá puât nah nôkố kơdrâm tâng chuât dêi kơmăi tuk, hên toăng hngêi kân rơdâ hiăng châ mơjiâng pro achê dêi pó. Mâu tíu tơbâ tơmeăm khoăng roh nah môi tiah ki mơnhên tơdroăng ki ối rak Sơn Mỹ, tíu troăng tung kơdâm tơnêi Đàm Quang Trung, kơpong têa kơxĭ Vạn Tường chiâng tíu troh ôm hyô, rế hnê hriâm tiô khôi vâi krâ nah, rế mơjiâng cheăng pêi nếo.

A kơpong tơnêi nah tơbâ Ƀlêi trâng kân Vạn Tường eăng lâp lu, hâi kố hiăng eăng ƀă Kơpong cheăng kâ Dung Quất. Mâu hngêi kơmăi, xĭ ngiê̆p pêi cheăng plâ hâi plâ măng, mơjiâng ivá kơmăi kơmok kơdrâm má môi kơpong peăng tơdế Tơnêi têa.

Pôa U Huấn, Phŏ Kăn pơkuâ hnê ngăn cheăng Đảng kong pơlê Quảng Ngãi tối ăm ‘nâi:

‘’Mơnhông khôi túa kăch măng ƀă hiâm mơno ƀlêi trâng Vạn Tường, pin kô rak khu tơrŭm môi tuăn, loi tơngah a tơdroăng pơkuâ dêi Đảng, pơtối châ hên ƀlêi trâng tung mâu kơvâ, pêi pro ƀlêi trâng kân mâu tơdroăng cheăng kâ-rêh ối pơlê pơla dêi kong pơlê; hbrâ xúa tâi tâng tơmeăm ki ai hlâu vâ mơdêk rĕng tâ mê nếo kơlo tơtêk mơnhông cheăng kâ tiô troăng mơdêk cheăng kơmăi kơmok ƀă mơjiâng, ki rơhêng vâ tối cho pơtối mơhnhôk mơ’no liăn cheăng a Kơpong cheăng kâ Dung Quất; mơdêk rĕng tơdroăng ‘’Mơjiâng thôn pơlê nếo’’, pơtối kêi đeăng hngêi trăng troăng klông; pêi pro châ tơƀrê tơdroăng kơdroh kơtiê ƀă tăng cheăng pêi, đi đo mơdêk tơdroăng rêh ối kế tơmeăm khoăng ƀă hiâm mơno ăm kuăn pơlê’’.

Ƀă khôi túa kăch măng ƀă mâu tơdroăng châ tơƀrê hâi kố, kong pơlê Quảng Ngãi dế mơ-eăm mơjiâng pơlê xiâm rế hía rế kro mơdrŏng  lĕm.