VOV4.Sêdang - Pơtối tơbleăng tối ‘na ki xiâm dêi Luât on veăng, rơpo\ng hngêi hơnăm 2014 [ă hiăng châ Kuo#k ho#i hneăng 13 tối tơbleăng a rôh hôp má 7, hâi lơ 19 khế 6 hơnăm 2014, mê tơdroăng tơpui hâi kố, ngin ai tơbleăng tối mâu tơdroăng ki pơkâ tung Luât on veăng, rơpo\ng hngêi hơnăm 2014 [ă hnoăng cheăng, tơdroăng cheăng athế pêi pro pơla nôu pâ [ă kuăn ‘ne#ng tơná. Pó vâi krâ-nho\ng o kô tơmâng.

Tiu tơdroăng pơkâ dêi Luât on veăng, rơpo\ng hngêi hơnăm 2014, hnoăng cheăng, tơdroăng cheăng athế pêi pro dêi mơngế nôu pâ [ă kuăn ‘ne#ng kal athế châ đi đo nhuo#m [ă veăng kring vế.

-Kuăn ‘ne#ng klêi kot mâ ôh tá ai tơdjâk troh hnoăng cheăng pêi pro ki kân dêi nôu pâ la pơrá ai hnoăng cheăng [ă tơdroăng athế pêi pro xuân môi tiah dêi pó [ă nôu pâ tơná há, tiu tơdroăng hiăng pơkâ a Luât on veăng, rơpo\ng hngêi, pro tro tiu Luât xiâm dêi xi-vil [ă mâu luât ai tơdjâk ki ê.

-Rêm tơdroăng pơkâ cheăng dêi nôu pâ, kuăn ‘ne#ng pơrá ai tơdjâk troh ki tơru\m pơla nôu pâ, kuăn ‘ne#ng, kế tơmeăm, la ôh tá chiâng pro pá puât tơdjâk troh hnoăng cheăng, tơdroăng cheăng dêi mơngế kuăn ki tá hâi teăm tro hơnăm xông drôh rơtăm, lơ hiăng xông drôh rơtăm la ôh tá tơleăng, ôh ti ai ivá pêi cheăng [ă ôh tá ai kế tơmeăm vâ păn roăng, rak ngăn dêi tơná, lơ rak ngăn nôu pâ, ôh tá chiâng pêi pro mâu tơdroăng cheăng dêi kuăn mơngế, ôh tá ai ivá kâi pêi cheăng [ă ôh tá ai kế tơmeăm vâ che#m mơ’rêh dêi tơná.

Luât má 69 dêi Luât on veăng rơpo\ng hngêi ai pơkâ hnoăng cheăng, tơdroăng cheăng dêi nôu pâ tiah tối a kơ’nâi kố:

Ki má 1. Hơ-ui pâ kuăn ‘ne#ng, nhuo#m tơmâng rơkong púi vâ dêi kuăn ‘ne#ng; rak ngăn tơdroăng hriâm, hnê mơhriâm vâ dêi kuăn tơná ai ivá mo dâi, hiâm mơno rơkê ple#ng, chiâng mơngế ki hlế rơkê tung rơpo\ng hngêi, mơngế ki ai pơxúa ăm pơlê pơla.

Ki má 2.Păn roăng, che#m mơ’rêh, rak ngăn, kring vế hnoăng cheăng, kum pro pơxúa ăm dêi kuăn ‘ne#ng ki tá hâi teăm xông kân, lơ kuăn hiăng drôh rơtăm la tuăn ngôa ôh ti tơleăng, ôh tá ai ivá pêi cheăng [ă ti ai kế tơmeăm vâ che#m mơ’rêh dêi châ tơná.

Ki má 3.Mâu ngế ki păn roăng, rak ngăn tro tiu pơkâ dêi Luât ‘na xivil ăm dêi kuăn ki tá hâi teăm xông drôh rơtăm, lơ kuăn ‘ne#ng hiăng xông droh rơtăm la ôh ti tơleăng.

Ki má 4.Ôh tá chiâng pơrah tung tơdroăng tơpui tơno [ă dêi kuăn tiu túa ki hâk mơnâ to kuăn kơnốu, lơ kuăn kơdrâi; ôh ti chiâng pơkâm ivá pêi cheăng dêi kuăn ‘ne#ng drêng tá hâi teăm tro hơnăm xông kân khât, lơ hiăng kân la ôh tá tơleăng, lơ ôh tá ai ivá kâi pêi cheăng; ôh tá chiâng pơklât, pơkâm thế dêi vâi kuăn pro tơdroăng xôi luât, ôh tá tro [ă khôi túa-vêa vong, tiu khôi hmâ dêi pơlê pơla, tơnêi têa.

‘Na hnoăng cheăng, tơdroăng cheăng athế mâu vâi kuăn rak vế, pêi pro, luât má 70 ai pơkâ tiah kơ’nâi kố:

Ki má 1.Athế châ nôu pâ mơjo pâ, kôh nhuo#m, vế ngăn, kring tơrak, pêi pro mâu hnoăng cheăng ki pro pơxúa ăm rơpo\ng hngêi [ă kế tơmeăm tro tiu pơkâ dêi luât; châ mơhriâm [ă hnê mơhno; châ păn che#m, rak ngăn mo le#m ivá, tuăn ngôa hloh hlê rơkê ple#ng, tuăn tơmiât tro.

Ki má 2.Ai hnoăng cheăng ki mơjo pâ, nhuo#m kôh, ‘nâi mơnê, hlê rơkê, ‘nâi păn roăng, rak ngăn nôu pâ, rak vế hiâm mơno, hnoăng cheăng, túa tơlá ki hmâ pêi pro dêi rơpo\ng hngêi.

Ki má 3.Kuăn tá hâi teăm xông drôh rơtăm, kuăn hiăng xông drôh rơtăm la ôh tá tơleăng tung tuăn ngôa, lơ ôh tá ai ivá pêi cheăng, [ă ôh tá ai kế tơmeăm vâ che#m mơ’rêh, roăng rak dêi châ tơná, mê chiâng rêh ối tơchuôm [ă nôu pâ, châ nôu pâ rak vế, păn roăng.

Kuăn tá hâi teăm xông drôh rơtăm veăng pêi viâ mâu tơdroăng tung rơpo\ng hngêi athế tơtro [ă hơnăm, [ă ôh tá pro xôi luât ‘na kring  vế, rak ngăn, hnê mơhno mâu vâi hdrêng.

Ki má 4.Kuăn hiăng xông drôh rơtăm chiâng ai hnoăng ki tăng rah xêh tơdroăng cheăng, tíu ki rêh ối, mơhriâm tâp, mơdêk tơdroăng ki hloh hlê rơkê ple#ng, mơhriâm chu, hnoăng cheăng [ă hía hé; châ veăng cheăng tơdroăng kal kí tơnêi têa, ‘na cheăng kâ, pêi lo kế tơmeăm, mơhno mơjiâng túa le#m tro, kơvâ cheăng pơlê pơla tiu hiâm mơno, tuăn ngôa ki rơê tơná. Drêng rêh ối tơdjuôm [ă nôu pâ, kuăn ‘ne#ng ai hnoăng veăng pêi pro ăm tơdroăng cheăng dêi rơpo\ng hngêi, pêi cheăng, pêi chêk pêi deăng, pêi lo liăn ngân vâ veăng rak vế ăm tơdroăng rêh ối tung rơpo\ng hngêi; veăng pêi lo liăn ngân tung tơdroăng ki pêi lo liăn ngân dêi rơpo\ng hngêi tơtro [ă ivá pêi pro dêi tơná.

Ki má 5.Pơkâ hnoăng cheăng [ă hnoăng rak ngăn, păn roăng:

-Nôu, pâ ai hnoăng cheăng pêi [ă pêi tơdâng tơ’mô dêi pó, rơtế dêi pó rak ngăn, păn roăng kuăn drêng tá hâi teăm xông drôh rơtăm, lơ kuăn hiăng xông drôh rơtăm ôh tá tơleăng tung tuăn ngôa, lơ ôh tá ai ivá pêi cheăng [ă ôh tá ai kế tơmeăm păn roăng dêi tơná.

-Kuăn ai hnoăng cheăng [ă hnoăng rak ngăn, păn roăng nôu pâ, jâ pôa, ki má lối drêng nôu pâ hiăng krâ, pá kâi hro, tuăn ngôa ôh tá tơleăng, châi tamo; tâng tung rơpo\ng ai hên kuăn ‘ne#ng, mê kuăn ‘ne#ng, cháu chái athế veăng dêi pó păn roăng, rak ngăn nôu pâ, jâ pôa.

Luât xiâm [ă rêh kâ ối troh akố hiăng tâi.

Nhat Lisa tơplôu [ă pơchuât