VOV4.Sêdang - Tung mâu hâi pêi cheăng pơla hdrối kố nah a Roh hop má 9, Kuo#k ho#i hneăng má 13, ‘na tơdroăng tơpui tơno vâ mơjiâng po kêi ‘na kơxop mơ-éa luât, hiăng châ mâu kăn tơmâng, tơpui tơno i nhên păng ‘nâng. Ki rơhêng vâ tối, Luât [ao hiêm pơlê pơla, hiăng châ tối tơbleăng a hneăng hôp hdrối, la xuân tá hâi teăm châ tơpui tơno tung hneăng hôp roh kố, mơhno tối hnoăng cheăng ki kal kân khât dêi Kuo#k ho#i, vâ kring vế tơniăn, tơtro [ă tơdroăng rêh ối. Tung tơdroăng ‘’Kuo#k ho#i [ă kuăn pơlê’’ hâi kố, ngin ai tối ‘na mâu tơdroăng tơpui tơno ‘na Luât 60, ối tung Luât [aoh hiêm pơlê pơla hơnăm 2014, ai tơdjâk troh tơdroăng xo liăn ing [aoh hiêm pơlê pơla môi xôh, drêng mơngế pêi cheăng tá hâi teăm tro hơnăm pơtê.

Hdrối Luât [aoh hiêm pơlê pơla hơnăm 2014, tơdroăng ki ăm kâ liăn môi xôh [ă ngế ki pơtê cheăng drêng tá hâi tâi hơnăm pơtê cheăng, pêi pro tiô Luât {aoh hiêm pơlê pơla hơnăm 2006. A troăng 1, Luât 55, luât kố ai pơkâ: {ă mâu ngế ki hiăng nâp liăn rôe {aoh hiêm pơlê pơla la tá hâi teăm châ xo liăn khế pơtê cheăng, mê klêi kơ’nâi 1 hơnăm pơtê cheăng, tâng ôh tá pơtối nâp liăn a {aoh hiêm pơlê pơla [ă pâ {aoh hiêm pơlê pơla ăm kâ liăn 1 xôh mê kô châ {aoh hiêm pơlê pơla séa ngăn [ă kô ăm kâ môi xôh, ngăn tiô khế hơnăm hiăng nâp hdrối mê hía nah.

Laga, tung Luât {aoh hiêm pơlê pơla hơnăm 2014 (ki hiăng xêt khât sap ing lơ 1 khế 1 hơnăm 2016), a troăng 1, Luât 60, mê [ă mâu ngế pêi cheăng ki tro tamo ki ôh tá kâi prêi, ôh pá ai ivá vâ pêi cheăng, môi tiah: Chó kơbre#n chiâng ko\ng, châ chăn, châi u\m tung châ, chếo kliâm, kre#n, kơ-o xik lo mơheăm ki hiăng râ, mê {aoh hiêm pơlê pơla nếo ăm kâ liăn 1 xôh.

{ă mâu ngế ki ê, mê Luât {aoh hiêm pơlê pơla mơhnhôk mơngế pêi cheăng kô hdró khế hơnăm ki hiăng nâp liăn ăm {aoh hiêm hdrối mê, vâ kơ’nâi mê drêng ai cheăng pêi ga kô pơtối ai khế hơnăm, tơniăn vâ châ kâ liăn ing {aoh hiêm pơlê pơla, kơlo liăn kâ rêm khế, lơ ngế ki rôe {aoh hiêm pơlê pơla ki pơklât thế rôe, drêng tá hâi teăm tu\m khế hơnăm mê kô chiâng tơnăng rôe xêh {aoh hiêm pơlê pơla.

Pơkâ ki nếo kố kô ai tơdjâk troh hên hnoăng pêi cheăng dêi ngế pêi cheăng ki hiăng rôe {aoh hiêm pơlê pơla, [ă meluâ tá hâi teăm xêt, la tung khế hơnăm hiăng hluâ, {aoh hiêm pơlê pơla dêi pơlê kong kân Hồ Chí Minh hiăng xo ing tơdroăng pơkâ kố, ôh tá ăm kuăn pơlê ki pơtê cheăng tro tiô pơlâ a Luât 55, Luât {aoh hiâm pơlê pơla hơnăm 2006.

A hneăng hôp Kuo#k ho#i roh kố, mâu kăn hiăng tơpui tơno nhên ‘na Luât 60, Luât {aoh hiêm pơlê pơla hơnăm 2014.

Pôa Đặng Ngọc Tùng (Kăn Kuo#k ho#i kong pơlê Đồng Nai), xuân cho Kăn xiâm pơkuâ ngăn ‘na pêi cheăng Việt Nam hiăng tơpui tơno hên, tối tu\m mâu tơdroăng ki ai tơdjâk dêi Luât 60 tung Luât {aoh hiêm pơlê pơla.

Pôa Đặng Ngọc Tùng hiăng mơnhên tối, kal athế ‘mâi rơnêu, ‘mêng hơ’lêh Luât 60 dêi Luât {aoh hiêm pơlê pơla hơnăm 2014; ‘mâi rơnêu vâ tơtro [ă hiâm mơno púi vâ dêi mâu ngế pêi cheăng [ă vâ ăm mâu ngế pêi cheăng ai hnoăng vâ châ kâ xêh liăn {aoh hiêm pơlê pơla 1 xôh, lơ kâ liăn rêm khế drêng hiăng pơtê cheăng.

Pôa Tùng ai pơkâ thế tiah kố: ‘’Luât 60 tí xê cho tro [ă tâi tâng [ă rêm ngế  xua ai mâu ngế ki pêi cheăng ai mâu tơdroăng rêh ối-pêi cheăng pơrá phá dêi pó, xua mê, kal châ to\ng kum xuân phá tơ-ê dêi pó, pá ai ngế ki lâi môi tiah, bố bối ngế ki lâi. Xua mê, pro ti lâi ăm ga tơtro [ă hiâm mơno púi vâ châ ai dêi kuăn pơlê ki pêi cheăng tung ton hơnăm, mê mâu kăn kal athế séa ngăn i nhên vâ pêi pro ăm i tơtro’’.

Kăn xiân pơkuâ ngăn ‘na pêi cheăng Việt Nam tối tiah kố: ‘’Tiô á, kal athế ăm mâu ngế ko\ng nhân tơpui tối tiô tơdroăng ki tơná vâi hiăng púi vâ. Ăm vâi pơtối châ rak vế dêi khế hơ’năm ki vâi nâp liăn a {aoh hiêm pơlê pơla, xuân chiâng nâp dêi liăn ăm [aoh hiêm pơlê pơla ki tơná vâi tơnăng vâ xêh hdrối vâ pơtê cheăng xua hiăng tâi hơnăm; tâng kơ’nâi 1 hơnăm, 2 hơnăm vâi châ pâ tơdroăng cheăng a ko\ng ti ki ê, mê vâi kô pơtối nâp dêi liăn rôe {aoh hiêm pơlê pơla. Tâng vâi vâ xo dêi liăn 1 xôh xuân athế kum ăm vâi châ xo dêi liăn tơdrêng 1 xôh’’.

Ngế teăng mâ cho ngế ki pơkuâ xiâm dêi cheăng Ko\ng đoân, xêo sap hâi ki pơkâ ‘na luât ki kố, Ko\ng đoân dêi Ko\ng ti Pouyuen Việt Nam nếo krếo {aoh hiêm pơlê pơla dêi pơlê kong kân Hồ Chí Minh thâ tiâ tối i nhên ăm vâi ko\ng nhân a hâi lơ 26 khế 3 hơnăm 2015 a Ko\ng ti Pouyuen Việt Nam. Ko\ng nhân êng á, vâi ôh ti châ pêi cheăng, xua akố vâi tăng xo ko\ng nhân ki nếo, á vêh a pơlê tê tơmeăm, mê á pâ xo liăn ki á hiăng nâp nah hôm chiâng há? Khu pơkuâ tiâ tối, tâng tiô luât ki nếo ôh tá châ xo liăn. Kơ’nâi mê, khoh chiâng ai tơdroăng ki ko\ng nhân pơtê, ôh ti vâ pêi cheăng.

Tơdroăng ki chiâng ôh tá tơniăn ti xê ai to a Ko\ng ti Pouyuen Việt Nam mê ai troh 15 khu mơdró kâ ki veăng …Tâi tâng kơxo# mơngế ki veăng mê ai lối 100 rơpâu ngế. Tơdroăng ki ko\ng nhân tơtrâ, ga ai pơkâ tung Luât 60, Luât {aoh hiêm pơlê pơla, mê ối tơdjâk chiâng ai troh a Long An, tâi tâng ai 22 Ko\ng ti ki veăng, tâi tâng ai 21 rơpâu ngế; Tiền Giang ai 6 Ko\ng ti, Tây Ninh ai 2 Ko\ng ti [ă hía hé…

Pôa Đặng Ngọc Tùng tối ăm ‘nâi, drêng ai tơdroăng tiah mê, pôa hiăng chêh kơthô kơbông krếo, tối nhên Ngế pro xiâm hnê ngăn [ă Kăn xiâm pơkuâ ngăn ‘na pêi cheăng hiăng ăm phêp vâ tơpui tơno tro tiô Luât {aoh hiêm pơlê pơla ki ton nah tung tâi hơnăm kố [ă pơtối ‘mâi rơnêu Luât 60 dêi Luât [aoh hiêm pơlê pơla nếo.

Khu xiâm pơkuâ ngăn pêi cheăng Việt Nam hiăng hâk mơnê ‘nâng [ă hlá mơ-éa dêi Chin phuh [ă Vi [an ki ngăn ‘na mâu tơdroăng ki kal dêi pơlê pơla Kuo#k ho#i. Pôa Đặng Ngọc Tùng hiăng pơkâ thế: Ôh ti ‘mâi rơnêu luât 60 ki Kuo#k ho#i hiăng mơjiâng mê kal athế mơjiâng 1 tơdroăng pơkâ ki pơtê pơtân tơdroăng ki pro tiô troăng a, Luât 60 [ă troăng a, tiô túa 1 Luât 77 tung Luât {aoh hiêm pơlê pơla ki nếo.

Vâ môi tuăn [ă tơdroăng pơkâ kố, pôa Trần Văn Bản, kong pơlê Ninh Bình tối, drêng pơkâ thế ‘mâi rơnêu Luât 60, ai 36 ngế ki veăng hôp ai 75% vâ môi tuăn, [ă bu ai 22% kơxo# mơngế ôh ti vâ.

Tiah mê, ti xê ai hên mâu ngế pêi cheăng, mê ki hên mâu kăn teăng mâ dêi Kuo#k ho#i pơrá púi vâ Luât 60, Luât [aoh hiêm pơlê pơla hơnăm 2014 châ ‘mâi rơnêu tro tiô tơdroăng ki tơdrăng le\m, pêi pro tro tiô tơdroăng ki púi vâ dêi ngế pêi cheăng mê cho xo liăn [aoh hiêm pơlê pơla 1 xôh, lơ pơtối tơnăng nâp liăn a [aoh hiêm pơlê pơla, vâ châ kâ liăn khế drêng hiăng pơtê cheăng ah.